Γράφει ο Αλέξανδρος Δαλέκος
Το τέλος του South Stream συνιστά μείζονα στροφή στο θέμα της ενέργειας στην Ευρώπη, αλλά οι στρατηγικές της επιπτώσεις δεν περιορίζονται μόνο στον ενεργειακό τομέα. Σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, φαίνεται ότι θα μπορούσαν μεσοπρόθεσμα να οδηγήσουν σε μία ενίσχυση των δεσμών της τριμερούς συνεργασίας Ρωσίας – Τουρκίας – Αζερμπαϊτζάν, αν και είναι αναμφίβολο ότι η σχέση αυτή δεν θα είναι ανέφελη.
Άλλωστε, οι σχέσεις αυτών των τριών χωρών μεταξύ τους είναι γεμάτες ερωτηματικά. Αναμφίβολα, η Τουρκία θα πρέπει να ισορροπήσει προσεκτικά ανάμεσα στο Αζερμπαϊτζάν – μία χώρα με την οποία τη συνδέουν πολιτισμικοί δεσμοί – και στη Ρωσία – μία χώρα με την οποία οι σχέσεις της χαρακτηρίζονται από «λυκοφιλία».
Παράλληλα, η πιθανή κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου από τη Ρωσία προς την Τουρκία θα μπορούσε να περιπλέξει έτι περαιτέρω τις τεταμένες σχέσεις της Άγκυρας με την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Και τούτο διότι πριν από όλα, η κατασκευή ενός ρωσοτουρκικού αγωγού θα αφαιρούσε από την Άγκυρα ένα βασικό πλεονέκτημα που διαχρονικά προβάλλει η τουρκική πλευρά προς την ΕΕ – ότι, δηλαδή, αποτελεί εναλλακτική οδό για την ενεργειακή τροφοδοσία της Ευρώπης.
Σε ό,τι αφορά τώρα τις σχέσεις Ρωσίας – Αζερμπαϊτζάν, το Μπακού επιδιώκει εδώ και πολλά χρόνια να προασπιστεί την κυριαρχία του έναντι της Μόσχας. Ένας ρωσοτουρκικός αγωγός θα είναι ευθέως ανταγωνιστικός στη μεταφορά αζερικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά. Παράλληλα, η τουρκική εξωτερική πολιτική θα εμφανιστεί τουλάχιστον αναξιόπιστη απέναντι στο Αζερμπαϊτζάν, μία χώρα με την οποία θεωρείται ότι εξακολουθεί να ισχύει η θεωρία των «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες».
«Πίσω από τις γραμμές» βέβαια αναδεικνύεται το τουρκικό στρατηγικό σχέδιο για μετατροπή της χώρας σε ενεργειακό κόμβο. Η Άγκυρα αυτή τη στιγμή «τα παίζει όλα για όλα»… Έχει ανοίξει την τράπουλα προς πάσα κατεύθυνση και πιέζει σκληρά. Μάλιστα, η ρητορική που χρησιμοποιεί απέναντι σε κάθε πλευρά ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αλλά επίσης ο Πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου και διάφοροι υπουργοί του είναι τουλάχιστον εκβιαστική, έχοντας στο επίκεντρο τη σημασία του τουρκικού γεωγραφικού ρόλου. Ωστόσο, η υπερβολική σιγουριά ίσως να γυρίσει μπούμερανγκ…
