Από τη Δήλο μέχρι την αρχαία Έφεσο, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας απειλεί να σβήσει από τον χάρτη σχεδόν όλα τα ελληνικά Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς που βρίσκονται κοντά σε ακτές, προειδοποιεί διεθνής μελέτη.
Ερευνητές στη Βρετανία, τη Γερμανία και τις ΗΠΑ διαπιστώνουν ότι το Πυθαγόρειο και το Ηραίον της Σάμου αντιμετωπίζουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο διάβρωσης από τα κύματα μεταξύ 49 αναγνωρισμένων Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς στις ακτές της Μεσογείου.
Μόνο δύο από τα 49 μνημεία δεν κινδυνεύουν από τη διάβρωση, τις πλημμύρες ή και τα δύο, αναφέρει η ερευνητική ομάδα στην επιθεώρηση Nature Communications.
Και οι δυνατότητες προληπτικής παρέμβασης είναι σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις περιορισμένες.
Όσον αφορά τα ελληνικά μνημεία (τέσσερα στο χώρο της Ελλάδας και ακόμα δύο στη σημερινή Τουρκία), εξαιρετικά υψηλός κίνδυνος διάβρωσης διαπιστώνεται, εκτός από τη Σάμο, και στην περίπτωση της αρχαίας Εφέσου στα τουρκικά παράλια.
Λιγότερο υψηλός αλλά υπαρκτός είναι ο κίνδυνος για ολόκληρο το νησί της Δήλου και την Μεσαιωνική Πόλη στη Ρόδο.
Όσον αφορά τον κίνδυνο πλημμύρας, το μόνο μνημείο που δεν δείχνει να απειλείται στον ελληνικό χώρο είναι η Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, ενώ το μόνο ελληνικό μνημείο που δεν απειλείται ούτε από διάβρωση ούτε από πλημμύρες είναι το περίφημο Λητώον, ιερό της Λητούς στην αρχαία πόλη Ξάνθο στα νότια τουρκικά παράλια.
Οι ερευνητές ανέλυσαν τοπογραφικά δεδομένα της UNESCO, η οποία μέχρι σήμερα έχει εντάξει περίπου 1.000 μνημεία σε όλο τον κόσμο στη λίστα της Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Προσομοιώσεις που βασίστηκαν σε τέσσερα διαφορετικά σενάρια, όσον αφορά την εξέλιξη της παγκόσμιας θέρμανσης, δείχνουν ότι, μέχρι τα τέλη του αιώνα, ο κίνδυνος πλημμυρών θα μπορούσε να αυξηθεί έως κατά 50% και ο κίνδυνος διάβρωσης κατά 13% κατά μέσο όρο.
Δεδομένου ότι οι αρχαίοι πολιτισμοί συχνά βασίζονταν στη θάλασσα, τόσο για την εξεύρεση τροφής όσο και για το εμπόριο, πολλά από τα μνημεία τους χτίστηκαν στις ακτές –μια τάση που ενισχύθηκε από το απότομο ανάγλυφο του εδάφους στην περιοχή της Μεσογείου.
Όπως έδειξε η ανάλυση, το μνημείο που θα αντιμετωπίσει τον μέγιστο κίνδυνο μέχρι το 2100 είναι η αρχαία Τύρος στον Λίβανο, όπου βρίσκεται ένας από τους μεγαλύτερους και καλύτερα διατηρημένους ρωμαϊκούς ιπποδρόμους.
Σοβαρό κίνδυνο, σύμφωνα με τη μελέτη, αντιμετωπίζουν και τα ιταλικά Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς: Ολόκληρη η Βενετία, η Πατριαρχική Βασιλική της Ακυληίας και η Φεράρα στις εκβολές του Πάδου έφτασαν στην κορυφή της κλίμακας κινδύνου που ανέπτυξαν οι ερευνητές.
Τα μνημεία αυτά βρίσκονται στις ακτές της βόρειας Αδριατικής Θάλασσας, όπου η άνοδος της μέσης στάθμης μπορεί να συνδυαστεί με τις φουσκοθαλασσιές που φέρνουν οι καταιγίδες, εξηγούν οι ερευνητές.
Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν, παραδέχεται η μελέτη. Μόνο δύο από τα 49 μνημεία -τα προχριστιανικά μνημεία στη Ραβένα της Ιταλίας και ο ναός του Αγίου Ιακώβου στο Σίμπενικ της Κροατίας- είναι δυνατό να μεταφερθούν σε νέα θέση, μια τέτοια εξέλιξη όμως θα υπονόμευε αυτό που η UNESCO ονομάζει «εξαιρετική πανανθρώπινη σημασία», καταλήγει η έρευνα.
