Οι υπουργοί Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε συμφωνία για το σχέδιο έκτακτης ανάγκης σε ό,τι αφορά τον περιορισμό της κατανάλωσης φυσικού αερίου τον χειμώνα, κατά τη χθεσινή τους συνεδρίαση.
«Δεν ήταν μια αδύνατη αποστολή! Οι υπουργοί κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου ενόψει του ερχόμενου χειμώνα», ανακοίνωσε μέσω Twitter η τσεχική προεδρία.
Τι προβλέπει η συμφωνία
Όπως τονίζεται στην ανακοίνωση της τσεχικής προεδρίας, τα κράτη – μέλη έφτασαν σε πολιτική συμφωνία για οικειοθελή μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου κατά 15% τον χειμώνα. Παράλληλα, προβλέπεται η πιθανότητα να ενεργοποιηθεί ειδικός «συναγερμός», που θα προβλέπει η μείωση να καταστεί υποχρεωτική.
Τα κράτη – μέλη συμφώνησαν να μειώσουν τη ζήτηση κατά 15% συγκριτικά με την μέση κατανάλωσή τους τα τελευταία 5 χρόνια, για το διάστημα από 1η Αυγούστου 2022 έως την 31η Μαρτίου του 2023, μέσω μέτρων που τα ίδια θα επιλέξουν.
Εξαιρέσεις και «παράθυρα»
Στο πλαίσιο προβλέπονται και εξαιρέσεις, αλλά και «παρεκκλίσεις» από την υποχρεωτική μείωση, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, που αφορούν τις ιδιαιτερότητες του κάθε κράτους.
Όπως τονίζεται στην ανακοίνωση της τσεχικής προεδρίας, το Συμβούλιο συμφώνησε:
Ότι τα κράτη μέλη που δεν είναι διασυνδεδεμένα με δίκτυα φυσικού αερίου άλλων κρατών μελών εξαιρούνται από τις υποχρεωτικές μειώσεις φυσικού αερίου, καθώς δεν θα μπορούν να αποδεσμεύουν σημαντικούς όγκους προς όφελος άλλων κρατών μελών.
Τα κράτη μέλη των οποίων τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας δεν είναι συγχρονισμένα με το ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας εξαιρούνται επίσης, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος κρίσης στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
Τα κράτη μέλη μπορούν να ζητήσουν παρέκκλιση για να προσαρμόσουν τις υποχρεώσεις τους για μείωση της ζήτησης εάν έχουν περιορισμένες διασυνδέσεις με άλλα κράτη μέλη και μπορούν να αποδείξουν ότι οι εξαγωγικές ικανότητες διασύνδεσης ή η εγχώρια υποδομή LNG χρησιμοποιούνται για την ανακατεύθυνση φυσικού αερίου σε άλλα κράτη μέλη στο μέγιστο.
Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να ζητήσουν παρέκκλιση εάν έχουν υπερβεί τους στόχους πλήρωσης αποθήκευσης αερίου, εάν εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το αέριο ως πρώτη ύλη για κρίσιμες βιομηχανίες ή εάν η κατανάλωση αερίου έχει αυξηθεί τουλάχιστον κατά 8% το περασμένο έτος σε σύγκριση με τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας.
Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να ενισχύσουν τον ρόλο του Συμβουλίου για την ενεργοποίηση «συναγερμού της Ένωσης». Η ειδοποίηση θα ενεργοποείται με εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου, κατόπιν πρότασης της Επιτροπής. Η Επιτροπή υποβάλλει πρόταση για την ενεργοποίηση «συναγερμού της Ένωσης» σε περίπτωση σημαντικού κινδύνου σοβαρής έλλειψης αερίου ή εξαιρετικά υψηλής ζήτησης αερίου ή εάν πέντε ή περισσότερα κράτη μέλη που έχουν κηρύξει συναγερμό σε εθνικό επίπεδο ζητήσουν από την Επιτροπή να το πράξει.
Ως προς την επιλογή μέτρων μείωσης της ζήτησης, τα κράτη μέλη συμφώνησαν ότι θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα σε μέτρα που δεν επηρεάζουν προστατευμένους πελάτες, όπως νοικοκυριά και βασικές υπηρεσίες για τη λειτουργία της κοινωνίας, όπως κρίσιμες οντότητες, υγεία και άμυνα. Πιθανά μέτρα περιλαμβάνουν τη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, μέτρα για την ενθάρρυνση της αλλαγής καυσίμου στη βιομηχανία, εθνικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης, στοχευμένες υποχρεώσεις για μείωση της θέρμανσης και ψύξης και μέτρα που βασίζονται στην αγορά, όπως οι πλειστηριασμοί μεταξύ εταιρειών.
Τα κράτη μέλη θα επικαιροποιούν τα εθνικά τους σχέδια έκτακτης ανάγκης που καθορίζουν τα μέτρα μείωσης της ζήτησης τα οποία σχεδιάζουν και θα αναφέρουν τακτικά στην Επιτροπή την πρόοδο των σχεδίων τους.
Η ρύθμιση είναι ένα έκτακτο μέτρο, που προβλέπεται για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Ως εκ τούτου, θα ισχύει για ένα έτος και η Επιτροπή θα προβεί σε αξιολόγηση για να εξετάσει την παράτασή του υπό το πρίσμα της γενικής κατάστασης του εφοδιασμού με φυσικό αέριο στην Ε.Ε., έως τον Μάιο του 2023.
Το κείμενο που συμφωνήθηκε σήμερα θα εγκριθεί επίσημα μέσω γραπτής διαδικασίας. Η γραπτή διαδικασία θα κινηθεί και θα ολοκληρωθεί τις επόμενες ημέρες, έπειτα από τεχνικές αναθεωρήσεις του κειμένου.
Η Ελλάδα είχε προσέλθει στο ευρωπαϊκό τραπέζι των διαπραγματεύσεων για την ενεργειακή επάρκεια με δύο προτάσεις. Η πρώτη περιγράφεται σε επιστολή που έστειλε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και αφορά την δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού μηχανισμού αποζημίωσης των βιομηχανικών καταναλωτών για τη μείωση στη χρήση φυσικού αερίου. Η δεύτερη αφορά το κόστος ρεύματος.
Νωρίς το πρωί, το Γερμανικό Πρακτορείο, επικαλούμενο διπλωμάτες με γνώση του θέματος, είχε μεταδώσει ότι τα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε συμφωνία για το σχέδιο έκτακτης ανάγκης όσον αφορά την κατανάλωση φυσικού αερίου.
