Στις 17 Δεκεμβρίου 2020, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε την έναρξη του Σημαντικού Έργου Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος στην αλυσίδα Αξίας «Τεχνολογίες και Συστήματα Υδρογόνου» – (εν συντομία “ΣΕΚΕΕ Υδρογόνου”) μετά την υπογραφή από 23 Ευρωπαϊκές χώρες της σχετικής κοινής Διακήρυξης. Σύμφωνα με την Διακήρυξη, 22 Κράτη Μέλη της ΕΕ –συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας- αλλά και η Νορβηγία (που δεν είναι μέλος της ΕΕ) θα επιδιώξουν την υλοποίηση «φιλόδοξων στόχων για παραγωγή υδρογόνου χαμηλού-άνθρακα και ανανεώσιμου υδρογόνου και παράλληλα την στήριξη, μέσω παροχής κινήτρων, της ανάδειξης του υδρογόνου ως ενός τομέα αριστείας στην Ευρώπη».
Η πρωτοβουλία του «Στρατηγικού Forum για τα Σημαντικά Έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι των κρατών-μελών και των παραγωγικών εταίρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει αναδειχθεί ως βασική πλατφόρμα για την οικοδόμηση ενός ευρωπαϊκού οράματος μέσω κοινών επενδύσεων σε κομβικές για την Ευρωπαϊκή Ένωση αλυσίδες αξίας όπως αυτής του Υδρογόνου. Αποτελεί κοινό τόπο ότι οι εφαρμογές και οι τεχνολογίες υδρογόνου μπορούν να βοηθήσουν την Ευρώπη αφενός να υλοποιήσει τους ενεργειακούς και κλιματικούς της στόχους που απορρέουν από τη Διεθνή Συμφωνία των Παρισίων για την Κλιματική Αλλαγή κι αφετέρου να προωθήσει την τεχνολογική της αυτονομία και την διεθνή ανταγωνιστική της πρωτοπορία.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου «Ανταγωνιστικότητα» τα ΣΕΚΕΕ μπορούν να συμβάλουν στη διευκόλυνση της ρηξικέλευθης καινοτομίας και στην αντιμετώπιση των εξαρτήσεων της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και αποτελούν εργαλείο για την βιώσιμη ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας, ιδίως για την επίτευξη προόδου στην πράσινη και την ψηφιακή της μετάβαση καθώς και για την ενίσχυση της τεχνολογικής της υπεροχής και ανθεκτικότητας Επίσης, σύμφωνα με την Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, «Στρατηγική Υδρογόνου για μια Κλιματικά-Ουδέτερη Ευρώπη» και τα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου «Περιβάλλον» «Προς μια αγορά υδρογόνου για την Ευρώπη» το Υδρογόνο έχει αναδειχθεί ως μία από τις στρατηγικές αλυσίδες αξίας πανευρωπαϊκού ενδιαφέροντος για την οποία προετοιμάζεται το πρώτο κατά σειρά σχετικά με το υδρογόνο Σημαντικό Έργο Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (ΣΕΚΕΕ).
Τα Υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Ανάπτυξης και Επενδύσεων, αναγνωρίζοντας τη σημασία των Έργων Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος στην οικονομία, στην ενεργειακή πολιτική, την απασχόληση και την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, θα δημοσιεύσουν Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος μη-δεσμευτικού χαρακτήρα για τη συμμετοχή ελληνικών επιχειρήσεων στο Σημαντικό Έργο Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος- ΣΕΚΕΕ (Important Project of Common European Interest – IPCEI) στο πεδίο της αλυσίδας αξίας «Τεχνολογίες και Συστήματα Υδρογόνου». Σκοπός της Πρόσκλησης είναι η στάθμιση της συμμετοχής της χώρας μας στο σχεδιαζόμενο ΣΕΚΕΕ Υδρογόνου αλλά και η προώθηση της ευθυγράμμισης των επενδύσεων αυτών με την εθνική ενεργειακή πολιτική της χώρας μας όπως έχει καθοριστεί στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα.
Σύμφωνα με τα καθοριζόμενα στο άρθρο 107, παρ. 3 (β) της Συνθήκης Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η χρηματοδότηση των έργων ΣΕΚΕΕ είναι συμβατή με την εσωτερική αγορά. Η Ανακοίνωση 2014/C 188/02 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Κριτήρια για την ανάλυση της συμβατότητας με την εσωτερική αγορά των κρατικών ενισχύσεων για την προώθηση της υλοποίησης σημαντικών έργων κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος» ορίζει τα ΣΕΚΕΕ ως ενιαία και ολοκληρωμένα έργα, αποτελούμενα από επιμέρους έργα τα οποία βασίζονται σε συνεκτική συστημική προσέγγιση, είναι συμπληρωματικά μεταξύ τους και επιδιώκουν την επίτευξη ενός κοινού και σημαντικού ευρωπαϊκού στόχου στο πλαίσιο υλοποίησης της πράσινης συμφωνίας και της ψηφιακής μετάβασης, καθώς και της νέας βιομηχανικής στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος, η οποία θα δημοσιευθεί στο άμεσο προσεχές διάστημα, συνιστά την πρώτη φάση για τη συμμετοχή των ελληνικών επιχειρήσεων στο ΣΕΚΕΕ Υδρογόνου και δεν δεσμεύει τις ελληνικές αρχές για τη χρηματοδότηση των προτάσεων που θα υποβληθούν. Για τη συμμετοχή τους στην Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος, οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις καλούνται να υποβάλουν προτάσεις για έργα που αφορούν σε τομείς της αλυσίδας αξίας «Τεχνολογίες και Συστήματα Υδρογόνου», όπως: (i) την ασφαλή και βιώσιμη παραγωγή υδρογόνου χαμηλών εκπομπών άνθρακα, όπου έμφαση θα πρέπει να δίνεται στο υδρογόνο από ανανεώσιμες πηγές και τα παράγωγά του (ii) βιομηχανικό εξοπλισμό (συμπεριλαμβανομένων ηλεκτρολυτών και εξοπλισμού για μεταφορές υψηλής συχνότητας, όπως ελαφρά εμπορικά οχήματα, λεωφορεία, φορτηγά, όπως επίσης και σιδηρόδρομοι με δυσκολία εξηλεκτρισμού, ναυτιλία ή αεροπορία) (iii) λύσεις για αποθήκευση, μεταφορά και διανομή (συμπεριλαμβανομένων των σταθμών ανεφοδιασμού κατά μήκος δρόμων, σιδηροτροχιών και λιμένων) και (iv) βιομηχανικές εφαρμογές υδρογόνου (συμπεριλαμβανομένης της απανθρακοποίησης βιομηχανικών εγκαταστάσεων). Τα έργα πρέπει να έχουν ισχυρό καινοτόμο χαρακτήρα και μπορεί να περιλαμβάνουν έρευνα, ανάπτυξη, καινοτομία, έως και την ανάπτυξη της πρώτης βιομηχανικής αξιοποίησης (first deployment) με δυνατότητα επέκτασης κλίμακας και ευρείας εφαρμογής σε σχετικές εγκαταστάσεις, βιομηχανικές μονάδες και δίκτυα. Ειδική έμφαση θα δοθεί σε προσέγγιση τύπου cluster (σύμπλεγμα έργων), προκειμένου να επιτευχθεί ένα εύρος σημαντικών έργων υδρογόνου που να εξασφαλίζουν σημαντική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αναδεικνύοντας έτσι τη σημασία του υδρογόνου για την στρατηγική της Ένωσης για το περιβάλλον, την ενέργεια, τη βιομηχανία και τις μεταφορές. Πιο αναλυτικές οδηγίες σχετικές με την υποβολή των προτάσεων, θα περιλαμβάνονται στην Πρόσκληση.
Προκειμένου για τη συμμετοχή τους στην Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος, οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις θα πρέπει να υποβάλουν προτάσεις που να αφορούν στην αλυσίδα αξίας «Τεχνολογίες και Συστήματα Υδρογόνου» και να ικανοποιούν αφενός τους στόχους και τις προτεραιότητες της Διακήρυξης «Manifesto for the development of a European “Hydrogen Technologies and Systems” value chain» και της εθνικής ενεργειακής πολιτικής της χώρας μας, όπως έχει καθοριστεί στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα και αφετέρου τους όρους και τις προϋποθέσεις της Ανακοίνωσης 2014/C 188/02 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Οι προτάσεις που θα υποβληθούν θα εξεταστούν ως προς τη συμβατότητά τους με τα ανωτέρω και, εφόσον ανταποκρίνονται, θα έχουν τη δυνατότητα συμμετοχής στις επόμενες φάσεις σχεδιασμού και διαμόρφωσης του ευρωπαϊκού έργου ΣΕΚΕΕ (εντός του 2021), αρχής γενομένης με τη συμμετοχή τους σε ευρωπαϊκή εκδήλωση δικτύωσης (match-making event), δεδομένου ότι ένα ολοκληρωμένο έργο ΣΕΚΕΕ πρέπει να περιλαμβάνει περισσότερα του ενός κράτη- μέλη. Τα οφέλη του δεν πρέπει, άλλωστε, να περιορίζονται στα κράτη- μέλη τα οποία παρέχουν χρηματοδότηση στις επιχειρήσεις τους που συμμετέχουν στο εν λόγω έργο, αλλά απαιτείται να διαχέονται σε σημαντικό τμήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
