Γράφει ο Αλέξανδρος Δαλέκος
Πριν από λίγες ημέρες, κατά τη συνάντηση των υπουργών Ενέργειας των ευρωμεσογειακών χωρών στη Ρώμη, ο ισραηλινός υπουργός Σιλβάν Σαλόμ επανέφερε δυναμικά στο προσκήνιο την ιδέα της κατασκευής υποθαλάσσιου αγωγού ο οποίος θα μπορεί να μεταφέρει φυσικό αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο στην ευρωπαϊκή αγορά μέσω Κύπρου και Ελλάδος, με κατάληξη την Ιταλία. Η είδηση αναπαρήχθη τόσο από ισραηλινά όσο επίσης από κυπριακά και ελληνικά μέσα, χωρίς πάντως κάποιος να εισέλθει βαθύτερα στο ζήτημα.
Η πρώτη φορά που η σχετική ιδέα έπεσε στο τραπέζι ήταν το 2010, όταν την είχε πει στον τότε Έλληνα Πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου ο ισραηλινός ομόλογός του Μπενιαμίν Νετανιάχου. Η ιδέα ήταν μεν πρόωρη, καθώς ακόμη κανείς δεν ήξερε πόσες ποσότητες ισραηλινού αερίου μπορούσαν να εξαχθούν από το κοίτασμα «Λεβιάθαν», ενώ δεν είχαν καν υπολογιστεί τα αποθέματα στο «Οικόπεδο 12» της κυπριακής ΑΟΖ.
Η Αθήνα έσπευσε από τότε να «αγκαλιάσει» τη συγκεκριμένη ιδέα και η ΔΕΠΑ προχώρησε μάλιστα σε μία αρχική μελέτη για τη βιωσιμότητα του έργου. Από τότε, οι συζητήσεις έχουν προχωρήσει, η Αθήνα έχει επεξεργαστεί περισσότερο τις ιδέες που έχουν πέσει στο τραπέζι και πλέον έχει διαμορφωθεί η πρόταση του αγωγού «East Med». Αυτή τη στιγμή, η ΔΕΠΑ έχει παραγγείλει νέα μελέτη βιωσιμότητας, ώστε να έχει στη διάθεσή της νεότερα στοιχεία.
Οι αποφάσεις όμως δεν είναι εύκολες. Οι τεχνικές δυσκολίες λόγω της υποθαλάσσιας μορφολογίας δεν είναι αμελητέες. Το κόστος κατασκευής είναι υψηλό, ενώ τα μεγάλα βάθη λειτουργούν αποτρεπτικά στην υψηλή χωρητικότητα του αγωγού. Και το κρίσιμο σημείο για την επιλογή της οδού μεταφοράς είναι πάντοτε η οικονομική βιωσιμότητα.
Ο Σιλβάν Σαλόμ κάλεσε τους Ευρωπαίους να κινηθούν προς την κατεύθυνση μελέτης κατασκευής του αγωγού και δεσμεύθηκε να παρουσιάσει αναλυτικότερες προτάσεις. Επίσης, αναμένεται να υπάρξει νέα συνάντηση των υπουργών Ενέργειας Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδος, Ιταλίας με τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν αρμόδιο για την ενεργειακή ένωση Μάρος Σέφκοβιτς επί του θέματος. Αναμφίβολα, η τρέχουσα συγκυρία, με τις πιέσεις για περαιτέρω απεξάρτηση των Ευρωπαίων από το ρωσικό φυσικό αέριο έχει επηρεάσει τους σχεδιασμούς.
Και σε αυτό το σημείο πάντως, άγνωστο παραμένει πόσο επηρεάζει τις ιδέες που κατατίθενται ο τουρκικός ρόλος. Στο Ισραήλ, η κυβέρνηση Νετανιάχου δεν εμπιστεύεται καθόλου την Άγκυρα, αν και οι εταιρείες, που σκέφτονται το κέρδος, ξέρουν ότι η ταχύτερη και οικονομικότερη οδός για την εξαγωγή του φυσικού αερίου είναι μέσω του τουρκικού δικτύου αγωγών. Την ίδια στιγμή, επιλέγεται σε πρώτη φάση η εξαγωγή αερίου προς την Αίγυπτο, διότι ειδικά η αμερικανική Noble Energy πρέπει να αρχίσει να καταγράφει κέρδη. Οι Αμερικανοί, από την πλευρά τους, επιδιώκουν τη συνεργασία όλων των χωρών της περιοχής, άρα και της Τουρκίας. Επομένως, πριν αρχίσουμε να πανηγυρίζουμε για τον αγωγό, οφείλουμε να εξετάσουμε όλες τις παραμέτρους, οικονομικές και γεωπολιτικές.
