Σε ένα νέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα επιλέχθηκε να συμμετέχει ο Δήμος Χαλανδρίου. Πρόκειται για το ToNoWaste του HORIZON 2020, το οποίο αφορά σε καινοτόμες δράσεις για την πρόληψη στη σπατάλη τροφίμων. Ένα θέμα ιδιαίτερα σημαντικό σχετικά με τις οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις που συνεπάγεται η σπατάλη τροφίμων κατά την παραγωγή, τη μεταποίηση και την κατανάλωσή τους. Βασικός στόχος του προγράμματος είναι να «συμπορευτεί» η πρόληψη στη σπατάλη τροφίμων με τη βιωσιμότητα της διαχείρισής τους.
Η ανάγκη καταπολέμησης της σπατάλης τροφίμων, η οποία προκύπτει σε κάθε κρίκο της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων, έχει καταστεί τα τελευταία χρόνια μείζον ζήτημα πολιτικής και κοινωνικής σημασίας, δεδομένων αφενός της ανάγκης σίτισης του αυξανόμενου παγκόσμιου πληθυσμού και αφετέρου της ανάγκης κινητοποίησης σημαντικών πόρων για την παραγωγή των τροφίμων. Αναγνωρίζεται πλέον παγκοσμίως, ότι σπαταλιέται ή χάνεται το ένα τρίτο περίπου των τροφίμων που παράγονται για ανθρώπινη κατανάλωση. Σύμφωνα με εκτίμηση των Ηνωμένων Εθνών, το ετήσιο οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος της σπατάλης τροφίμων παγκοσμίως ανέρχεται σε περίπου 1,7 τρισ. δολάρια.
Το πρόγραμμα «γεννήθηκε» λοιπόν από την ανάγκη να υπάρξει ουσιαστική σύγκλιση μεταξύ των δράσεων πρόληψης σπατάλης τροφίμων που υλοποιούνται σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Γι’ αυτόν τον λόγο το ToNoWaste θα σχεδιάσει και θα αναπτύξει ένα νέο πλαίσιο αξιολόγησης των σχετικών δράσεων, που θα βασίζεται στην επιστήμη και θα ενσωματώνει όλες τις εισροές από προηγούμενες βάσεις δεδομένων, τα έργα και τις δράσεις, για να πραγματοποιηθεί μια ολιστική αξιολόγηση της βιωσιμότητάς τους.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Δήμος Χαλανδρίου, που είναι ο μοναδικός από την Ελλάδα που συμμετέχει στο πρόγραμμα, στοχεύει στην ανάπτυξη και υλοποίηση μιας σειράς καινοτόμων δράσεων προς την κατεύθυνση της ολιστικής προσέγγισης της πρόληψης της σπατάλης τροφίμων στον αστικό χώρο, σε συμφωνία με τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις. Επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος, για το Χαλάνδρι, είναι ο εντεταλμένος δημοτικός σύμβουλος για τη διαχείριση ανακυκλώσιμων υλικών και καθηγητής του ΕΜΠ, Γεράσιμος Λυμπεράτος.
Οι κύριοι στόχοι του δήμου είναι:
– Η πρόληψη της παραγωγής τροφικών αποβλήτων
– Η αξιοποίηση των τροφικών υπολειμμάτων, τόσο αυτών που δημιουργούνται αναπόφευκτα (π.χ. φλούδες από ένα καθαρισμένο μήλο), όσο και αυτών που δημιουργούνται από λαθεμένες καταναλωτικές συνήθειες (π.χ. ένα μήλο που σάπισε).
– Η κομποστοποίηση σε επίπεδο γειτονιάς, με εξοπλισμό που θα προμηθευτεί ο δήμος στο πλαίσιο του προγράμματος.
Το Χαλάνδρι συγκαταλέγεται μεταξύ των 22 εταίρων του προγράμματος από 7 χώρες της Ευρώπης (Ισπανία, Αυστρία, Νορβηγία, Ολλανδία, Σουηδία, Ιταλία και Ελλάδα) και χρηματοδοτείται με 150.000 ευρώ. Στην Ισπανία η Βαλένθια και στην Αυστρία η Βιέννη και το Γκρατς, θα λειτουργήσουν ως πιλοτικές περιοχές εφαρμογής των καινοτόμων δράσεων, όπου θα πραγματοποιηθούν:
– Εργαστήρια για τον σχεδιασμό της μεθοδολογίας
– Ανάπτυξη συγκεκριμένων οδικών χαρτών για την υιοθέτηση των νέων λογιστικών μεθόδων
– Επικύρωση των οδικών χαρτών, με μέτρηση των δικών τους δράσεων πρόληψης δημιουργίας τροφικών αποβλήτων.
Οι συμμετέχοντες θα ενθαρρύνουν τη δημιουργία τοπικών συμβουλίων, όπου εμπειρογνώμονες από την πράξη, την έρευνα, την πολιτική και τα μέσα ενημέρωσης θα μοιράζονται τις γνώσεις με συμμετοχικές δράσεις των πολιτών, θα δημιουργούν λύσεις και θα προωθούν νέες πολιτικές.
Το ToNoWaste είναι το τρίτο περιβαλλοντικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα, στο οποίο συμμετέχει ο δήμος Χαλανδρίου από το 2014. Προηγήθηκαν το Waste4Think, γύρω από τη διαχείριση των βιοαποβλήτων με την ενεργή συμμετοχή των πολιτών και το FoodRUs του Horizon 2020, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη και έχει ως στόχο τη δημιουργία ενός καινοτόμου κυκλικού τροφικού συστήματος για τη μείωση των τροφικών αποβλήτων και των απωλειών στην αγρο-διατροφική αλυσίδα.
