Καμία επένδυση σε εξόρυξη και εκμετάλλευση πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα, αν είναι να διατηρηθεί ο στόχος των μηδενικών εκπομπών από το 2050, προειδοποιεί ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας. Οι κυβερνήσεις οφείλουν να κλείσουν το χάσμα ανάμεσα στην ρητορική και την πραγματικότητα.
Ξεχάστε από τώρα κάθε σχέδιο εκμετάλλευσης πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα. Ξεχάστε τις πωλήσεις αυτοκινήτων θερμικού κινητήρα μετά το 2035: αυτά είναι τα αναγκαία μέτρα για την επίτευξη του στόχου της ουδετερότητας άνθρακα μέχρι τα μέσα του αιώνα και για να δοθεί μία ευκαιρία στον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη στον +1,5 ° C, προειδοποιεί ο διεθνής οργανισμός.
Ο δρόμος είναι «στενός», αλλά ακόμη «εφικτός» και υπόσχεται «τεράστια οφέλη», τόσο σε επίπεδο απασχόλησης, όσο και σε επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης ή υγείας, σημειώνει ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας που δημοσιεύει σήμερα, έξι μήνες πριν από την Διάσκεψη Κορυφής για το Κλίμα (COP26) των Ηνωμένων Εθνών, οδικό χάρτη που θα μπορεί να συνοδεύσει αυτήν την πορεία προς το 2050.
Η «ουδετερότητα άνθρακα», δηλαδή ο τερματισμός της εκπομπής αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου τα οποία ο πλανήτης δεν μπορεί να απορροφήσει σημαίνει ριζική αλλαγή του ενεργειακού τοπίου με την επιταχυνόμενη μείωση της ζήτησης ορυκτών καυσίμων και την αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
«Πέραν των προγραμμάτων που ξεκίνησαν ήδη το 2021, η πορεία προβλέπει ότι δεν θα υπάρξουν άλλα σημεία εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η ταχεία πτώση της ζήτησης πετρελαίου και φυσικού αερίου σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει περαιτέρω έρευνα και ότι δεν υπάρχει ανάγκη για το άνοιγμα κανενός νέου κοιτάσματος φυσικού αερίου και πετρελαίου πέραν όσων έχουν λάβει έγκριση».
Σε ό,τι αφορά τον άνθρακα, το πλέον επιβλαβές ορυκτό καύσιμο, η κατανάλωση του οποίου έχει αυξηθεί, ο κόσμος πρέπει να κηρύξει το τέλος των αποφάσεων επένδυσης σε νέους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Αντίθετα, ο τομέας της ηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει να φθάσει στην ουδετερότητα άνθρακα ήδη από το 2040. Γεγονός που επιβάλλει την εγκατάσταση μέχρι το 2030 δυνατοτήτων παραγωγής ηλιακής και αιολικής ηλεκτρικής ενέργειας τετραπλάσιων σε σχέση με το 2020, έτος καταγραφής ρεκόρ στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών.
Για το 2050, ο Οργανισμός προβλέπει ότι το 90% της ηλεκτρικής ενέργειας θα προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές και μεγάλο μέρος του υπολοίπου από την πυρηνική ενέργεια. Τα ορυκτά καύσιμα δεν θα παράγουν πλέον παρά το ένα πέμπτο της ενέργειας, έναντι των τεσσάρων πέμπτων σήμερα.
Αλλά για να γίνει αυτό, οι πωλήσεις νέων αυτοκινήτων με θερμικό κινητήρα θα πρέπει να σταματήσουν από το 2035. Οι υπολογισμοί του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας συμπίπτουν με τους υπολογισμούς της μη κυβερνητικής οργάνωσης Transport & Environment. Ωστόσο στην πράξη, οι περισσότεροι κατασκευαστές δεν βρίσκονται στο σημείο αυτό, αν και ορισμένοι εμφανίζονται πιο προχωρημένοι.
Η ενεργειακή αποτελεσματικότητα θα πρέπει επίσης να αυξηθεί κατά 4% ετησίως ήδη από αυτήν την δεκαετία, δηλαδή με τριπλάσιο ρυθμό σε σχέση με τις δύο περασμένες δεκαετίες.
Μαχαίρι στην βιομηχανία ορυκτών καυσίμων και προκλήσεις
«Οι διαστάσεις και η ταχύτητα που απαιτούν οι επιβεβλημένες για την επίτευξη του κρίσιμου και εξαιρετικού χαρακτήρα στόχου προσπάθειες –η βέλτιστη ευκαιρία μας για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή και να περιορίσουμε την άνοδο της θερμοκρασίας του πλανήτη στον +1,5°C — είναι ενδεχομένως η μεγαλύτερη πρόκληση που είχε ποτέ να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα», παραδέχεται ο διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας Φάτιχ Μπιρόλ.
«Η τοποθέτηση του κόσμου στην τροχιά αυτή απαιτεί ισχυρή δράση εκ μέρους των κυβερνήσεων, με την υποστήριξή τους από ακόμη πιο σημαντική διεθνή συνεργασία», σύμφωνα με τον οικονομολόγο, την ώρα που περί τα 785 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο ζουν ακόμη χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα.
Συνολικά, η πορεία αυτή θα σήμαινε ότι οι επενδύσεις στο ενεργειακό τομέα σε ετήσια βάση μέχρι το 2030 θα έφθαναν τα 5.000 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό θα πρόσθετε 0,4 ποσοστιαία μονάδα ετήσιας ανάπτυξης στο παγκόσμιο ΑΕΠ, αναφέρει το Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας με βάση ανάλυση που πραγματοποιήθηκε από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Τα προβλήματα δεν λείπουν και οφείλονται στην μεγάλη μερίδα της ηλεκτρικής ενέργειας. Για παράδειγμα, η ανάγκη για σπάνια μέταλλα, τα οποία είναι αναγκαία στις νέες τεχνολογίες, αλλά είναι συγκεντρωμένα σε μικρό αριθμό χωρών, είναι παράγοντας αποσταθεροποίησης εάν η αγορά δεν οργανωθεί, σύμφωνα με τον Οργανισμό.
Τέλος, το σενάριο που διαμορφώνει την πορεία προς το 2050 βασίζεται εν μέρει σε τεχνολογίες που δεν είναι ακόμη διαθέσιμες.
Το 2050, περί το ήμισυ της μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα θα προέρχεται από τεχνολογίες που σήμερα βρίσκονται ακόμη στο στάδιο της επίδειξης: εξελιγμένες μπαταρίες, πολύ ανταγωνιστικό υδρογόνο, αλλά και συστήματα σύλληψης και αποθήκευσης του διοξειδίου του άνθρακα (CCS), λύση που αποτελεί θέμα συζητήσεων μεταξύ των ειδικών του Κλίματος.
Ο Ντέιβ Τζόουνς, του think tank Ember, που ειδικεύεται στην Ενέργεια, βλέπει στον οδικό χάρτη την πλήρη μεταστροφή του Διεθνή Οργανισμού Ενέργειας, ο οποίος ήταν προσανατολισμένος προς τα ορυκτα καύσιμα μέχρι πριν από 5 χρόνια: «πραγματικό μαχαίρι φυτεμένο στην βιομηχανία των ορυκτών καυσίμων».
