Σημαντικές τομές στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης φέρνει ο νέος ενιαίος κανονισμός παροχών του ΕΦΚΑ, ο οποίος βρίσκεται στο τελικό στάδιο επεξεργασίας από το υπουργείο Εργασίας και αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή εντός του 2026. Για πρώτη φορά, καθιερώνεται επίδομα ασθένειας για όλους τους αυτοαπασχολούμενους και αγρότες, καλύπτοντας ένα διαχρονικό κενό στην κοινωνική προστασία.
Μέχρι σήμερα, επίδομα ασθενείας λάμβαναν ουσιαστικά μόνο οι δικηγόροι των μεγάλων αστικών κέντρων. Με το νέο πλαίσιο, το δικαίωμα επεκτείνεται οριζόντια σε όλους τους ασφαλισμένους πρώην ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ και ΟΓΑ, αλλάζοντας ριζικά τον χάρτη των παροχών σε χρήμα.
Ποιοι ασφαλισμένοι δικαιούνται επίδομα ασθένειας
Με τον νέο κανονισμό, δικαίωμα επιδότησης λόγω κοινής νόσου αποκτούν όλοι οι ασφαλισμένοι των πρώην ταμείων αυτοαπασχολουμένων και αγροτών. Παράλληλα, το επίδομα εργατικού ατυχήματος, που έως σήμερα καταβαλλόταν μόνο σε ασφαλισμένους του ΟΑΕΕ, επεκτείνεται σε όλους, ανεξαρτήτως ασφαλιστικής προέλευσης.
Πρόκειται για μια ουσιαστική εξίσωση δικαιωμάτων, που φέρνει πιο κοντά το καθεστώς των μη μισθωτών με αυτό των μισθωτών.
Το ύψος του νέου επιδόματος ασθένειας
Το επίδομα ασθενείας ορίζεται με ανώτατο όριο το 70% του τεκμαρτού ημερομισθίου της 8ης ασφαλιστικής κλάσης μισθωτών.
Στην πράξη:
-
Το ανώτατο ημερήσιο ποσό φτάνει τα 23,40 ευρώ
-
Το ημερομίσθιο της 8ης κλάσης (στοιχεία 2025) διαμορφώνεται στα 33,40 ευρώ
Σε σύγκριση με το ισχύον καθεστώς – όπου οι δικηγόροι λάμβαναν 10 ευρώ (άγαμοι) ή 14 ευρώ (έγγαμοι) – το νέο ποσό συνιστά σαφή και μετρήσιμη αύξηση.
Οι βασικές προϋποθέσεις χορήγησης
Για να καταβληθεί το επίδομα ασθένειας απαιτείται:
-
Τουλάχιστον πέντε μήνες ασφάλισης, είτε στο προηγούμενο έτος είτε στο τελευταίο 15μηνο πριν την αναγγελία της ασθένειας
-
Καταβολή εισφορών, καθώς σε περίπτωση οφειλών το επίδομα δεν χορηγείται
Το μέτρο λειτουργεί έτσι και ως έμμεσο κίνητρο για ασφαλιστική συνέπεια.
Διάρκεια καταβολής και κρίσιμη αλλαγή
Η διάρκεια της παροχής ορίζεται:
-
Έως 90 ημέρες για ασθένεια
-
Έως 120 ημέρες για εργατικό ατύχημα
Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι το επίδομα προτείνεται να καταβάλλεται από την 31η ημέρα ασθένειας και μετά, αντί της 11ης ημέρας (ή της 4ης σε περίπτωση νοσηλείας) που ισχύει σήμερα για τους δικηγόρους. Πρόκειται για αλλαγή που περιορίζει το κόστος, αλλά μεταφέρει και μεγαλύτερο βάρος στον ίδιο τον ασφαλισμένο το πρώτο διάστημα.
Πώς θα υπολογίζεται το επίδομα
Ο υπολογισμός θα γίνεται με συγκεκριμένο μαθηματικό τύπο, που συνδέει άμεσα τις εισφορές με την παροχή. Η διαδικασία προβλέπει:
-
Διαίρεση της μηνιαίας εισφοράς για παροχές σε χρήμα με το ποσοστό εισφοράς μισθωτών
-
Πολλαπλασιασμό του αποτελέσματος με 12/14, ώστε να προκύψει ο τεκμαρτός μηνιαίος μισθός
-
Διαίρεση δια 25 για τον υπολογισμό του τεκμαρτού ημερομισθίου
Προβλέπεται επίσης προσαύξηση 10% για κάθε έμμεσο μέλος, έως τέσσερα, χωρίς όμως να ξεπερνά το ανώτατο ημερήσιο όριο των 23,40 ευρώ.
Αυξήσεις στο επίδομα κυοφορίας – λοχείας
Ο νέος κανονισμός φέρνει και σημαντική ενίσχυση των επιδομάτων μητρότητας. Για τις ασφαλισμένες ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ, το μηνιαίο ποσό διαμορφώνεται μεταξύ 384 και 460 ευρώ, υπερδιπλάσιο σε σχέση με σήμερα. Για τις ασφαλισμένες του ΟΓΑ, το επίδομα ανέρχεται στα 230 ευρώ τον μήνα, επίσης διπλάσιο του ισχύοντος.
Στα ποσά αυτά θα προβλέπεται συμπληρωματική παροχή από τη ΔΥΠΑ, ενισχύοντας περαιτέρω το εισόδημα κατά την περίοδο της μητρότητας.
Τι αλλάζει συνολικά από το 2026
Με τον νέο κανονισμό παροχών του ΕΦΚΑ:
-
Καθιερώνεται επίδομα ασθένειας για όλους τους αυτοαπασχολούμενους
-
Επεκτείνεται το επίδομα εργατικού ατυχήματος σε όλους τους ασφαλισμένους
-
Αυξάνονται ουσιαστικά τα επιδόματα κυοφορίας και λοχείας
Το νέο πλαίσιο δεν λύνει όλα τα προβλήματα, ωστόσο αποτελεί μια δομική αναβάθμιση της κοινωνικής προστασίας για εκατοντάδες χιλιάδες μη μισθωτούς, φέρνοντας το σύστημα ένα βήμα πιο κοντά στην πραγματικότητα της σύγχρονης εργασίας.