Με βασικό εργαλείο το ισχυρό ταμειακό απόθεμα και χωρίς προσφυγή σε νέο δανεισμό, η Ελλάδα προχωρά σε ένα φιλόδοξο σχέδιο πρόωρης απομείωσης του δημόσιου χρέους. Το 2026, το Ελληνικό Δημόσιο σκοπεύει να διαθέσει 8,8 δισ. ευρώ για την πρόωρη εξόφληση διακρατικών δανείων του πρώτου μνημονίου (GLF), με στόχο την πλήρη αποπληρωμή τους έως το 2031, δέκα χρόνια νωρίτερα από το αρχικό χρονοδιάγραμμα.
Χρηματοδοτικός σχεδιασμός 2026
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό που παρουσίασε ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους, οι συνολικές χρηματοδοτικές ανάγκες για το 2026 ανέρχονται σε 24,677 δισ. ευρώ. Η κάλυψή τους προβλέπεται να γίνει μέσω:
-Έκδοσης μεσο-μακροπρόθεσμων ελληνικών ομολόγων (GGB) ύψους 8 δισ. ευρώ.
-Εσόδων 618 εκατ. ευρώ από μετοχές και μερίδια επενδυτικών ταμείων.
-Μείωσης ταμειακών διαθεσίμων κατά 11,859 δισ. ευρώ.
-Παράλληλα, αναμένονται πρόσθετα έσοδα 4,2 δισ. ευρώ από πηγές όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Στρατηγική στις αγορές και στο χρέος
Η στρατηγική χρηματοδότησης για το νέο έτος δίνει έμφαση:
-στη συνεχή παρουσία στις διεθνείς αγορές ομολόγων,
-στη μείωση του κινδύνου αναχρηματοδότησης,
-στη βελτίωση της λειτουργίας της δευτερογενούς αγοράς ελληνικών ομολόγων,
-και στη διατήρηση υψηλού αποθέματος ρευστότητας.
Ο καθαρός δανεισμός το 2026 εκτιμάται ότι θα φθάσει τα 13 δισ. ευρώ, αυξημένος σε σχέση με τα περίπου 8 δισ. ευρώ του 2025, κυρίως λόγω των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Πρόωρες αποπληρωμές χωρίς νέο δανεισμό
Το πλέον κομβικό στοιχείο του νέου προγράμματος είναι ότι οι πρόωρες αποπληρωμές των GLF θα χρηματοδοτηθούν σχεδόν αποκλειστικά από το λεγόμενο «σκληρό μαξιλάρι» ρευστότητας (cash buffer). Ήδη, τον Δεκέμβριο του 2025, διατέθηκαν 5,3 δισ. ευρώ για πρόωρη εξόφληση δανείων του πρώτου μνημονίου, επίσης από τα διαθέσιμα. Συνολικά, η Ελλάδα στοχεύει να αποπληρώσει πρόωρα 31,6 δισ. ευρώ που απομένουν από το πρώτο μνημόνιο, ποσό που υπό κανονικές συνθήκες θα εξοφλούνταν σταδιακά έως το 2041.
Τι έχει ήδη επιτευχθεί
Την περίοδο 2022–2024 πραγματοποιήθηκαν τρεις πρόωρες αποπληρωμές ευρωπαϊκών δανείων ύψους 15,9 δισ. ευρώ, ενώ με την τελευταία κίνηση το συνολικό ποσό ξεπέρασε τα 21 δισ. ευρώ. Επιπλέον, 7,9 δισ. ευρώ διατέθηκαν για την πλήρη προεξόφληση των δανείων προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, μηδενίζοντας το σχετικό χρέος. Συνολικά, οι πρόωρες αποπληρωμές ανέρχονται σε 29 δισ. ευρώ, με εξοικονόμηση τόκων 3,5 δισ. ευρώ.
Τα επόμενα βήματα
Μετά τα GLF, στο επίκεντρο θα βρεθούν οι ακριβότερες υποχρεώσεις προς τον Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, ύψους 141,8 δισ. ευρώ, με λήξεις έως το 2070. Παράλληλα, εξετάζονται σενάρια για την ελάφρυνση του μελλοντικού βάρους από τα δάνεια του Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, ύψους 61,9 δισ. ευρώ, που θα αρχίσουν να εξυπηρετούνται μετά το 2034.
Μαξιλάρι ρευστότητας και προοπτικές
Το ταμειακό απόθεμα της χώρας ανέρχεται σήμερα σε 44,8 δισ. ευρώ και, σε συνδυασμό με τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα (3,8% το 2025), επιτρέπει όχι μόνο την άνετη κάλυψη των τόκων, αλλά και τη συστηματική προεξόφληση χρέους. Ως αποτέλεσμα, το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει από 145,9% του ΑΕΠ το 2025 σε 138,2% το 2026, με προοπτική να πέσει κάτω από το 120% του ΑΕΠ έως το 2029, προσεγγίζοντας τα επίπεδα χωρών όπως η Γαλλία.