Διευκρινίσεις για 22 σημαντικά ζητήματα που αφορούν στις φετινές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων δίδει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων.
Η Α.Α.Δ.Ε., μέσω των απαντήσεών της στα συνηθέστερα ερωτήματα των πολιτών για τον τρόπο συμπλήρωσης του νέου Ε1 των φορολογικών δηλώσεων, παρέχει οδηγίες για το πώς πρέπει οι φορολογούμενοι να δηλώσουν τα ποσά αναδρομικών αποδοχών που έλαβαν πέρυσι, για το πώς θα συμπληρώσουν τα στοιχεία των κατοικιών στις οποίες διέμειναν το 2023, εφόσον αυτά δεν είναι προσυμπληρωμένα, για το πώς οφείλουν να δηλώσουν τυχόν φιλοξενία τους σε σπίτια συγγενών ή φίλων ή τυχόν φιλοξενία ενήλικων παιδιών τους ή άλλων συγγενών τους στα δικά τους σπίτια καθώς επίσης και για την ορθή συμπλήρωση των στοιχείων των εξαρτώμενων τέκνων τους.
Οι διευκρινίσεις που δίδει η Α.Α.Δ.Ε. για κάθε ένα από τα ζητήματα αυτά έχουν αναλυτικά ως εξής:
1. Τρόπος δήλωσης εισοδημάτων που αφορούν προηγούμενα έτη και τόκους τα οποία έχει εισπράξει ο φορολογούμενος βάσει δικαστικής απόφασης. Τα εισοδήματα των προηγούμενων ετών πρέπει να δηλωθούν με τροποποιητική δήλωση στην αρμόδια υπηρεσία στα έτη που αφορούν. Οι τόκοι πρέπει να δηλωθούν στο έτος που εισπράχθηκαν στους αντίστοιχους κωδικούς του πίνακα 4Δ1 του εντύπου Ε1.
2. Τρόπος δήλωσης αναδρομικών από συντάξεις. Από το φορολογικό έτος 2015 και εφεξής οι δηλώσεις αναδρομικών υποβάλλονται ηλεκτρονικά επιλέγοντας το αντίστοιχο έτος υποβολής δήλωσης. Π.χ. για το φορολογικό έτος 2017 πρέπει να επιλεγεί ως έτος υποβολής δήλωσης το έτος 2018. Στην συνέχεια πρέπει να επιλεγεί «Τροποποιητική δήλωση» και «Δήλωση Αναδρομικών Ε1». Αφού εμφανιστούν οι κωδικοί συμπληρωμένοι με τα νέα ποσά υποβάλλεται οριστικά η δήλωση (εμπρόθεσμα μέχρι 31/12/2024). Τα αναδρομικά των προηγούμενων ετών, θα δηλωθούν με τροποποιητική δήλωση στην αρμόδια υπηρεσία στα έτη που αφορούν.
3. Χειρόγραφη βεβαίωση αποδοχών για αναδρομικά ποσά μισθών αλλά μη εμφάνιση της επιλογής για υποβολή δήλωσης αναδρομικών Ε1. Τρόπος υποβολής της δήλωσης αναδρομικών. Η επιλογή της ηλεκτρονικής υποβολής δήλωσης αναδρομικών είναι ενεργή για όσους φορολογούμενους υπάρχει ηλεκτρονική πληροφόρηση για αναδρομικές αποδοχές από το φορολογικό έτος 2015 κι εφεξής. Σε διαφορετική περίπτωση η δήλωση υποβάλλεται στην αρμόδια υπηρεσία.
4. Τροποποίηση άλλων κωδικών στη δήλωση για αναδρομικά. Στη δήλωση αναδρομικών τα ποσά προσυμπληρώνονται στους αντίστοιχους κωδικούς και δεν υπάρχει η δυνατότητα συμπλήρωσης ή τροποποίησης άλλου κωδικού. Φορολογούμενος που επιθυμεί να τροποποιήσει άλλα στοιχεία της δήλωσης πρέπει να υποβάλει ξεχωριστή τροποποιητική φορολογική δήλωση.
5. Τρόπος συμπλήρωσης του πίνακα 5.1 που αφορά στην ιδιοκατοίκηση. Εάν τα στοιχεία των κατοικιών στις οποίες διέμεινε ο φορολογούμενος το 2023 δεν έχουν προσυμπληρωθεί από την Α.Α.Δ.Ε., θα πρέπει ο ίδιος ο φορολογούμενος να επιλέξει το πλαίσιο της διεύθυνσης των κατοικιών, ώστε να ανοίξει υποπίνακας στον οποίο δίνεται η δυνατότητα επιλογής εμφάνισης είτε της περσινής εικόνας δήλωσης ακινήτων είτε της εικόνας του Ε9.
Απο κει και πέρα, ο φορολογούμενος δηλώνει όποια ακίνητα ιδιοκατοικεί, τα χαρακτηρίζει ανάλογα (κύρια – 1η δευτερεύουσα – 2η δευτερεύουσα – λοιπές – αυτοτελείς βοηθητικοί χώροι), τα καταχωρεί και τέλος επιλέγει «Μεταφορά στη Δήλωση». Για την περίπτωση βοηθητικών χώρων που δεν βρίσκονται στην ίδια οικοδομή με την κύρια ή τις δευτερεύουσες κατοικίες, η επιφάνεια και η διεύθυνσή τους συμπληρώνονται στα αντίστοιχα πεδία της κύριας ή των δευτερευουσών κατοικιών. Επιπρόσθετα, για την δήλωση χρήσης αυτοτελών βοηθητικών χώρων χωρίς στοιχεία κύριας ή δευτερεύουσας κατοικίας, η επιφάνεια συμπληρώνεται στο πεδίο των βοηθητικών χώρων και στην χρήση επιλέγεται αυτοτελείς βοηθητικοί χώροι.
Στην περίπτωση που δεν εμφανίζονται τα ακίνητα που θέλει να δηλώσει ο φορολογούμενος, θα πρέπει να επιλέξει εισαγωγή νέου ακινήτου και να καταχωρήσει όλα τα στοιχεία του ακινήτου.
6. Τρόπος δήλωσης αλλαγής κύριας κατοικίας μέσα στο 2023. Ο φορολογούμενος πρέπει να επιλέξει το πλαίσιο της διεύθυνσης της κύριας κατοικίας για να εισάγει και τα στοιχεία της άλλης κατοικίας, να τη χαρακτηρίσει, να την καταχωρήσει και να επιλέξει «Μεταφορά στη Δήλωση». Τέλος, πρέπει να επιλέξει την τελευταία κύρια κατοικία και ξανά «Μεταφορά στη Δήλωση». Τα στοιχεία της τελευταίας κύριας κατοικίας θα εμφανισθούν στον πίνακα 5.1α, ενώ το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης της άλλης κύριας κατοικίας, θα μεταφερθεί στον κωδικό 707 για τον υπόχρεο και 708 για τη σύζυγο. Χρειάζεται προσοχή στα μηνύματα που εμφανίζονται κατά την εισαγωγή των στοιχείων των ακινήτων.
7. Τρόπος διαγραφής κατοικίας που εμφανίζεται στον πίνακα 5.1 ιδιοκατοίκησης αλλά έχει πωληθεί. Στον πίνακα όπου εμφανίζονται τα ακίνητα, είτε βάσει της εικόνας Ε9 είτε βάσει της περσινής δήλωσης, υπάρχει σε κάθε εγγραφή πεδίο διαγραφής. Ο φορολογούμενος πρέπει να διαγράψει το ακίνητο που δεν έχει πλέον στην κατοχή του και να επιλέξει «Μεταφορά στη Δήλωση».
8. Τροποποίηση των στοιχείων ακινήτου. Εφόσον ο φορολογούμενος δεν συμφωνεί με τα στοιχεία των ακινήτων, όπως αυτά εμφανίζονται στον πίνακα 5.1, θα πρέπει να τα διαγράψει και να τα εισάγει ως νέα ακίνητα με τα σωστά στοιχεία. Οι αλλαγές αυτές αφορούν αποκλειστικά στη συμπλήρωση της δήλωσης Ε1 και δεν επηρεάζουν την περιουσιακή του εικόνα.
9. Τρόπος εντοπισμού και δήλωσης του αριθμού παροχής ρεύματος. Τον αριθμό παροχής ρεύματος ο φορολογούμενος πρέπει να τον αναζητήσει στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος που τού αποστέλλονται από τον πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας ή πάνω στον μετρητή κατανάλωσης. Θα πρέπει να αναγράψει τα εννέα πρώτα ψηφία χωρίς κενά.
10. Ακίνητο που δεν ηλεκτροδοτείται μετά από αίτηση διακοπής που είχε καταθέσει ο φορολογούμενος στον πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας και επομένως δεν έχει αριθμό παροχής. Η διακοπή ηλεκτροδότησης δεν συνεπάγεται κατάργηση του αριθμού παροχής. Ο αριθμός παροχής, είναι ένας μοναδικός αριθμός ο οποίος αναγράφεται στον μετρητή κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος (ρολόι) και χαρακτηρίζει τη σύνδεση του συγκεκριμένου ακινήτου με το δίκτυο παροχής ηλεκτρικού ρεύματος. Εναλλακτικά, ο φορολογούμενος μπορεί να τον αναζητήσει σε παλαιότερους λογαριασμούς που τού έχουν αποσταλεί.
11. Ακίνητο που δεν έχει ηλεκτροδοτηθεί και δεν έχει μετρητή κατανάλωσης. Η συμπλήρωση του αριθμού παροχής για όλα τα ακίνητα είναι υποχρεωτική. Στην περίπτωση που δεν υπάρχει μετρητής θα πρέπει να συμπληρωθεί από τον φορολογούμενο ο εννιαψήφιος αριθμός 999999999.
12. Τρόπος συμπλήρωσης της δήλωσης από φορολογούμενο που είναι «φιλοξενούμενος». Σε περίπτωση φιλοξενίας, ο φορολογούμενος πρέπει να συμπληρώσει στον υποπίνακα του κωδικού 801 τον Α.Φ.Μ. του προσώπου που τον φιλοξενεί, τα τ.μ. της οικίας και τους μήνες φιλοξενίας. Εάν το πρόσωπο που φιλοξενεί τον φορολογούμενο έχει ήδη υποβάλει φορολογική δήλωση και δεν έχει δηλώσει τη φιλοξενία, θα πρέπει να προηγηθεί η υποβολή τροποποιητικής δήλωσης για να τον συμπεριλάβει στους φιλοξενούμενους.
13. Τρόπος συμπληρώσης της δήλωσης από τον φορολογούμενο που φιλοξενεί φυσικά πρόσωπα υπόχρεα σε δήλωση.
Στον κωδικό 007-008 ανοίγει υποπίνακας στον οποίο ο φορολογούμενος πρέπει να συμπληρώσει τον Α.Φ.Μ. του προσώπου που φιλοξενεί, τα τ.μ. της οικίας του και τους μήνες που τον φιλοξένησε.
14. Εξαρτώμενο μέλος το οποίο δηλώνεται στον πίνακα 8 της δήλωσης, για το οποίο υπάρχει και η υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης. Εφόσον το εξαρτώμενο μέλος συνοικεί μαζί με τον φορολογούμενο και δηλώνεται στον πίνακα 8, δεν είναι υποχρεωτική η συμπλήρωση του κωδικού 007-008 που αφορά στη «φιλοξενία».
15. Τρόπος συμπλήρωσης της δήλωσης από φορολογούμενη που συνοικεί με τον σύζυγό της, έχει επιλέξει την υποβολή χωριστής δήλωσης και το ακίνητο που ιδιοκατοικούν ανήκει 100% στον σύζυγο (ή το αντίστροφο).
Σε περίπτωση φορολογουμένης που έχει επιλέξει την υποβολή χωριστής δήλωσης από τον σύζυγο και το ακίνητο ανήκει (ιδιόκτητο ή δωρεάν παραχωρούμενο ή μισθωμένο) στον σύζυγο, στον υποπίνακα του κωδικού 801 πρέπει να επιλέξει τη συνοίκηση με σύζυγο και στο πεδίο Α.Φ.Μ. θα συμπληρώσει τον Α.Φ.Μ. του συζύγου στον οποίο ανήκει το ακίνητο. Ο σύζυγος στον οποίο ανήκει το ακίνητο δεν πρέπει να δηλώσει στον κωδικό 007 ότι φιλοξενεί την σύζυγο. Το ίδιο πρέπει να γίνει από τον σύζυγο και στην περίπτωση υποβολής χωριστής δήλωσης, όπου το ακίνητο στο οποίο συγκατοικούν ανήκει στη συζυγο.
16. Τρόπος δήλωσης της φοροαπαλλασσόμενης δωρεάν παραχώρησης κατοικίας μέχρι 200 τ.μ..
Αυτός που παραχωρεί το ακίνητο, το δηλώνει μόνο στο Ε2 σαν δωρεάν παραχώρηση. Αυτός που το κατοικεί, το δηλώνει στον πίνακα 5.1α επιλέγοντας τον κωδικό 203 (δωρεάν παραχωρημένη κατοικία) και συμπληρώνει υποχρεωτικά τον Α.Φ.Μ. του παραχωρητή.
Γενικά η φοροαπαλλασσόμενη δωρεάν παραχώρηση μιας κύριας κατοικίας επιφάνειας μέχρι 200 τ.μ. είναι αυτή που γίνεται από γονείς σε παιδιά και αντίστροφα, προς ανιόντες (παππούδες, γιαγιάδες κ.λπ.) και προς κατιόντες (παιδιά, εγγόνια κ.λπ.) εξ αίματος και εξ αγχιστείας.
17. Τρόπος συμπλήρωσης του πίνακα 5.1 με τα στοιχεία της κύριας κατοικίας όταν ο φορολογούμενος μένει σ’ αυτήν με ενοίκιο. Ο φορολογούμενος, στον πίνακα 5.1, επιλέγοντας το πλαίσιο της διεύθυνσης της κύριας κατοικίας, πρέπει να καταχωρήσει τα στοιχεία της κατοικίας, να τη χαρακτηρίσει και να επιλέξει «Μεταφορά στη Δήλωση». Θα πρέπει να επιλέξει στον κωδικό 203 την ένδειξη «Μισθωμένη». Στη συνέχεια πρέπει να συμπληρώσει και τον πίνακα 6.9.
18. Τρόπος συμπλήρωσης του πίνακα 5.1 όταν ο φορολογούμενος έχει μισθώσει δευτερεύουσα κατοικία. Στον πίνακα 5.1, ο φορολογούμενος, αφού επιλέξει το πλαίσιο της διεύθυνσης δευτερεύουσας κατοικίας, πρέπει να καταχωρήσει τα στοιχεία της κατοικίας, να τη χαρακτηρίσει και να επιλέξει «Μεταφορά στη Δήλωση».
Θα πρέπει να επιλέξετε στον κωδικό 207 ή 209 την ένδειξη «μισθωμένη». Στον πίνακα 6.11 στον κωδικό 417 πρέπει να συμπληρώσει τον Α.Φ.Μ. του εκμισθωτή και στους κωδικούς 419-420 το ενοίκιο της δευτερεύουσας ή της εξοχικής κατοικίας.
19. Υποχρέωση συμπλήρωσης του Αριθμού Δήλωσης Μίσθωσης για κατοικία που ενοικιάζεται (κύρια κατοικία, δευτερεύουσα, για τέκνα που σπουδάζουν). Στον ΠΙΝΑΚΑ 6, στις στήλες των πινάκων των περιπτώσεων 10, 11 και 12 με τίτλο «Αριθμός Δήλωσης Μίσθωσης», πρέπει να συμπληρώνεται ο αριθμός της Δήλωσης Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας της αντίστοιχης σύμβασης μίσθωσης.
20. Τρόπος δήλωσης των στοιχείων των εξαρτώμενων τέκνων. Από το φορολογικό έτος 2023, τα στοιχεία των εξαρτώμενων τέκνων που βαρύνουν τον φορολογούμενο απεικονίζονται στον εσωτερικό υποπίνακα του Πίνακα 8.1 με συμπληρωμένα τα στοιχεία τους όπως ΑΜΚΑ και Α.Φ.Μ. για τα ενήλικα τέκνα καθώς και για τα ανήλικα που τους έχει αποδοθεί Α.Φ.Μ.. Η συμπλήρωση του επωνύμου είναι υποχρεωτική και του Α.Δ.Τ. εφόσον έχει εκδοθεί.
Αφού ο φορολογούμενος ολοκληρώσει τον έλεγχο, έχει τη δυνατότητα τροποποίησης ή και προσθήκης στοιχείων τέκνων ανήλικών ή και ενήλικων.
Τα πεδία «Μη κοινό τέκνο» και «Α.Φ.Μ. έτερου γονέα» συμπληρώνονται από τον Υπόχρεο ή/και την Σύζυγο/ΜΣΣ για τα εξαρτώμενα τέκνα τα οποία προέρχονται από προηγούμενη σχέση.
Σε περίπτωση κοινής δήλωσης ο κωδικός 003 ενημερώνεται με τον αριθμό των κοινών τέκνων του Υπόχρεου και της Συζύγου/ΜΣΣ, καθώς και των μη κοινών τέκνων του Υπόχρεου. Ο κωδικός 033 ενημερώνεται με τον αριθμό των τέκνων του Υπόχρεου που έχουν επιλεγεί ως μη κοινά και ο κωδικός 004 ενημερώνεται με τον αριθμό των μη κοινών τέκνων της Συζύγου/ΜΣΣ.
Σε περίπτωση δήλωσης που υποβάλλεται μόνο από Υπόχρεο (χωριστή δήλωση συζύγων, δήλωση άγαμου/διαζευγμένου κ.λπ.), ο Υπόχρεος δεν συμπληρώνει το πεδίο της νέας στήλης «Μη κοινό τέκνο» και όλα τα τέκνα του Υπόχρεου ενημερώνουν τον κωδικό 003.
Για τον προσδιορισμό του ύψους της έκπτωσης φόρου με βάση τον αριθμό των εξαρτώμενων τέκνων, λαμβάνονται υπόψη για τον Υπόχρεο ο κωδ. 003 (κοινά τέκνα και μη κοινά τέκνα Υπόχρεου) και για τη Σύζυγο/ΜΣΣ αθροιστικά οι κωδ. 004 (μη κοινά τέκνα Συζύγου/ΜΣΣ) και 003 (κοινά τέκνα και μη κοινά τέκνα Υπόχρεου) αφαιρούμενου του πλήθους των τέκνων του κωδ. 033 (μη κοινά τέκνα Υπόχρεου).
21. Εξαρτώμενο τέκνο που είχε εντός του 2023 εισόδημα από μισθούς- συντάξεις. Τα εξαρτώμενα τέκνα του Πίνακα 8.1, εφόσον απέκτησαν εισόδημα από μισθούς- συντάξεις, ανεξαρτήτως ποσού, θα πρέπει να υποβάλουν δήλωση και μάλιστα η υποβολή της δήλωσής τους θα πρέπει να προηγηθεί χρονικά της δήλωσης του υπόχρεου γονέα.
22. Υποχρέωση γνωστοποίησης στη Φορολογική Διοίκηση τραπεζικού λογαριασμού (αριθμού IBAN). Για το φορολογικό έτος 2023 υπάρχει υποχρέωση γνωστοποίησης στη Φορολογική Διοίκηση τραπεζικού λογαριασμού (αριθμού IBAN) και εάν κατά την υποβολή της δήλωσης ο αριθμός αυτός δεν έχει ήδη γνωστοποιηθεί από το φορολογούμενο εμφανίζεται ενημερωτικό μήνυμα για τη σχετική υποχρέωσή του. Η γνωστοποίηση του αριθμού IBAN πραγματοποιείται με υποβολή ηλεκτρονικής Υπεύθυνης Δήλωσης του δικαιούχου στην ψηφιακή πύλη myAADE στην καρτέλα «Μητρώο & Επικοινωνία». Ωστόσο, ειδικά οι φορολογικοί κάτοικοι αλλοδαπής και οι ανήλικοι έχουν υποχρέωση γνωστοποίησης αριθμού IBAN μόνο στην περίπτωση που το αποτέλεσμα της εκκαθάρισης της φορολογικής τους δήλωσης είναι πιστωτικό.
