Μεγάλη ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για την ανάπτυξη κινητής μονάδας δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα δυναμικότητας 10 τόνων ημερησίως σε τρεις βιομηχανικές εγκαταστάσεις -οι δύο στην Ελλάδα, σε Βοιωτία και Μαγνησία- εξασφάλισε πρόταση του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Δύο διεθνείς ενεργειακοί κολοσσοί συμμετέχουν στην ευρωπαϊκή κοινοπραξία, που σύστησαν ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια, επιχειρήσεις και επιχειρηματικοί φορείς από την Ελλάδα, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Αυστρία και την Ολλανδία, συγκεντρώνοντας υψηλότατη βαθμολογία στο πλαίσιο προκήρυξης του χρηματοδοτικού πλαισίου «Horizon Europe».
Η πρωτοποριακή πρόταση με την ονομασία «HiRECORD» (HORIZON-CL5-2021-D3-02-13 Scaling up of a highly modular rotating packed bed plant with an efficient solvent for capture cost reduction) είναι το αποτέλεσμα μακροχρόνιων προσπαθειών του ΑΠΘ και του ΕΚΕΤΑ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καλέσει τους εταίρους της μεγάλης διεθνούς κοινοπραξίας για την υπογραφή του συμφωνητικού χρηματοδότησης, μετά την οποία θα είναι ανακοινώσιμα και τα αναλυτικά στοιχεία για τον προϋπολογισμό εκατομμυρίων του προγράμματος, το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής του και τον τρόπο συμμετοχής κάθε εταίρου.
«Αφαιρώντας το διοξείδιο του άνθρακα από τα καυσαέρια»
Η τεχνολογία δέσμευσης CO2, στην ανάπτυξη της οποίας συνέβαλαν καθοριστικά το ΕΚΕΤΑ και το ΑΠΘ, χρησιμοποιεί υγρούς διαλύτες, οι οποίοι αφαιρούν επιλεκτικά το διοξείδιο του άνθρακα από το ρεύμα των καυσαερίων, προτού αυτά εκλυθούν στην ατμόσφαιρα. Εστιάζει στη μείωση του κόστους δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα, βασικού αερίου που συνδράμει στη δημιουργία του φαινομένου του θερμοκηπίου, ώστε ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μηδενικές εκπομπές το 2050 να μπορεί να ικανοποιηθεί.
Για την επίτευξη του στόχου αυτού, η πρόταση εξετάζει σε βάθος την αξιοπιστία και την απόδοση της τεχνολογικής λύσης με την επίδειξή της σε συνθήκες βιομηχανικής λειτουργίας σε τρεις εγκαταστάσεις στην Ευρώπη, δυο εκ των οποίων θα βρίσκονται στην Ελλάδα. Οι επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις αναπτύσσονται σε κλίμακα και ενσωματώνονται στην εφαρμογή σε πραγματικές συνθήκες που επικρατούν στην καμινάδα μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και βιομηχανικών προϊόντων.
Σε ό,τι αφορά την τεχνικοοικονομική μελέτη εφικτότητας του εγχειρήματος γίνεται πλήρης ανάλυση όλων των διαστάσεων της αλυσίδας μείωσης του ανθρακικού αποτυπώματος, εκκινώντας με την διεργασία της δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα, την εξοικονόμηση ενέργειας, και ολοκληρώνοντας με τη χρήση και αποθήκευση του δεσμευμένου διοξειδίου του άνθρακα.
Η πρόταση περιλαμβάνει επίσης ενδελεχή μελέτη των κοινωνικών επιπτώσεων της εφαρμογής της τεχνολογίας σε μεγάλο αριθμό κλάδων του παραγωγικού ιστού με επίκεντρο την αποδοχή της από το ευρύ κοινό και την ανάπτυξη πολιτικών ενθάρρυνσης των επενδύσεων στην καθαρή παραγωγή προϊόντων και παροχή υπηρεσιών.
Σημειώνεται ότι για το Εργαστήριο Ανάπτυξης Ολοκληρωμένων Συστημάτων Διεργασιών (ΕΑΝΟΣΥΣ) του Ινστιτούτου Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων (ΙΔΕΠ) του ΕΚΕΤΑ και το Εργαστήριο Δυναμικής Μηχανών του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών (ΤΜΜ) του ΑΠΘ -στην ομάδα του Αριστοτελείου συμμετέχουν επίσης το Εργαστήριο Μεταλλογνωσίας του ΤΜΜ και το Τμήμα Ψυχολογίας του πανεπιστημίου – η πρόταση που επιλέχθηκε για χρηματοδότηση αποτελεί τη συνέχεια δυο Ευρωπαϊκών και δυο εθνικών ερευνητικών έργων, χρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης μέσω της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας.
«Εξοικονόμηση ενέργειας έως 50% στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις»
Σε ό,τι αφορά τη διαδικασία δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα με τη χρησιμοποίηση υγρών διαλυτών ο Ερευνητής Β’ του ΕΚΕΤΑ Δρ Αθανάσιος Παπαδόπουλος, που είναι ο συντονιστής της κοινοπραξίας δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Η χημική αντίδραση γίνεται σε πολύ ήπιες συνθήκες -ατμοσφαιρική πίεση και θερμοκρασία περίπου 40οC- αλλά σε εξειδικευμένες και ιδιαίτερα καινοτόμες συσκευές που επιτρέπουν τη σημαντική μείωση του μεγέθους και του κόστους του εξοπλισμού, σε σχέση με τις καλύτερες τεχνικές λύσεις που προσφέρονται σήμερα. Στη συνέχεια το διοξείδιο του άνθρακα συλλέγεται σε καθαρή μορφή για πιθανή χρήση και παραγωγή προϊόντων προστιθέμενης αξίας ή την αποθήκευσή του με την προσθήκη θερμικής ενέργειας χαμηλής ενθαλπίας».
«Το ΗiRECORD εκτιμά ότι η εξοικονόμηση ενέργειας θα είναι της τάξης 32-50 % από την συμβατική τεχνολογία, ενώ επιπλέον βελτιστοποίηση της ενεργειακής ολοκλήρωσης της μονάδας δέσμευσης στη βιομηχανική εγκατάσταση θα επιφέρει ακόμη μεγαλύτερη εξοικονόμηση», εκτίμησε, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο καθηγητής του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του ΑΠΘ Πάνος Σεφερλής.
Η σημερινή τιμή του δικαιώματος εκπομπής ενός τόνου διοξειδίου του άνθρακα στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 79,93 ευρώ (κλείσιμο 11/4/2022) με ιδιαίτερα αυξητική τάση τα τελευταία έτη. Αυτό αποτελεί μια επιβάρυνση όλων των παραγωγικών μονάδων με το κόστος της καθαρής παραγωγής να μεταφέρεται στα τιμολόγια παροχής υπηρεσιών (π.χ. ηλεκτρικό ρεύμα) και στις τιμές των προϊόντων. Η προτεινόμενη τεχνολογία, όπως εξήγησε ο κ. Σεφερλής, «τεκμηριωμένα προβλέπει τη σημαντική μείωση του κόστους δέσμευσης θωρακίζοντας τις επιχειρήσεις από τις διακυμάνσεις της τιμής του δικαιώματος εκπομπής CO2, αλλά επιτρέποντας ταυτόχρονα την ήπια προσαρμογή της οικονομίας στις συνθήκες που επιβάλλει η κλιματική αλλαγή».
«Το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης φιλοδοξεί να συμβάλλει δυναμικά στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, που έχει ως στόχο να καταστήσει την Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη ως το 2050. Για τον λόγο αυτό και έχοντας ήδη μια δυναμική παρουσία στον “Ορίζοντα Ευρώπη”, είμαστε χαρούμενοι που αναλαμβάνουμε ως Ερευνητικό Κέντρο τον συντονισμό του “HiRECORD”, ενός έργου, που θα συνεισφέρει σημαντικά σε αυτή την κατεύθυνση, μέσω της εφαρμογής καινοτόμου τεχνολογίας δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα με στόχο τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος και διευθυντής Κεντρικής Διεύθυνσης EKETA, Δημήτρης Τζοβάρας.
«Το ΕΚΕΤΑ, έχοντας στο ενεργητικό του πλήθος συνεργασιών, τόσο σε επίπεδο ευρωπαϊκών ερευνητικών έργων όσο και σε επίπεδο διεθνών συνεργασιών με την παγκόσμια βιομηχανία με κεντρικό άξονα την περιβαλλοντική προστασία και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, αναγνωρίζει τη σπουδαιότητα παροχής τεχνολογικών λύσεων στο κομμάτι αυτό», επισήμανε.
«Πρύτανης ΑΠΘ: Εθνική επιτυχία, αναδεικνύει την Ελλάδα του σήμερα και του μέλλοντος»
Σημαντική εθνική επιτυχία χαρακτήρισε τη χρηματοδότηση της τεχνολογίας που ανέπτυξαν ΑΠΘ και ΕΚΕΤΑ ο πρύτανης του Αριστοτελείου, καθηγητής Νίκος Παπαϊωάννου. «Αποδεικνύεται μέσα από αυτή τη σπουδαία επιτυχία η διεθνής ερευνητική πρωτοπορία των Ελλήνων επιστημόνων, η εξωστρέφεια και το πνεύμα συνεργατικότητας του Αριστοτελείου, αλλά και αναδεικνύεται η Ελλάδα του σήμερα και του μέλλοντος, που δεν ωθεί στο εξωτερικό τα πιο λαμπρά μυαλά της, αλλά τους δίνει τον χώρο και τα εργαλεία να διαπρέψουν εδώ, να εξάγουν από τα εργαστήρια του ελληνικού δημόσιου πανεπιστημίου καινοτόμες λύσεις και τεχνολογίες αιχμής σε όλη την ανθρωπότητα και στα πιο φλέγοντα ζητήματα, όπως τα περιβαλλοντικά», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Παπαϊωάννου.
«Η κλιματική αλλαγή μπορεί να αντιστραφεί με τη βοήθεια της καινοτόμου τεχνολογίας δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα, που αναπτύχθηκε εδώ και η παραγωγική διαδικασία να εγγυάται καθαρά προϊόντα και υπηρεσίες για την εξασφάλιση άριστων συνθηκών διαβίωσης για τις μελλοντικές γενιές», επισήμανε.
