Σημαντικές συνέπειες για εκατοντάδες χιλιάδες δανειολήπτες έχει η απόφαση του Αρείου Πάγου, σύμφωνα με την οποία οι εταιρείες διαχείρισης δανείων (servicers) μπορούν να διενεργούν πλειστηριασμούς για λογαριασμό funds που έχουν αγοράσει «πακέτα» κόκκινων δανείων.
H δημοσίευση της απόφασης αναμένεται εντός του επόμενου μήνα. Οι κατασχέσεις θα ανεβάσουν «στροφές» και οι οφειλέτες που κινδυνεύουν να χάσουν την περιουσία τους, αναζητούν τρόπους άμυνας.
Τα βήματα που μπορεί να κάνει ο δανειολήπτης
Από την στιγμή που θα «κοκκινίσει» ένα δάνειο (δεν θα εξυπηρετείται για περισσότερες από 90 ημέρες) μέχρι να καταγγελθεί και να φτάσει η ώρα που θα χτυπήσει το ηλεκτρονικό σφυρί του πλειστηριασμού χρειάζεται στην καλύτερη περίπτωση 2 – 3 χρόνια.
1. Κώδικας Δεοντολογίας
Μία λύση για τον «κόκκινο» δανειολήπτη είναι να διαπραγματευτεί απευθείας με την τράπεζα ή τους servicers μέσω του Κώδικα Δεοντολογίας για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Ο Κώδικας Δεοντολογίας δίνει την δυνατότητα σε νοικοκυριά και πολύ μικρές επιχειρήσεις, να ρυθμίσουν τα δάνειά τους απευθείας με την τράπεζα ή τον διαχειριστή Δανείου σε διμερές επίπεδο. Το θεσμικό πλαίσιο του Κώδικα Δεοντολογίας καθορίζεται από τον Νόμο 4224/2013 και τις σχετικές οδηγίες (Οδηγίες 1, Οδηγίες 2) της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ).
Ο Κώδικας Δεοντολογίας αφορά σε δανειολήπτες όλων των ειδών, όπως μισθωτοί, συνταξιούχοι, εργαζόμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι, εταίροι και μικρές επιχειρήσεις (π.χ. μικρέμποροι) με ετήσιο κύκλο εργασιών έως 1 εκατ. ευρώ, ενώ δεν αφορά σε μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις.
Οι λύσεις που παρέχει ο Κώδικας Δεοντολογίας μπορεί να είναι η προσωρινή ή η οριστική διευθέτηση των δανείων. Ως διευθέτηση δανείων νοείται μια λύση ρύθμισης οφειλών που δύναται να περιλαμβάνει για παράδειγμα την επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής του δανείου, τη μειωμένη δόση πληρωμής, την προσωρινή καταβολή μόνο τόκων, το διαχωρισμό της οφειλής, τη διαγραφή μέρους της συνολικής απαίτησης.
2. Εξωδικαστικός μηχανισμός
Επίσης μπορεί να χρησιμοποιήσει τον εξωδικαστικό μηχανισμό. Έως τώρα έχουν ρυθμίσει χρέη 3.320 οφειλέτες, συνολικού ύψους 1,08 δισ. ευρώ όπως ισχυρίστηκε πρόσφατα ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, ενω υποσχέθηκε περαιτέρω βελτιώσεις.
Ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών αποτελεί μια ηλεκτρονική διαδικασία, χωρίς προσφυγή στα δικαστήρια, μέσω της οποίας δύναται να ρυθμιστούν οφειλές προς θεσμικούς πιστωτές, ήτοι χρηματοδοτικούς φορείς (δηλ. τράπεζες και διαχειριστές δανείων), Δημόσιο (δηλ. ΑΑΔΕ) και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (δηλ. ΕΦΚΑ / ΚΕΑΟ).
Μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού, παρέχεται και η δυνατότητα ρύθμισης δανείων με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.Ο Νόμος παρέχει και πρόνοιες στήριξης για τα ευάλωτα νοικοκυριά που ρυθμίζουν τις οφειλές τους και έτσι η πολιτεία παρέχει Κρατική επιδότηση στα δάνεια 1ης κατοικίας για 5 έτη.
Σημειώνεται ότι με τη διεύθυνση του πεδίου εφαρμογής του εξωδικαστικού μηχανισμού που προανήγγειλε ο Χρήστος Σταϊκούρας, μπορούν να εντάσσονται οφειλέτες και με μια και μοναδική οφειλή.
Το υφιστάμενο πλαίσιο προβλέπει ότι «αν ο οφειλέτης χρωστάει σε πολλαπλούς πιστωτές (άνω του ενός) και το 90% του συνολικού χρέους του ανήκει μόνο σε έναν ιδιώτη θεσμικό πιστωτή ή τα συνολικά του χρέη (προς όλους τους θεσμικούς πιστωτές) είναι μικρότερα από 10.000 ευρώ, τότε θα πρέπει να ρυθμίσει τα χρέη του απευθείας με τους πιστωτές του (διμερώς)».
Με τις προωθούμενες αλλαγές καταργείται ο περιορισμός του 90%, αλλά διατηρείται αυτός των 10.000 ευρώ. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι αν ένας δανειολήπτης έχει, για παράδειγμα συνολική οφειλή 100.000 ευρώ εκ των οποίων οι 94.000 ευρώ αφορούν μη εξυπηρετούμενο δάνειο και 6.000 ευρώ οφειλές προς το δημόσιο θα μπορεί να προσφύγει στον Εξωδικαστικό για να ρυθμίσει συνολικά τις οφειλές τους και όχι διμερώς με την τράπεζα και μέσω πάγιων / έκτακτων ρυθμίσεων της ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ.
3. Ενδιάμεσο πρόγραμμα Κρατικής στήριξης
Να ενταχθεί στο ενδιάμεσο πρόγραμμα Κρατικής στήριξης πρώτης κατοικίας ευάλωτων νοικοκυριών. Το ενδιάμεσο πρόγραμμα απευθύνεται σε ευάλωτους οφειλέτες που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις δανειακές τους υποχρεώσεις.Τα βασικά χαρακτηριστικά του προγράμματος είναι:
- Κρατική επιδότηση της δόσης του στεγαστικού δανείου των ευάλωτων οφειλετών
- Κρατική επιδότηση από 70 έως 210 ευρώ μηνιαίως
- Κρατική επιδότηση μηνιαίας δόσης δανείων για 15 μήνες
- Αναστολή μέτρων των πιστωτών (π.χ. κατασχέσεις, πλειστηριασμοί και εξώσεις)
Υπενθυμίζεται ότι για να ενταχθεί ένας οφειλέτης στο ενδιάμεσο πρόγραμμα θα πρέπει πρώτα να έχει λάβει «Βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη» που εκδίδεται από ηλεκτρονική πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους.
4. Δεύτερη ευκαιρία
Να λάβουν τη δεύτερη ευκαιρία του πτωχευτικού νόμου, ρευστοποιώντας το ακίνητο τους και διεκδικώντας την επανάκτηση της κυριότητας του ακινήτου από τον Φορέα, ο οποίος αναμένεται να λειτουργήσει εντός του 2023.
Δηλαδή, με τη λήξη του προηγούμενου προγράμματος, οι ευάλωτοι οφειλέτες οι οποίοι θα αδυνατούν να εξυπηρετήσουν μια μακροχρόνια και βιώσιμη ρύθμιση, θα πρέπει να απευθυνθούν στον ειδικό Φορέα του Νόμου 4738/2020 – που θα ιδρυθεί – για τη ρύθμιση οφειλών και την παροχή 2ης ευκαιρίας.
Συγκεκριμένα, ο φορέας αυτός θα αγοράζει την πρώτη κατοικία του οφειλέτη και υποχρεούται να τη μισθώσει στον πολίτη για 12 έτη. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγονται οι εξώσεις, που θα επέρχονταν εάν αποκτούσε τρίτος το ακίνητο.
Ο φορέας, κατά τη διάρκεια της 12ετούς μίσθωσης και μέχρι τη λήξη αυτής, υποχρεούται να επαναπωλήσει την κατοικία στον πολίτη, εφόσον αυτός ανακάμψει οικονομικά και εφόσον είναι συνεπής ως προς την καταβολή του μισθώματος. Το Κράτος (ΟΠΕΚΑ) παρέχει μηνιαίο επίδομα ενοικίου στον πολίτη για να τον βοηθήσει να παραμείνει στην κατοικία.
5. Πρόγραμμα επιδότησης του 50% της αύξησης της δόσης
Πρόγραμμα επιδότησης του 50% της αύξησης της δόσης που αφορά ενήμερα στεγαστικά με κυμαινόμενο επιτόκιο. Οι αιτήσεις ξεκίνησαν από την 1η Φεβρουαρίου στην σχετική ηλεκτρονική πλατφόρμα του gov.gr. Η επιδότηση αφορά στο 50% της αύξησης του επιτοκίου (με ημερομηνία αναφοράς για τον υπολογισμό της αύξησης την 30.6.2022) για διάστημα 12 μηνών. Το πρώτο βήμα είναι η έκδοση σχετικής βεβαίωσης ευαλώτου δανειολήπτη μέσω του πληροφοριακού συστήματος της Ειδικής Γραμματείας Ιδιωτικού Χρέους.
Οι δανειολήπτες εισέρχονται στην πλατφόρμα και υποβάλλουν αίτηση για να χαρακτηριστούν κατά αρχήν ευάλωτοι. Αφού χαρακτηριστούν ευάλωτοι στη συνέχεια οι υπόλοιπες ενέργειες θα γίνουν αυτόματα και οι δικαιούχοι θα λάβουν στον τραπεζικό τους λογαριασμό την δικαιούμενη επιδότηση. Οι καταβολές θα ξεκινήσουν από τον ερχόμενο Απρίλιο και θα εξελιχθούν σε 12 μήνες.
Δικαιούχοι της επιδότησης είναι τα ευάλωτα νοικοκυριά με τις εξής προϋποθέσεις:
- Το συνολικό εισόδημα του νοικοκυριού δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ για κάθε μέλος του νοικοκυριού.
- Στη μονογονεϊκή οικογένεια ορίζεται επιπλέον προσαύξηση 3.500 ευρώ για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού.
- Στο νοικοκυριό με απροστάτευτο/α τέκνο/α ορίζεται επιπλέον προσαύξηση 3.500 ευρώ για κάθε απροστάτευτο τέκνο.
- Το συνολικό εισόδημα δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 21.000 ευρώ ετησίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού.
Για παράδειγμα:
- Δανειολήπττης με στεγαστικό δάνειο 100.000 ευρώ 20ετίας που πλήρωνε τον Ιούνιο 560 ευρώ το μήνα, από τον Μάρτιο θα πληρώνει 694 ευρώ, έχει δηλαδή μια αύξηση 134 ευρώ. Εφόσον πληροί τα εισοδηματικά κριτήρια θα λάβει μια επιδότηση από τον Απρίλιο 67 ευρώ το μήνα. Θα πληρώνει 627 ευρώ το μήνα
- Αν η δόση αυξηθεί κι άλλο (έρχονται άλλες δυο αυξήσεις επιτοκίων τον Μάρτιο και τον Μάιο) αντίστοιχα θα αλλάξει και η επιδότηση του.
- Για παράδειγμα αν η δόση του ίδιου δανειολήπτη καταλήξει τον Ιούνιο 715 ευρώ, η διαφορά με τον Ιούνιο του 2022 είναι 155 ευρώ, άρα η επιδότηση ανεβαίνει στα 77,5 ευρώ. Ο δανειολήπτης θα πληρώνει 637, 5 ευρώ το μήνα.
Σημειώνεται ότι σε λειτουργία τέθηκε η νέα πλατφόρμα myEGDIXlive για την διαδικτυακή εξυπηρέτηση των ενδιαφερομένων (φυσικά πρόσωπα, Σύμβουλοι ή εκπρόσωποι νομικών προσώπων) για τον εξωδικαστικό μηχανισμό, με δυνατότητα τηλεδιάσκεψης/βιντεοκλήσης ή τηλεφωνικής επικοινωνίας. Μπορείτε να κλείσετε το ραντεβού σας στο myegdix.live.gov.gr ή στο τηλέφωνο 213.212.5730
Τη δυνατότητα να εξυπηρετούνται από την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΔΙΧ) με βιντεοκλήση ή τηλεφωνική εξυπηρέτηση έχουν πλέον οι πολίτες, καθώς τα Υπουργεία Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Οικονομικών ανακοινώνουν την έναρξη λειτουργίας του myEGDIX.live. Έτσι, τόσο οι ίδιοι οι οφειλέτες (φυσικά πρόσωπα και εκπρόσωποι νομικών προσώπων) όσο και οι εξουσιοδοτημένοι σύμβουλοί τους (δικηγόροι, λογιστές, οικονομολόγοι, σύμβουλοι επιχειρήσεων κ.λπ.) μπορούν να προγραμματίζουν ψηφιακά την ημέρα, την ώρα και τον τρόπο της εξυπηρέτησής τους με την ΕΓΔΙΧ.
