Τον “ευγενή”, όπως τον αποκαλεί, στόχο 2,6 εκατομμύρια ελληνικά νοικοκυριά να τροφοδοτούνται ενεργειακά από τον ήλιο, έναντι 1,06 εκατ. σήμερα και 1,8 εκατ. το 2020 , θέτει ο Σύνδεσμος Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) σε μελέτη που εκπονήθηκε για λογαριασμό του από το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ).
Η μελέτη οποία εξετάζει την επίδραση της περαιτέρω διείσδυσης των φωτοβολταϊκών στη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, για διάφορα σενάρια όσον αφορά την εξέλιξη της ζήτησης του ρεύματος από το 2015 έως το 2030.
Η μελέτη εξέτασε ένα συντηρητικό σενάριο διείσδυσης των ΑΠΕ ως το 2030, προσαρμοσμένο στη σημερινή ελληνική και ευρωπαϊκή πραγματικότητα, που καθορίζεται από την οικονομική ύφεση, τον περιορισμό των κινήτρων για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, τη συντηρητική στροφή σε θέματα μείωσης εκπομπών και την χρηματοπιστωτική ασφυξία.
Με αυτά τα δεδομένα και τις συνακόλουθες πολιτικές, οδηγούμαστε στη μη επίτευξη των στόχων που είχαν τεθεί το 2010 για τη συμμετοχή των ΑΠΕ στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας (τουλάχιστον 40% το 2020).
Αντ’ αυτού, στις βασικές εκδοχές του σεναρίου που εξετάστηκαν επιτυγχάνεται μερίδιο ΑΠΕ περί το 35% το 2020 και 45% το 2030. Σημειώνεται ότι, για το 2030, ο τελευταίος μακροχρόνιος ενεργειακός σχεδιασμός (2012) προέβλεπε συμμετοχή της ηλεκτρικής ενέργειας που θα παράγεται από ΑΠΕ στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας σε ποσοστό 55%-65%. —
Γιατί περισσότερα φωτοβολταϊκά
Σύμφωνα με τη μελέτη είναι εφικτή η εγκατάσταση 4 Γιγαβάτ επιπλέον φωτοβολταϊκών μέχρι το 2030 (συνολικά 6,4 Γιγαβάτ) χωρίς περαιτέρω επιβάρυνση των καταναλωτών μέσω ΕΤΜΕΑΡ (πρώην Τέλος ΑΠΕ). Αντιθετα, το κόστος παραγωγής ρεύματος μπορεί να μειωθεί, αφού η Οριακή Τιμή Συστήματος θα κινηθεί πτωτικά.
Όπως αναφέρεται σχετικά, για να επιτευχθεί αυτό πρέπει να υπάρξουν τουλάχιστον δύο προϋποθέσεις: πρώτον, να παραμείνει και για το 2015 η τιμή απορρόφησης της παραγόμενης ενέργειας για τα μεγάλα φωτοβολταϊκά στα επίπεδα των 90 €/MWh, και από το 2016 να υπάρχει ετήσια απομείωση 1,5%, εφόσον επιτυγχάνονται οι στόχοι.
Δεύτερον, να υλοποιηθεί άμεσα το μέτρο της αυτοπαραγωγής (net-metering) για οικιακές και επαγγελματικές εγκαταστάσεις, χωρίς περιορισμούς ισχύος, μέτρο που δεν επηρεάζει καθόλου την τιμή του ρεύματος για τους καταναλωτές, αφού η ενέργεια που περισσεύει από τους αυτοπαραγωγούς διοχετεύεται στο σύστημα δωρεάν.
Αναφορικά με την τιμή απορρόφησης της ενέργειας των μεγάλων φωτοβολταϊκών για το 2015, στα βασικά επιχειρήματα του συνδέσμου περιλαμβάνεται το γεγονός ότι, εάν εφαρμοστεί η μεθοδολογία που προβλέπει ο νόμος, η αποζημίωση των φωτοβολταϊκών θα φτάσει στα 59,40 ευρώ ανά μεγαβατώρα, τιμή που είναι μικρότερη ακόμη και από το κόστος παραγωγής ενέργειας από λιγνίτη (59,93 ευρώ ανά μεγαβατώρα με βάση τα στοιχεία της ΔΕΗ).
Δεδομένου ότι τέτοιες αποδόσεις θα δράσουν αποτρεπτικά στην προσέλκυση νέων επενδύσεων, ο ΣΕΦ επισημαίνει ότι την αγορά θα ενεργοποιήσουν η περαιτέρω πτώση του κόστους του εξοπλισμού, η άρση των δασμών στα φθηνά κινέζικα προϊόντα, αλλά και η υλοποίηση έργων μεγάλης κλίμακας από μεγάλες εταιρείες ώστε να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας.
Στο πλαίσιο αυτό ο ΣΕΦ εξέτασε το ρεαλιστικό σενάριο σύμφωνα με το οποίο τα μεγάλα φωτοβολταϊκά θα αποζημιώνονται με 90 €/MWh για το έτος 2015 σε 70 €/MWh για το έτος 2030, και τα μικρομεσαία συστήματα θα υποστηρίζονται αποκλειστικά μέσω του net-metering.
Οι επιπτώσεις των φωτοβολταϊκών στο χονδρεμπορικό κόστος
Από τη μελέτη προκύπτει ότι, χωρίς την ανάπτυξη νέων φωτοβολταϊκών, η Οριακή Τιμή Συστήματος (ΟΤΣ) αυξάνεται κατά 10€/MWh έως το 2030. Αντίθετα, με την προσθήκη 4 γιγαβάτ (GWp) νέων φωτοβολταϊκών, η ΟΤΣ συγκρατείται στα επίπεδα του 2017 (έτος εφαρμογής του target model για τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας).
Για να συμβεί βέβαια αυτό στην πράξη, θα πρέπει να είναι εφικτές και βιώσιμες οι νέες επενδύσεις φωτοβολταϊκών. Με την ισχύουσα νομοθεσία όμως (αποζημίωση = 1,1*ΟΤΣ), έχουμε εξωπραγματικά χαμηλές αποζημιώσεις (της τάξης των 60-65 €/MWh) και, συνεπώς, μηδενική ανάπτυξη.
Έτσι, η μελέτη εξέτασε και πιο ρεαλιστικά σενάρια, στα οποία η αποζημίωση των μεγάλων φωτοβολταϊκών ακολουθεί μια γραμμική ετήσια μείωση από 90 €/MWh για το έτος 2015 σε 70 €/MWh για το έτος 2030, και τα μικρομεσαία συστήματα υποστηρίζονται αποκλειστικά μέσω του net-metering. Τα σενάρια αυτά, επιβαρύνουν το ΕΤΜΕΑΡ κατά λιγότερο από 1 €/MWh, σε σχέση με την υφιστάμενη νομοθεσία, αλλά κάνουν εφικτή την ανάπτυξη των νέων φωτοβολταϊκών, που με τη σειρά τους οδηγούν σε μικρότερη συνολική επιβάρυνση των καταναλωτών: το άθροισμα της ΟΤΣ και του ΕΤΜΕΑΡ συγκρατείται στα 75 €/MWh το 2030, ενώ χωρίς τα νέα φωτοβολταϊκά εκτινάσσεται στα 81 €/MWh.
Τι προτείνει ο ΣΕΦ Με βάση αυτά τα δεδομένα ο ΣΕΦ προτείνει κατά ελάχιστο τα εξής:
– Εθνικό στόχο για το 2030: 6,5 GWp φωτοβολταϊκών (4 νέα GWp την περίοδο 2015-2030 εκ των οποίων 1 GWp θα καλυφθεί από εγκαταστάσεις στέγης μέσω του net metering).
– Άμεση εφαρμογή του net-metering για οικιακές και επαγγελματικές εγκαταστάσεις χωρίς περιορισμούς στην εγκατεστημένη ισχύ, ώστε να μπορεί να αξιοποιηθεί το μέτρο από τον εμπορικό και βιοτεχνικό τομέα που έχει και τα ισχυρότερα κίνητρα για αυτοπαραγωγή.
– Αλλαγή του ισχύοντος καθεστώτος που προβλέπει ότι από το 2015 η φωτοβολταϊκή παραγωγή θα απορροφάται με τιμή που ισούται με την Οριακή Τιμή Συστήματος (ΟΤΣ) επί 1,1.
Προτείνεται η τιμή πώλησης της παραγόμενης ενέργειας για τα μεγάλα φωτοβολταϊκά να παραμείνει και το 2015 στα επίπεδα του 2014, δηλαδή 90 €/MWh και στη συνέχεια, από το 2016 να υπάρχει ετήσια απομείωση 1,5%, εφόσον επιτυγχάνονται οι στόχοι. Με αυτόν τον τρόπο το 2030 η τιμή θα φτάσει τα 70 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.
