Σε διαδικασία ουσιαστικής αναθεώρησης μπαίνει το Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο (ΚΟΤ), καθώς το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προχωρά στην πρώτη συνολική επανεξέταση του μέτρου από το 2018. Στόχος της πρωτοβουλίας είναι η προσαρμογή του πλαισίου στήριξης στις σημερινές οικονομικές, κοινωνικές και ενεργειακές συνθήκες, οι οποίες έχουν αλλάξει δραστικά τα τελευταία χρόνια.
Το ΥΠΕΝ έχει ήδη εκδώσει απόφαση για την εκπόνηση ειδικής μελέτης, η οποία θα αξιολογήσει συνολικά τη λειτουργία του ΚΟΤ, τα κριτήρια ένταξης, τα όρια κατανάλωσης αλλά και το κόστος του προγράμματος. Η μελέτη αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός πέντε μηνών και τα πορίσματά της θα αποτελέσουν τη βάση για το νέο μοντέλο λειτουργίας του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου.
Τι είναι το Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο και ποιοι το λαμβάνουν σήμερα
Το ΚΟΤ θεσπίστηκε το 2011, στο πλαίσιο ευρωπαϊκών πολιτικών για την προστασία των ευάλωτων καταναλωτών από το αυξημένο ενεργειακό κόστος. Σήμερα καλύπτει περίπου 500.000 νοικοκυριά σε ολόκληρη τη χώρα, παρέχοντας μειωμένες χρεώσεις ηλεκτρικού ρεύματος για την κύρια κατοικία και έως συγκεκριμένα όρια κατανάλωσης.
Το μέτρο απευθύνεται σε νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα, σε τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες, σε μακροχρόνια ανέργους, σε άτομα με αναπηρία, αλλά και σε πολίτες που έχουν ανάγκη μηχανικής υποστήριξης για σοβαρούς λόγους υγείας. Πρόκειται για ομάδες πληθυσμού που πλήττονται δυσανάλογα από την ενεργειακή ακρίβεια και τις διακυμάνσεις στις τιμές του ρεύματος.
Γιατί κρίθηκε αναγκαία η αναμόρφωση του ΚΟΤ
Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, οι μεγάλες αλλαγές στην αγορά ενέργειας, η εκτόξευση του κόστους ζωής και οι μεταβολές στα εισοδηματικά δεδομένα των νοικοκυριών καθιστούν επιτακτική την επαναξιολόγηση του ισχύοντος πλαισίου. Το σημερινό ΚΟΤ βασίζεται σε κριτήρια που θεσπίστηκαν σε εντελώς διαφορετικές οικονομικές συνθήκες, γεγονός που δημιουργεί στρεβλώσεις τόσο ως προς τους δικαιούχους όσο και ως προς τα πραγματικά επίπεδα κατανάλωσης.
Η μελέτη που βρίσκεται σε εξέλιξη θα εξετάσει αναλυτικά την εξέλιξη των εισοδημάτων και της περιουσιακής κατάστασης των νοικοκυριών την περίοδο 2018–2023, το ενεργειακό κόστος κάθε κατοικίας, τις στεγαστικές δαπάνες όπως ενοίκια και στεγαστικά δάνεια, αλλά και άλλες βασικές καταναλωτικές ανάγκες που επηρεάζουν τη δυνατότητα πληρωμής των λογαριασμών ρεύματος.
Παράλληλα, θα αναλυθούν τα πραγματικά πρότυπα κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να αποτυπωθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια οι ανάγκες κάθε κατηγορίας δικαιούχων και να αποφευχθούν οριζόντιες ρυθμίσεις που δεν ανταποκρίνονται στην καθημερινότητα των νοικοκυριών.
Πώς αναμένεται να διαμορφωθεί το νέο ΚΟΤ
Με βάση τα ευρήματα της μελέτης, το ΥΠΕΝ σχεδιάζει να προχωρήσει σε έναν πιο στοχευμένο και «ευέλικτο» σχεδιασμό του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου. Στο τραπέζι βρίσκονται διαφορετικά όρια κατανάλωσης ανά κατηγορία νοικοκυριού, η καθιέρωση μηνιαίων προφίλ κατανάλωσης αντί της ενιαίας ετήσιας προσέγγισης, καθώς και αυστηρότερα αλλά πιο δίκαια εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.
Στο τελικό στάδιο της διαδικασίας θα παρουσιαστούν εναλλακτικά σενάρια ανασχεδιασμού, συνοδευόμενα από αναλυτική εκτίμηση του αριθμού των δικαιούχων, του συνολικού δημοσιονομικού κόστους και των επιπτώσεων που θα έχουν οι αλλαγές στους λογαριασμούς ρεύματος.
Οι τελικές αποφάσεις αναμένονται μετά την ολοκλήρωση της μελέτης, ανοίγοντας τον δρόμο για σημαντικές αλλαγές στο ΚΟΤ μέσα στο επόμενο διάστημα. Για χιλιάδες νοικοκυριά, το νέο πλαίσιο θα κρίνει το ύψος της ενεργειακής τους επιβάρυνσης σε μια περίοδο που το ρεύμα παραμένει βασικός παράγοντας πίεσης για τον οικογενειακό προϋπολογισμό.