Οι υβριδικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής αναδεικνύονται σε βασικό συστατικό για έναν κόσμο με καθαρές μηδενικές εκπομπές. Αποφασισμένη να διατηρήσει το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας καθαρό, η Αλβανία θέλει να προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα. Η κρατική εταιρεία κοινής ωφέλειας KESH πρόσθεσε μια επίγεια μονάδα ηλιακής ενέργειας σε έναν από τους κύριους υδροηλεκτρικούς σταθμούς της, αλλά η ιδέα είναι να ενσωματώσει επίσης έναν πλωτό φωτοβολταϊκό σταθμό και ένα αιολικό πάρκο. Πρόκειται για μια ευκαιρία να δημιουργηθεί ένα παγκοσμίως μοναδικό μοντέλο συνδυασμού τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Η Αλβανία διαθέτει ένα συγκεκριμένο σύστημα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Το βαλκανικό κράτος έχει στηριχθεί κυρίως στην υδροηλεκτρική τεχνολογία – αντιστοιχεί σε ποσοστό άνω του 99%, το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη και ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο.
Αυτό σημαίνει ότι η απεξάρτηση από τον άνθρακα δεν αποτελεί ζήτημα για τον τομέα, αλλά η κλιματική αλλαγή κάνει τις ξηρασίες πιο συχνές, οπότε η χώρα πρέπει συχνά να στραφεί σε εισαγωγές ενέργειας έκτακτης ανάγκης. Εκτός από το γεγονός ότι η ακριβή ηλεκτρική ενέργεια από το εξωτερικό πλήττει ήδη τα δημόσια οικονομικά, η Αλβανία θα χρειαστεί τεράστιες επενδύσεις για να παράγει αρκετή ενέργεια για τις δικές της ανάγκες, αλλά και για να καλύψει την αναμενόμενη αύξηση της ζήτησης για καθαρή θέρμανση, ψύξη και ηλεκτρική κινητικότητα.
Η κυβέρνηση ξεκίνησε “μια επιθετική στρατηγική διαφοροποίησης” το 2019, επισήμανε πρόσφατα η αναπληρώτρια πρωθυπουργός και υπουργός Υποδομών και Ενέργειας Belinda Balluku και επανέλαβε ότι παραμένει αφοσιωμένη στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Το Karavasta, ο μεγαλύτερος σταθμός παραγωγής ηλιακής ενέργειας στα Δυτικά Βαλκάνια, βρίσκεται τώρα υπό κατασκευή, αφού η γαλλική εταιρεία Voltalia κέρδισε το έργο σε δημοπρασία. Έχει στα σκαριά άλλη μια φωτοβολταϊκή μονάδα στο πλαίσιο του ίδιου μοντέλου.
Η κυβέρνηση επιδοτεί την εγκατάσταση ηλιοθερμικών συστημάτων για τα νοικοκυριά. Εργάζεται επίσης για την επέκταση του αριθμού των prosumers, των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας που διαθέτουν επίσης φωτοβολταϊκά πάνελ και παράγουν ηλεκτρική ενέργεια. Αλλά ήταν ένα έργο για τον συνδυασμό τεσσάρων τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που κέρδισε μια θέση μεταξύ των πρωταθλητών της ενεργειακής μετάβασης στα Δυτικά Βαλκάνια, που προωθείται από το Balkan Green Energy News.
Πράσινη τεχνολογία κορυφαίας βαθμίδας για να μετατρέψει τη γηράσκουσα εγκατάσταση σε φουτουριστική λειτουργία
Το Vau i Dejës, ένας από τους μεγαλύτερους και παλαιότερους υδροηλεκτρικούς σταθμούς της Αλβανίας, μετατρέπεται σε έναν ολοκληρωμένο κόμβο παραγωγής ενέργειας. Χτίστηκε το 1970 και διοικείται από την ελεγχόμενη από το κράτος εταιρεία παροχής ηλεκτρικής ενέργειας KESH (Korporata Elektroenergjitike Shqiptare), είναι η τελευταία στον καταρράκτη των τριών εγκαταστάσεών της στον ποταμό Drin. Οι ιδιωτικές υδροηλεκτρικές μονάδες Ashta 1 και 2 βρίσκονται ακριβώς κάτω από το Vau i Dejës.
Ο υδροηλεκτρικός σταθμός 250 MW, που βρίσκεται στα βορειοδυτικά της χώρας, πρόσθεσε πρόσφατα μια μονάδα ηλιακής ενέργειας 5,1 MW στο φράγμα Qyrsaq. Πρόκειται για το πρώτο παράδειγμα στα Δυτικά Βαλκάνια συνδυασμού υδροηλεκτρικής ενέργειας και φωτοβολταϊκών. Ωστόσο, η φιλοδοξία δεν σταματά εδώ, καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη διαγωνισμός για την εγκατάσταση πλωτής μονάδας παραγωγής ηλιακής ενέργειας στον ταμιευτήρα.
Πριν από ένα χρόνο ο Balluku δήλωσε ότι το σύστημα θα ενισχυθεί και με μια μονάδα αιολικής ενέργειας. Αυτό θα το καθιστούσε τον πρώτο υβριδικό σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε κλίμακα κοινής ωφέλειας του είδους του στον κόσμο αυτή τη στιγμή.
Η Vau i Dejës ιππεύει το παγκόσμιο κύμα υβριδικής ενέργειας
Οι υβριδικές λύσεις αναδεικνύονται σε ουσιαστικό παράγοντα των προσπαθειών να μηδενιστούν οι καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Υπάρχουν ακόμη σχετικά λίγες τέτοιες μονάδες παραγωγής ενέργειας στον πλανήτη. Πολλές περιλαμβάνουν γεννήτριες ντίζελ ή άλλες εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα.
Από την άλλη πλευρά, σχέδια για την ενσωμάτωση ηλεκτρικής ενέργειας από πολλαπλές ανανεώσιμες πηγές και μπαταρίες ξεφυτρώνουν παντού. Για παράδειγμα, ο συνολικός αγωγός έργων στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει ξεπεράσει την υπάρχουσα εγκατεστημένη ισχύ στη χώρα.
Η Τουρκία, η οποία είχε ήδη ένα τεράστιο χαρτοφυλάκιο υβριδικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, βιώνει μια άλλη έκρηξη με τα οφέλη που η κυβέρνηση ξεδίπλωσε για τις επενδύσεις στην αποθήκευση ενέργειας. Αλλού στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, οι εταιρείες βρίσκονται ως επί το πλείστον ακόμη στο στάδιο του σχεδιασμού ή εκτελούν πιλοτικά έργα, σε μικρή κλίμακα. Στη Σλοβενία, ένας υδροηλεκτρικός σταθμός πρόσθεσε ηλιακή ισχύ το περασμένο καλοκαίρι.
Η υβριδική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές κερδίζει πλεονέκτημα στην ενεργειακή μετάβαση
Συνολικά, δεν θα αποτελούσε έκπληξη αν μέσα σε λίγες δεκαετίες οι περισσότεροι ενεργοί σταθμοί παραγωγής ενέργειας στον κόσμο ήταν υβριδικοί. Πολλές υφιστάμενες εγκαταστάσεις μπορούν να μετασχηματιστούν με την προσθήκη μιας ή περισσότερων πηγών ενέργειας, όπως ακριβώς κάνει η KESH, θέτοντας τα θεμέλια για ένα νέο ενεργειακό σύστημα.
Όπως συμβαίνει με κάθε νέα τεχνολογική λύση, υπάρχει ένας αριθμός αγνώστων σχετικά με τη σταθερότητα του συστήματος και τη διαχείριση της λειτουργίας της μονάδας. Εάν η εταιρεία κοινής ωφέλειας ενσωματώσει τόσο την επίγεια όσο και την πλωτή ηλιακή ενέργεια και ένα αιολικό πάρκο με το παλιό υδροηλεκτρικό εργοστάσιο, θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως πρότυπο για εκατοντάδες άλλες εγκαταστάσεις σε όλο τον κόσμο.
Το εγχείρημα έχει επίσης τη δυνατότητα να φωτίσει τη θέση της Αλβανίας στον ενεργειακό χάρτη ως πρωτοπόρου στις νέες τεχνολογίες, ιδίως στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Η ιδέα πίσω από τους σύγχρονους υβριδικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας είναι η εξισορρόπηση μιας διακοπτόμενης πηγής με ενέργεια από ένα άλλο σύστημα. Το πιο προφανές ζεύγος είναι η αιολική και η ηλιακή ενέργεια, καθώς ο άνεμος είναι ισχυρότερος τη νύχτα και το χειμώνα, ενώ τα φωτοβολταϊκά παράγουν μόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας και η αιχμή είναι το καλοκαίρι. Αυτό επιτρέπει μια πιο προβλέψιμη συνολική παραγωγή για τον φορέα εκμετάλλευσης.
Σε μια άλλη εκδοχή ένας γεωθερμικός σταθμός μπορεί να συνδυαστεί με ηλιακή ή αιολική ενέργεια ή και με τα δύο, και ούτω καθεξής. Η πλεονάζουσα ενέργεια μπορεί να αποθηκευτεί σε μπαταρίες για χρήση όταν η παραγωγή εξασθενεί απροσδόκητα.
Άλλο ένα φράγμα στο Vau i Dejës θα εξοπλιστεί με ηλιακούς συλλέκτες
Η υδροηλεκτρική ενέργεια εξαρτάται και από τις καιρικές συνθήκες, οπότε είναι ένας καλός υποψήφιος για αναβάθμιση. Από τη θετική πλευρά, η ικανότητά τους να ελέγχουν τη στάθμη του νερού στον ταμιευτήρα βοηθά στην προσαρμογή στις αλλαγές της ζήτησης.
Τα μεγάλα υδροηλεκτρικά συστήματα είναι ιδιαίτερα κατάλληλα. Είναι ήδη συνδεδεμένα με το δίκτυο μεταφοράς και συνήθως διαθέτουν προσβάσιμα φράγματα για επίγεια ηλιακά συστήματα, καθώς και ταμιευτήρες για πλωτά φωτοβολταϊκά, τα οποία ονομάζονται ευρέως πλωτά φωτοβολταϊκά.
Η μονάδα ηλιακής ενέργειας στο φράγμα Qyrsaq καταλαμβάνει περισσότερα από δυόμισι εκτάρια από τα 3,2 εκτάρια συνολικά. Η KESH σχεδιάζει ήδη να κατασκευάσει άλλη μία, στο φράγμα Zadeja στο Vau i Dejës. Το μελλοντικό σύστημα των 8,25 MW προβλέπεται να καταλαμβάνει 40 εκτάρια, έναντι 48,6 εκταρίων συνολικής έκτασης.
Πλωτό ηλιακό έργο στην Αλβανία θα είναι επί του παρόντος το μεγαλύτερο στην Ευρώπη
Το πλωτό ηλιακό πάρκο θα έχει μέγιστη ισχύ 12,9 MW. Θα είναι επί του παρόντος το μεγαλύτερο στην Ευρώπη. Η KESH σκοπεύει να τοποθετήσει τα πάνελ σε 11 εκτάρια ή στο 0,45% της συνολικής επιφάνειας της λίμνης. Αναμένει μέση ετήσια παραγωγή 17,6 GWh. Η αξία του έργου ανέρχεται σε 13,9 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το 70% θα καλυφθεί με δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης.
Σημειώνεται ότι η νορβηγική εταιρεία πράσινης ενέργειας Statkraft εγκατέστησε το 2021 στην Αλβανία πλωτό ηλιακό σταθμό στον ταμιευτήρα του υδροηλεκτρικού σταθμού Banja, κάτι που αποτελεί άλλη μια πρωτιά για τη χώρα. Το πλεονέκτημα των πλωτών φωτοβολταϊκών είναι ότι μπορούν να εγκατασταθούν χωρίς ζητήματα ιδιοκτησίας. Επιπλέον, το νερό ψύχει τα πάνελ και με τη σειρά τους μειώνουν την εξάτμιση.
