Άρθρο του Ιωάννη Φιλιππάκη
Είναι δυνατόν (1 kwh) κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας (δηλαδή όσο καίει μία σόμπα για μισή ώρα) να κοστίζει 73,1 ευρώ; Και όμως! Τι είναι kwh , τι πρέπει να προσέχουμε και πόσο μας κοστίζει τελικά; Πώς υπολογίζεται η τετραμηνιαία οικιακή κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας; Είναι ακριβή η ηλεκτρική ενέργεια στην Ελλάδα; Συγκρίσεις. Πρέπει η ΔΕΗ να ασκεί κοινωνική πολιτική;
Είμαι συνταξιούχος τραπεζικός με εμπειρία στη στατιστική ανάλυση και στην ανάγνωση των αριθμών και θα προσπαθήσω με απλοϊκό τρόπο να βοηθήσω στην κατανόηση των υψηλών λογαριασμών της ηλεκτρικής ενέργειας και να επισημάνω τις αδυναμίες και να δώσω ενδεχομένως κάποιες χρήσιμες συμβουλές. Έναυσμα για τη μελέτη αυτή μου έδωσε η κόρη μου που είναι φοιτήτρια στην Πάτρα και πληρώνει ενοίκιο για μια γκαρσονιέρα 45 τετραγωνικών μέτρων 250 ευρώ.
Ο λογαριασμός Απριλίου της ΔΕΗ ήρθε 410 ευρώ καθώς μόλις που ξεπέρασε τις 2000 KWH το τετράμηνο λόγω της βαρυχειμωνιάς. Έτσι άρχισα να ψάχνω για τυχόν λάθη, υποκλοπή, βλάβη μετρητή, κατανάλωση, ανάλυση των λογαριασμών-μετρήσεις. Δεδομένου ότι τα διάφορα σχόλια στην τηλεόραση και στον τύπο ήταν αποσπασματικά και δεν με βοήθησαν πολύ έκανα τη δική μου μελέτη και σας μεταφέρω την εμπειρία μου.
Συνοπτικά διαπίστωσα ότι η φοιτήτρια κόρη μου επιβαρύνθηκε με έναν υπέρογκο λογαριασμό ρεύματος κυρίως λόγω της χρέωσης για τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας (ΥΚΩ), δηλαδή της χρέωσης μέσω της οποίας καλύπτεται η επιδότηση της κατανάλωσης των αδύναμων κοινωνικά ομάδων κ.λ.π., καθώς και της αυξημένης κατανάλωσης, δεδομένου ότι ξεπέρασε το κατώφλι των 2000 μονάδων το τετράμηνο.
Τι είναι η κιλοβατώρα (kwh); Τι πρέπει να προσέχουμε και πόσο μας κοστίζει τελικά;
Όπως φαίνεται στο παρακάτω τμήμα του γραφήματος, η κιλοβατώρα (1 kWh) είναι η μονάδα με την οποία μετριέται η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από τις συσκευές. Για παράδειγμα, 1 kWh καταναλώνει ένας ηλεκτρικός φούρνος που είναι «αναμμένος» για μισή ώρα.
Στο ερώτημα πόσο κοστίζει 1 kwh στον οικιακό καταναλωτή μπορούμε να πάρουμε τις πρώτες πληροφορίες από τον παρακάτω πίνακα τιμολόγησης που μας δημοσιεύει η ΔΕΗ και να κρατήσουμε τις πιο σημαντικές. Ένας εκκαθαριστικός λογαριασμός τετραμήνου περιλαμβάνει για κατανάλωση ημέρας:
- τις χρεώσεις προμήθειας-κατανάλωσης, όπου μέχρι τις 2.000 μονάδες πληρώνουμε 0,09460 ευρώ την μονάδα (δηλαδή για 2.000 μονάδες υπολογίζουμε 189,2 ευρώ), ενώ για πάνω από τις 2.000 πληρώνουμε 0,10252 την μονάδα (προσοχή όμως η τιμή ισχύει για όλες τις μονάδες που έχουμε καταναλώσει, δηλαδή για 2.001 μονάδες πληρώνουμε 215,14). Άρα ξεπερνώντας το όριο των 2.000 μονάδων κατά μία μονάδα πληρώνουμε επιπλέον 15,9 ευρώ χωρίς τον ΦΠΑ. Σημειώνεται ότι θα πρέπει να προσθέσουμε και το πάγιο που αναφέρεται στον παρακάτω πίνακα καθώς και 2 ευρώ εάν έχουμε και νυχτερινή κατανάλωση.
- τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις (αποφασίζει η Ρ.Α.Ε ρυθμιστική αρχή ενέργειας)
- όπου για ΥΚΩ (υπηρεσίες κοινής ωφέλειας) μέχρι τις 1600 μονάδες πληρώνουμε 0,006999. Από 1601-2000 μονάδες πληρώνουμε 0,01570 ευρώ την μονάδα για όλες τις μονάδες που
έχουμε καταναλώσει . Από 2001-3000 μονάδες πληρώνουμε 0,03987 ευρώ την μονάδα για όλες τις μονάδες που έχουμε καταναλώσει (δηλαδή για 2000 μονάδες υπολογίζουμε 31,4 ευρώ ενώ για 2001 μονάδες υπολογίζουμε 79,8 ευρώ) -ενώ για πάνω από τις 3000 πληρώνουμε 0,04488 την μονάδα (προσοχή όμως η τιμή ισχύει για όλες τις μανάδες που έχουμε καταναλώσει). Άρα ξεπερνώντας το κατώφλι των 2000 μονάδων (όπου η χρέωση αυξάνεται κατά δυόμιση φορές) κατά μία μονάδα πληρώνουμε επιπλέον 48,4 ευρώ την μονάδα χωρίς τον ΦΠΑ. - Σύστημα μεταφοράς 0,00527 ανά μονάδα ανεξάρτητα από το ύψος της κατανάλωσης πλέον 0,34 ευρώ πάγιο
- Δίκτυο διανομής 0,0213 ανά μονάδα ανεξάρτητα από το ύψος της κατανάλωσης πλέον 1,4 ευρώ πάγιο
- Λοιπές χρεώσεις 0,00007 ανά μονάδα ανεξάρτητα από το ύψος της κατανάλωσης (χωρίς σημαντική βαρύτητα)
- ΕΤΜΕΑΡ 0,02477 ανά μονάδα ανεξάρτητα από το ύψος της κατανάλωσης
- Για την νυχτερινή κατανάλωση ανά μονάδα η χρέωση είναι 0,06610, για ΥΚΩ 0,00889, λοιπές χρεώσεις 0,00007, και ΕΤΜΕΑΡ 0,02477
- Ειδικός φόρος κατανάλωσης και Ειδικό τέλος ανά μονάδα ανεξάρτητα από την κατανάλωση (χωρίς σημαντική βαρύτητα)
- ΦΠΑ 13%
Στον παρακάτω πίνακα παρατηρούμε το μέσο κόστος ανά kwh στα διάφορα επίπεδα κατανάλωσης για ημερήσια κατανάλωση, η οποία π.χ. μας κοστίζει 18,1 λεπτά για κατανάλωση μέχρι 1600 μονάδες, ενώ όταν ξεπεράσουμε τις 2001 μονάδες το μέσο κόστος είναι 22,8 λεπτά. Το μέσο κόστος του νυχτερινού ρεύματος είναι περίπου σταθερό και ισοδυναμεί σε 12 λεπτά ανά μονάδα. Τo όφελος από την χρησιμοποίηση του νυχτερινού ρεύματος αντί για ημερήσιο κυμαίνεται από 6,2 λεπτά ανά μονάδα έως 11,5 λεπτά. Για παράδειγμα για 1000 μονάδες που θα αντικατασταθούν με νυχτερινό ρεύμα το όφελος μπορεί να είναι από 62 ευρώ έως 115 ευρώ.
Πως υπολογίζεται η τετραμηνιαία οικιακή κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας;
Στο παρακάτω γράφημα βλέπουμε πώς εξελίσσεται το μέσο κόστος σε λεπτά ανά kwh στα διάφορα επίπεδα κατανάλωσης και το άλμα που γίνεται, κυρίως, όταν ξεπερνάμε τις 2000 μονάδες.
Στο επόμενο γράφημα παρατηρούμε πώς εξελίσεται η συνολική αξία κατανάλωσης στα διάφορα επίπεδα κατανάλωσης και το άλμα που γίνεται, κυρίως όταν ξεπερνάμε τις 2000 μονάδες. Αντιστοιχίζοντας τις μονάδες που έχουμε καταναλώσει μπορούμε να προσεγγίσουμε με 6 σχετική ακρίβεια την αξία του ημερήσιου ρεύματος. Τέλος προσθέτουμε και το κόστος του νυχτερινού ρεύματος που είναι 12 λεπτά ανά μονάδα (π.χ. 500 μονάδεςx12 λεπτά, κοστίζουν 60 ευρώ).
Εκτίμηση του εκκαθαριστικού μας λογαριασμού με ένα απλό πρακτικό τρόπο για οικιακά τιμολόγια το 2017
Ο τελικός εκκαθαριστικός λογαριασμός προκύπτει, από το άθροισμα της κατανάλωσης που υπολογίσαμε πριν, αφαιρέσουμε το ποσό που υπολογίστηκε έναντι κατανάλωσης πλέον ΦΠΑ το προηγούμενο δίμηνο και προσθέσουμε περίπου 6 ευρώ για την ΕΡΤ και τα ποσά υπέρ Δήμου (που δεν σχετίζονται με την κατανάλωση και εξαρτώνται από την πολιτική του Δήμου και το μέγεθος του ακινήτου). Ενδεχομένως να υπάρξουν μικρές αποκλίσεις στο συνολικό λογαριασμό που οφείλονται στην περίοδο κατανάλωσης π.χ. 118 ημέρες ή 120 ή σε στρογγυλοποιήσεις που όμως είναι αμελητέες.
Σημαντικές παρατηρήσεις για την τιμολόγηση του ρεύματος: Προσοχή στα όρια των 1600, 2000 και 3000 kwh στην τετραμηνιαία ημερήσια κατανάλωση καθώς το τελικό κόστος 1 kwh που προκύπτει τελικά είναι τεράστιο και φτάνει στο υπέρογκο ποσό των 73,1 ευρώ στην μονάδα μετά τις 2000.
Είναι ακριβή η ηλεκτρική ενέργεια στην Ελλάδα; Συγκρίσεις.
Στον παρακάτω πίνακα (με στοιχεία της EUROSTAT) βλέπουμε ότι η Ελλάδα το 2015 ήταν στη 15η θέση ανάμεσα στις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή περίπου στη μέση.
Εάν όμως παρατηρήσουμε στο επόμενο γράφημα βλέπουμε ότι διαχρονικά η τιμή της kwh συγκλίνει με τον μέσο όρο της EU 27 (ακριβαίνει δηλαδή) και η διαφορά από 6 λεπτά πριν από την κρίση μειώνεται σε 3 λεπτά τα τελευταία χρόνια ενώ οι προσαρμοσμένες τιμές με βάση την αγοραστική δύναμη εκτοξεύονται από το 2007 και μετά. Αποτέλεσμα το 2015 να είμαστε η δεύτερη ακριβότερη χώρα στην ένωση μετά την Πορτογαλία στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος σε σχέση με την αγοραστική μας δύναμη, όπως παρατηρούμε στο επόμενο γράφημα.
Σημειώνεται ότι μεσαία νοικοκυριά θεωρούνται αυτά που καταναλώνουν 2500-5000 kwh το έτος και ενδεχομένως η σύγκριση γίνεται δυσμενέστερη για την Ελλάδα για υψηλότερα επίπεδα κατανάλωσης όπου η τιμή εκτοξεύεται.
Πρέπει η ΔΕΗ να ασκεί κοινωνική πολιτική;
Η πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια είναι αδήριτη κοινωνική ανάγκη και κατά συνέπεια η παροχή ηλεκτρική ενέργειας με προνομιακούς όρους σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες χρήζει να εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της χάραξης κοινωνικής πολιτικής.
Ωστόσο, το κόστος της κοινωνικής πολιτικής πρέπει να το επωμίζονται κατά προτίμηση οι πολίτες με μεγάλα εισοδήματα ή πολύ μεγάλη περιουσία. Επομένως, η σχεδίαση της κοινωνικής πολιτικής στον τομέα της ενέργειας πρέπει να είναι προσεκτική.
Επίσης, πρέπει να είναι σαφές ότι το κράτος και οι δημόσιοι φορείς (π.χ. η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) ασκούν κοινωνική πολιτική και όχι οι εταιρείες παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, όπως η ΔΕΗ και οι άλλες εταιρείες.
Δυστυχώς, μπορώ να επικαλεστώ πληθώρα παραδειγμάτων που καταδεικνύουν ότι η κοινωνική πολιτική στον τομέα της ενέργειας παρουσιάζει σημαντικές αστοχίες. Για παράδειγμα, η φοιτήτρια κόρη μου
που σπουδάζει στην επαρχία και δεν έχει κανένα εισόδημα, πληρώνει για κοινωνικό τιμολόγιο (ΥΚΩ) πάνω από 60 ευρώ, ενώ κάποιος που ήταν άνεργος για ένα διάστημα μπορεί να ενταχθεί στο κοινωνικό τιμολόγιο και να παραμείνει σε αυτό ακόμη και όταν βρει εργασία και μάλιστα καλά αμειβόμενη.
Επίσης, κάποιος που αμείβεται ικανοποιητικά, μπορεί να μεταβιβάσει το διαμέρισμα στο παιδί του, το οποίο δεν έχει εισόδημα και έτσι να ενταχθεί στο κοινωνικό τιμολόγιο. Νοικοκυριά με υψηλά εισοδήματα που διαμένουν σε σχετικά νεόδμητα ακίνητα υψηλής ενεργειακής κλάσης (π.χ. με σύγχρονα μονωτικά υλικά και κουφώματα) και συσκευές με χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση εξοικονομούν ηλεκτρική ενέργεια και πληρώνουν χαμηλότερη ΥΚΩ ανά μονάδα ηλεκτρικής ενέργειας σε σχέση με νοικοκυριά λιγότερο
ευνοημένα.
Για παράδειγμα κάποιος με ένα παλιό διαμέρισμα (με πολλές απώλειες θερμότητας) χωρίς τζάκι και θέρμανση, αφού έχει σταματήσει η κεντρική θέρμανση να λειτουργεί λόγω οικονομικών αδυναμιών στην πολυκατοικία, αναγκάζεται να καταναλώνει περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια και να επιβαρύνεται με υψηλότερες χρεώσεις ηλεκτρικής ενέργειας (συμπεριλαμβανομένης των ΥΚΩ) προκειμένου να ζεσταθεί.
Θα μπορούσε να απαριθμήσει κανείς χιλιάδες περιπτώσεις και λόγους άδικης τιμολόγησης αλλά θα σταματήσω εδώ. Η ΔΕΗ θα μπορούσε ενδεχομένως να διευκολύνει προσωρινά τους καταναλωτές που έχουν οικονομικές δυσκολίες ενώ για εκείνους που αδυνατούν να πληρώσουν, να μεταφέρονται οι οφειλές στις ΔΟΥ για έλεγχο και διεκδίκηση των απαιτήσεων. Αρμόδιο για την εισοδηματική πολιτική, τον έλεγχο αδυναμιών και την διευκόλυνση των αδύναμων κοινωνικά ομάδων είναι το Υπουργείο Οικονομικών που έχει την νυποδομή και όχι οι υπόλοιποι καταναλωτές ρεύματος. Τέλος, εγκυμονεί ο κίνδυνος οι καλοπληρωτές να φύγουν από την ΔΕΗ ψάχνοντας καλύτερες τιμές στις υπόλοιπες ιδιωτικές εταιρείες και η ΔΕΗ θα καταρρεύσει.
