Η συμμετοχή της Αυστρίας στην κατασκευή του South Stream, ώθησε και άλλες ευρωπαϊκές χώρες να τον υποστηρίξουν, αναφέρει σε δημοσίευμά του το RBTH. Μάλιστα, κατά την επίσκεψη του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ στα Βαλκάνια, την υποστήριξή τους εξέφρασαν η Σλοβενία και η Σερβία.
Στη διάρκεια της επίσκεψης του κ. Λαβρόφ στη Νότια Ευρώπη, στην αρχή του Ιουλίου, υπογράφηκε η συμφωνία για τη διέλευση του αγωγού από τη Σερβία. Το μήκος του ηπειρωτικού τμήματος του South Stream στη χώρα αυτή θα είναι 422 χιλιόμετρα, ενώ το πρώτο φυσικό αέριο θα περάσει από αυτό μέχρι το τέλος του 2016. Η αξία του συμβολαίου κατασκευής είναι περίπου 2,1 δισ. ευρώ.
Παράλληλα, η Σερβία μπορεί να καταστεί βασικός κόμβος διανομής του συστήματος του αγωγού South Stream. Ειδικότερα, στο έδαφος της χώρας αναμένεται να δημιουργηθούν δυο διακλαδώσεις, προς Βοσνία και Κροατία. Συν τοις άλλοις, μετά τη συνάντηση με τον Λαβρόφ, ο υπουργός Εξωτερικών της Σλοβενίας, Καρλ Εριάβετς, ανακοίνωσε την επιθυμία του να περάσει ο South Stream και από το έδαφος της χώρας του. Όπως σχολίασε ο αναλυτής μακροοικονομίας, Βασίλι Ουχάρσκι, «οι ανακοινώσεις Σλοβενίας και Σερβίας για υποστήριξη του έργου South Stream αποτελούν ένα καλό σημάδι, αλλά και οι άλλες χώρες, από το έδαφος των οποίων θα περάσει ο αγωγός, ενδιαφέρονται για την υλοποίησή του».
Γεωπολιτική σημασία, διαδρομή και κόστος
Ο αγωγός φυσικού αερίου θα περάσει υποθαλάσσια από τη Μαύρη θάλασσα στη Βουλγαρία, και στη συνέχεια, από τη Σερβία, την Ουγγαρία και τη Σλοβενία, στη βορειοανατολική Ιταλία. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου εκτιμάται στα 16 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 10 δισ. θα αφορούν το θαλάσσιο τμήμα του. Μάλιστα, το μερίδιο της Gazprom στο θαλάσσιο τμήμα του South Stream θα είναι μόνο 50%, ενώ το 20% θα ανήκει στην ιταλική Eni και από ένα 15% στην γερμανική εταιρία Wintershall Holding και τη γαλλική EDF.
Για τη Gazprom το έργο είναι σημαντικό διότι θα δώσει τη δυνατότητα εξαγωγής ρωσικού αερίου στην Ευρώπη παρακάμπτοντας την Ουκρανία. Στην αρχή Ιουνίου του 2014, υπό την πίεση των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι εκπρόσωποι της Βουλγαρίας και της Σερβίας είχαν ανακοινώσει επίσημα τη διακοπή των εργασιών όσον αφορά το πρόγραμμα. Συγκεκριμένα, ύστερα από τη συνάντηση με τρεις Αμερικανούς γερουσιαστές ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας, Πλάμεν Ορεσάρσκι, έδωσε εντολή να ανασταλούν οι εργασίες σχετικά με τον South Stream, ενώ αργότερα το ίδιο έπραξε και η αναπληρωτής πρωθυπουργός της Σερβίας, Ζοράνα Μιχαήλοβιτς. Ωστόσο, στο τέλος του περασμένου Ιουνίου, η Gazprom υπέγραψε συμφωνία με την αυστριακή εταιρία OMV, η οποία θα αναλάβει την κατασκευή του τμήματος του αγωγού South Stream στην Αυστρία. Μετά την υποστήριξη της Αυστρίας στο πρόγραμμα, ειδικοί του κλάδου είχαν αναφέρει στην RBTH ότι σε αυτό μπορεί να συμμετάσχουν και άλλες πλευρές. Τελικά αυτές οι χώρες ήταν η Σλοβενία και η Σερβία.
Αμερικανικά εμπόδια και ευρωπαϊκή διπλοπροσωπεία
Παρά την υποστήριξη της Σερβίας και της Σλοβενίας, η τύχη του προγράμματος παραμένει αβέβαιη. Συγκεκριμένα, όπως δήλωσε μετά τις συνομιλίες με τον Σεργκέι Λαβρόφ η υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, Φεντερίκα Μογκερίνι, ο South Stream είναι ένα έργο εξαιρετικά σημαντικό, τόσο για την Ιταλία, όσο και για τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, από την άποψη της ενεργειακής ασφάλειας, αλλά αυτό «θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να πληροί τους κανόνες της νομοθεσίας της ΕΕ». Η δήλωση αυτή έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς η Ιταλία προεδρεύει από την 1η Ιουλίου στην ΕΕ, ενώ η ιταλική Eni είναι συνιδιοκτήτης του έργου.
Το κυριότερο πρόβλημα είναι το «Γ΄ ενεργειακό πακέτο», το οποίο περιλαμβάνει την απαίτηση του διαμερισμού των προμηθευτών φυσικού αερίου, των εταιριών μεταφοράς και διανομής, ενώ προβλέπει και την ελεύθερη πρόσβαση τρίτων πλευρών στις υποδομές μεταφοράς. Κατ’ αυτό τον τρόπο, σύμφωνα με το έγγραφο, η ρωσική Gazprom θα πρέπει να επιτρέψει τη συμμετοχή στον αγωγό της και άλλων προμηθευτών φυσικού αερίου. Από μέρους της, η ρωσική πλευρά επιμένει ότι ο South Stream είχε ξεκινήσει πριν την έγκριση του «Γ΄ ενεργειακού πακέτου» και επομένως να δεν εμπίπτει στα όσα προβλέπει αυτό.
Σύμφωνα με την αναλυτή της εταιρείας οικονομικών υπηρεσιών «Alpari», Άννα Κόκορεβα, το Γ΄ ενεργειακό πακέτο εκπονήθηκε το 2007 και εγκρίθηκε μόλις το 2009, τη στιγμή που το πρώτο μνημόνιο-πλαίσιο για τη δημιουργία του South Stream μεταξύ της Gazprom και της Eni είχε υπογραφεί από τον Ιούνιο του 2007. Από τη μεριά του, ο Βασίλι Ουχάρσκι σημειώνει: «Η διαμάχη γύρω από το Γ΄ ενεργειακό πακέτο δεν είναι νέα. Αν κοιτάξουμε τις ημερομηνίες, τότε θα δούμε ότι το πρόγραμμα South Stream εμφανίστηκε το καλοκαίρι του 2007, ενώ το Γ΄ ενεργειακό πακέτο τέθηκε σε ισχύ στα τέλη του 2009». Σύμφωνα με τον ίδιο, η ρωσική πλευρά προσπαθεί να αποδείξει ότι οι όροι του δεν πρέπει να επεκτείνονται στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, αλλά το να φτάνει κανείς σε συμπεράσματα βασιζόμενος μόνο στις αναφερόμενες ημερομηνίες, δεν είναι και αυτό σωστό. Και καταλήγει: «Βρίσκεται σε εξέλιξη ένας δύσκολος αγώνας σχετικά με τις διατυπώσεις και ημερομηνίες, και δυστυχώς, προς το παρόν, οι ελπίδες της Ρωσίας να βγει νικήτρια από τη διαμάχη, είναι λίγες».
Ωστόσο, πολλοί είναι οι ειδικοί που δεν συμφωνούν με την παραπάνω εκτίμηση. Ο οικονομολόγος και καθηγητής της Ρωσικής Ακαδημίας δημόσιας διοίκησης και οικονομικής διαχείρισης παρά τω προέδρω της Ρωσίας, Βλαντισλάβ Γκινκό, ανέφερε ότι στην ΕΕ οι κυριότεροι μετέχοντες σε αυτές τις συζητήσεις κατανοούν τη σπουδαιότητα της ενεργειακής ασφάλειας. Στη Ρωσία όμως δεν περνά απαρατήρητη η διπρόσωπη στάση που επιδεικνύει ο ευρωπαϊκός επίτροπος ενέργειας Γκίντερ Έτινγκερ, ο οποίος από τη μια πλευρά αναφέρεται στο πόσο σημαντικές είναι οι απρόσκοπτες προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη, και από την άλλη συζητά με την κυβέρνηση της Νιγηρίας για εναλλακτικούς ενεργειακούς πόρους.
Ταυτόχρονα, προσθέτει ο ίδιος, οι Ευρωπαίοι κατανοούν τη σημασία των προμηθειών στις απαραίτητες ποσότητες. Η Γερμανία μπορεί να εξασφαλίσει το ήμισυ των αναγκών της μέσω των ηλιακών συλλεκτών όταν έχει καλό καιρό, αλλά, όπως και να’ χει, το ρωσικό αέριο τα προσεχή έτη είναι απλά αναντικατάστατο. Για το λόγο αυτό, οι Ευρωπαίοι αντιμετωπίζουν θετικά τον South Stream, παρά την πίεση από πλευράς ΗΠΑ. Σε κάθε περίπτωση, είναι σαφές ότι για το έργο έχει ανάψει πλέον το πράσινο φως και θα υλοποιηθεί ούτως ή άλλως, καταλήγει ο Γκινκό.
