Το θρίλερ της ενεργειακής κρίσης εν αναμονή του πιο δύσκολου μεταπολεμικού χειμώνα παίζεται σε όλα τα νοικοκυριά της Ευρώπης. Η αγωνία είναι έκδηλη, ενώ οι εξελίξεις είναι ραγδαίες
«Πρέπει να αναλάβουμε τολμηρή δράση. Η αγορά του φυσικού αερίου δεν λειτουργεί σωστά. Πρέπει να εξετάσουμε μια παρέμβαση σε επίπεδο χονδρικής αγοράς φυσικού αερίου. Και χαίρομαι που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υιοθετήσει την πρότασή μας», ανέφερε κατά πληροφορίες μεταξύ άλλων ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης στην παρέμβαση στο πάνελ «Ενέργεια, Κλίμα, Οικονομία», όπου ήταν συμπρόεδρος με τον πρόεδρο της Ελβετίας στις εργασίες της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στην Πράγα.
Ο κ. Μητσοτάκης εξέφρασε την ελπίδα να υπάρξει λύση μέχρι το τέλος Οκτωβρίου και διεμήνυσε: «αυτή τη στιγμή χρειάζεται περισσότερη αλληλεγγύη. Χρειάζεται κοινή απάντηση, όπως κάναμε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Δεν μπορεί κάθε χώρα να πορεύεται μόνη της» .
«Δυναμικός διάδρομος τιμής» για το φυσικό αέριο, η πρόταση της Ελλάδας στην Κομισιόν
Ομάδα κρατών, στις οποίες περιλαμβάνονται η Ελλάδα, η Πολωνία και η Ιταλία, έχουν καταρτίσει πρόταση για την θέσπιση από την Ευρωπαϊκή Ενωση «δυναμικού διαδρόμου τιμής» για το φυσικό αέριο με στόχο την μείωση των τιμών της ενέργειας και του πληθωρισμού.
«Ο διάδρομος θα εφαρμοσθεί σε όλες τις συναλλαγές χονδρικής και δεν θα περιορίζεται σε εισαγωγές από συγκεκριμένες περιοχές ούτε σε ειδικές χρήσεις του φυσικού αερίου», αναφέρεται στο σχέδιο της πρότασης, η οποία θα κατατεθεί σήμερα στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής.
Πώς θα λειτουργεί
Ο «δυναμικός διάδρομος» θα εφαρμόζεται σε όλες τις συναλλαγές χονδρικής, χωρίς να στοχοποιεί εισαγωγές συγκεκριμένης προέλευσης ή συγκεκριμένα πεδία χρήσης του φυσικού αερίου. Η τεχνική πρόταση διευκρινίζει ότι το πλαφόν θα πρέπει να είναι αρκετά υψηλό, ώστε να επιτρέπει την λειτουργία της αγοράς. «Θα πρέπει να λειτουργεί ως διακόπτης και αντικίνητρο για την κερδοσκοπία. Δεν προορίζεται για την καταστολή των τιμών σε τεχνητά χαμηλό επίπεδο», τονίζεται.
Παράλληλα, η πρόταση αναφέρει ότι θα πρέπει να διατηρείται ευελιξία, ώστε η ΕΕ να μπορεί να προσελκύει τους απαιτούμενους πόρους, καθώς και να παρέχονται κίνητρα για την μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και την μετάβαση από το φυσικό αέριο προς τις ανανεώσιμες πηγές. Ο «διάδρομος» θα πρέπει να ενισχυθεί από εθελοντική μείωση της ζήτησης και θα πρέπει να ισχύσει και για τις μακροπρόθεσμες συμβάσεις φυσικού αερίου. Σύμφωνα με την πρόταση αυτό θα ήταν προτιμότερο από μία αναμονή για το νέο ορόσημο, καθώς κάτι τέτοιο θα ήταν χρονοβόρο. Υπενθυμίζεται ότι η Επιτροπή είχε ανακοινώσει ότι εργάζεται για την δημιουργία ενός ευρωπαϊκού δείκτη.
Εξάλλου, η τεχνική πρόταση της Ελλάδας, Ιταλίας, Πολωνίας και Βελγίου αξιολογεί ορισμένες από τις προτάσεις που έχει θέσει στο τραπέζι προς συζήτηση η Επιτροπή το τελευταίο διάστημα ως μη συμφέρουσες. Για παράδειγμα, σημειώνεται ότι ένα πλαφόν αποκλειστικά για το ρωσικό φυσικό αέριο – το οποίο είχε ευνοήσει αρχικά η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν – θα είχε αρνητικές επιπτώσεις για τους καταναλωτές και δυνητικά για την ασφάλεια του εφοδιασμού, ενώ θα δημιουργούσε προκλήσεις για την αγορά ως προς τον έλεγχο των τιμών, αφού ορισμένοι εισαγωγείς θα μπορούσαν να ευνοηθούν. Το κείμενο, επίσης, κρίνει την πρόταση της Επιτροπής για πλαφόν στο φυσικό αέριο, που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, μη ευνοϊκή, καθώς δεν είναι αρκετά οριοθετημένο, ώστε να ενθαρρύνει την διατήρηση των τιμών ή της ζήτησης σε χαμηλά επίπεδα και δεν καλύπτει τα 2/3 της αγοράς φυσικού αερίου, δηλαδή τη βιομηχανία και τα κτήρια.
Ολοκληρώνοντας, στο κείμενο της τεχνικής πρότασης παρατίθενται τρία σενάρια, τα οποία πρέπει να ληφθούν υπόψιν για τον σχεδιασμό μίας σχετικής πρότασης και αφορούν την ύπαρξη ή μη φυσικής έλλειψης φυσικού αερίου. Με βάση την ανάλυση των τεσσάρων κρατών, αυτή τη στιγμή η Ευρώπη δεν αντιμετωπίζει φυσική έλλειψη οπότε ο «δυναμικός διάδρομος» θα μπορούσε να λειτουργήσει με μία κεντρική τιμή, η οποία θα επανεξετάζεται τακτικά, λαμβάνοντας υπόψη εξωτερικά σημεία αναφοράς, όπως οι τιμές του αργού πετρελαίου, του άνθρακα ή/και του φυσικού αερίου στη Βόρεια Αμερική και την Ασία. Οι όποιες διακυμάνσεις θα συμβαίνουν γύρω από την κεντρική τιμή. Η κεντρική τιμή θα αντιπροσώπευε ένα πλαφόν το οποίο θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε ένα ή πολλαπλά ορόσημα, όπως το TTF, ή σε όλες τις συναλλαγές.
Τα δύο «στρατόπεδα»
Από τη μια πλευρά, οι 15 που έχουν προσυπογράψει το αίτημα της επιβολής γενικού πλαφόν στο φυσικό αέριο.
Στο μπλοκ πρωτοστατεί η Ελλάδα κι έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να κερδίσει με το μέρος της Ισπανία, Ιταλία και Γαλλία (αν και το Παρίσι μπορεί να ενταχθεί και στους λεγόμενους ευέλικτους), Βέλγιο, Μάλτα, Σλοβακία, Σλοβενία, Λιθουανία, Κροατία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία και Βουλγαρία.
Εκείνοι που κυρίως αντιδρούν είναι οι Γερμανοί και οι Ολλανδοί, που επαναβεβαίωσαν τον «έρωτα» τους την Τρίτη στη συνάντηση Σολτς – Ρούτε, και οι Δανοί.
