Γράφει ο Αλέξανδρος Δαλέκος
Η ρωσο–ουκρανική κρίση έχει επαναφέρει στο προσκήνιο διάφορες ιδέες που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην ενίσχυση της ενεργειακής απεξάρτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Μπορεί να βρέθηκε λύση στο πρόβλημα των πληρωμών της Gazprom από την Ουκρανία ώστε να μην επηρεαστεί η τροφοδοσία κατά την προσεχή χειμερινή περίοδο, αλλά η αναζήτηση εναλλακτικών πηγών συνεχίζεται αμείωτη.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΕ επιδιώκει να αναζωογονήσει το σχέδιο κατασκευής του Δια-Κασπιακού Αγωγού (Trans-Caspian Pipeline, TCP). Πρόκειται για ένα σχέδιο που εδράζεται στη συνεργασία μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Τουρκμενιστάν, δύο κρατών με αντικείμενες ακτές στην Κασπία Θάλασσα, και στον πυρήνα του έχει την κατασκευή ενός αγωγού που θα μεταφέρει αέριο από το Τουρκμενιστάν, μίας χώρας με τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου, μέσω Αζερμπαϊτζάν προς την ευρωπαϊκή αγορά.
Οι Βρυξέλλες είχαν επιδιώξει να διευκολύνουν διπλωματικά τις συνομιλίες ανάμεσα στα δύο κράτη ήδη από το 2011. Οι προσπάθειες δεν ευοδώθηκαν. Τον περασμένο Ιούνιο όμως, οι Ευρωπαίοι αποφάσισαν να επανεμπλακούν ώστε να πείσουν το Τουρκμενιστάν να καθίσει στο τραπέζι. Καθώς μάλιστα ο Νότιος Ενεργειακός Διάδρομος λαμβάνει πλέον «σάρκα και οστά» με την κατασκευή του ΤΑΝΑΡ και του ΤΑΡ, οι προοπτικές έχουν μεταβληθεί.
Ωστόσο, τα ευρωπαϊκά σχέδια δεν θα είναι εύκολο να ολοκληρωθούν διότι οι ισορροπίες είναι πολύ εύθραυστες. Κατ’ αρχήν, υπάρχει το γεγονός ότι η πολιτική επιρροή της ΕΕ παραμένει ιδιαίτερα περιορισμένη σε αυτή τη γωνιά του πλανήτη, όπου η Ρωσία ασκεί παραδοσιακή επιρροή ενώ η Κίνα αποτελεί την ανερχόμενη δύναμη και κινείται με όπλο τις τεράστιες επενδύσεις. Το Πεκίνο έχει αγοράσει το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής τουρκμενικού φυσικού αερίου και έχει υπογράψει με τη χώρα αυτή εμπορικές συμφωνίες συνολικού ύψους άνω των 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Επιπλέον, η ίδια η Κασπία Θάλασσα αποτελεί περίπλοκη περίπτωση, διότι τα πέντε παράκτια κράτη έχουν διαφορετικές απόψεις για το κρίσιμο θέμα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών τους. Άλλη άποψη έχει η Ρωσία που θέλει να μην υπάρξει η παραμικρή πρόοδος, άλλη το Ιράν που επιθυμεί να μοιράσουν ισομερώς μεταξύ των παράκτιων κρατών οι πόροι της Κασπίας, άλλη το Αζερμπαϊτζάν και το Τουρκμενιστάν που θέλουν σεβασμό των σημερινών συνόρων.
Μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα, δύσκολα οι Βρυξέλλες της «ήπιας ισχύος» θα έχουν τύχη.
