Το 2026 διαμορφώνεται ως χρονιά με διπλή όψη για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Από τη μία πλευρά, ο νέος φορολογικός νόμος διευρύνει σημαντικά τις εξαιρέσεις και τις μειώσεις από τον τεκμαρτό προσδιορισμό εισοδήματος, δημιουργώντας ένα πιο ευνοϊκό πλαίσιο για εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενους. Από την άλλη, η αύξηση του κατώτατου μισθού λειτουργεί ως αυτόματος μηχανισμός επιβάρυνσης, οδηγώντας περίπου 400.000 επαγγελματίες σε υψηλότερο φόρο, ακόμη κι αν τα πραγματικά τους εισοδήματα δεν έχουν αυξηθεί.
Πλήρης εξαίρεση από τα τεκμήρια: οι καθαροί κερδισμένοι
Η πιο ουσιαστική παρέμβαση του νόμου αφορά τις περιπτώσεις πλήρους απαλλαγής από τον τεκμαρτό προσδιορισμό, με στόχο τη στήριξη της οικογένειας, των νέων επαγγελματιών και των ευάλωτων ομάδων. Περισσότερες από 6.000 νέες μητέρες που ασκούν ελεύθερο επάγγελμα απαλλάσσονται πλήρως από τα τεκμήρια για το έτος γέννησης του παιδιού και για τα δύο επόμενα χρόνια, μέτρο με σαφή δημογραφικό χαρακτήρα.
Την ίδια πλήρη εξαίρεση απολαμβάνουν όλοι οι αγρότες, ανεξαρτήτως μεγέθους ή κύκλου εργασιών, καθώς και τα άτομα με αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 80%. Παράλληλα, οι νέοι ελεύθεροι επαγγελματίες απαλλάσσονται από τα τεκμήρια για τα τρία πρώτα έτη από την έναρξη δραστηριότητας, δίνοντάς τους ουσιαστικό περιθώριο εκκίνησης χωρίς φορολογική πίεση.
Μείωση τεκμηρίου κατά 50% για συγκεκριμένες κατηγορίες
Σημαντική ελάφρυνση προβλέπεται και για επαγγελματίες που δεν εξαιρούνται πλήρως, αλλά εντάσσονται σε καθεστώς μείωσης του τεκμαρτού εισοδήματος κατά 50%. Η πρόβλεψη αυτή αφορά όσους δραστηριοποιούνται εκτός Αττικής και κατοικούν σε μικρούς οικισμούς έως 1.500 κατοίκους, αλλά και επαγγελματίες που ζουν και εργάζονται σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, αναγνωρίζοντας τις ιδιαιτερότητες της περιφέρειας.
Στο ίδιο ευνοϊκό καθεστώς εντάσσονται μονογονεϊκές και πολύτεκνες οικογένειες, καθώς και επαγγελματίες με ποσοστό αναπηρίας από 67% έως 79%, μειώνοντας αισθητά τη φορολογική τους επιβάρυνση.
Σταδιακές ελαφρύνσεις για τα πρώτα χρόνια δραστηριότητας
Ο νόμος εισάγει και μεταβατικό μηχανισμό μείωσης του τεκμηρίου για όσους βρίσκονται στα πρώτα χρόνια λειτουργίας της επιχείρησής τους. Συγκεκριμένα, το τεκμαρτό εισόδημα μειώνεται κατά 67% τον τέταρτο χρόνο άσκησης δραστηριότητας και κατά 33% τον πέμπτο χρόνο, επιτρέποντας μια πιο ομαλή φορολογική προσαρμογή.
Παράλληλα, ευνοϊκή πρόβλεψη υπάρχει και για όσους δηλώνουν παράλληλα εισόδημα από μισθωτή εργασία ή σύνταξη, καθώς τα ποσά αυτά συνυπολογίζονται για την κάλυψη του τεκμηρίου, περιορίζοντας τον πρόσθετο φόρο.
Οι χαμένοι του 2026 και η «παγίδα» του κατώτατου μισθού
Παρά το πλέγμα ελαφρύνσεων, το 2026 δεν θα είναι ευνοϊκό για όλους. Περίπου 400.000 ελεύθεροι επαγγελματίες αναμένεται να δουν το εκκαθαριστικό τους αυξημένο, λόγω της αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού από 830 ευρώ σε 880 ευρώ από την 1η Απριλίου 2025. Η αύξηση αυτή ανεβάζει αυτόματα το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα, ανεξάρτητα από το αν υπήρξε πραγματική αύξηση εσόδων.
Έτσι, το τεκμαρτό εισόδημα ανεβαίνει από 11.620 ευρώ σε 12.320 ευρώ, ενώ ο ελάχιστος φόρος για το 2026 αυξάνεται από 1.256 ευρώ σε 1.410 ευρώ, οδηγώντας σε επιβάρυνση 154 ευρώ για χιλιάδες επαγγελματίες.
Το 2027 ως σημείο καμπής για μεσαία και υψηλότερα εισοδήματα
Το 2027 αναμένεται να λειτουργήσει ως χρονιά-κλειδί, κυρίως για ελεύθερους επαγγελματίες με καθαρά κέρδη άνω των 10.000 ευρώ, καθώς τίθεται σε εφαρμογή η νέα φορολογική κλίμακα με χαμηλότερους συντελεστές. Ιδιαίτερα ευνοημένοι θα είναι όσοι έχουν οικογενειακές υποχρεώσεις.
Πολύτεκνοι και επαγγελματίες κάτω των 25 ετών με εισόδημα έως 20.000 ευρώ οδηγούνται σε μηδενικό φόρο, ενώ για επαγγελματίες με τρία παιδιά η μείωση φόρου θα κυμαίνεται από 650 έως 3.300 ευρώ, ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος, από τις 15.000 ευρώ έως και πάνω από τις 60.000 ευρώ.
Κρίσιμη λεπτομέρεια: τα δικαιολογητικά
Όλες οι απαλλαγές και οι μειώσεις δεν ενεργοποιούνται αυτόματα. Οι φορολογούμενοι οφείλουν να προσκομίσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά στην Εφορία, διαφορετικά το σύστημα εφαρμόζει κανονικά τα τεκμήρια, ακόμη και σε περιπτώσεις που ο νόμος προβλέπει ελάφρυνση.
Συμπέρασμα: Το φορολογικό πλαίσιο του 2026 δημιουργεί ξεκάθαρα δύο ταχύτητες στους ελεύθερους επαγγελματίες. Όσοι γνωρίζουν έγκαιρα τι δικαιούνται και κινηθούν σωστά, μπορούν να δουν ουσιαστική ελάφρυνση. Για τους υπόλοιπους, ο κατώτατος μισθός μετατρέπεται σε έναν φόρο που καλούνται να πληρώσουν… χωρίς να τον εισπράττουν.