Οι εικόνες που φτάνουν από το Διάστημα είναι εντυπωσιακές. Και θα φάνταζαν αδιανόητες πριν από δύο μήνες. Η Ελλάδα που «μένει στο σπίτι» φαίνεται από ψηλά σχεδόν απαλλαγμένη από επικίνδυνους ρύπους – καθώς εκπομπές αερίων που οφείλονται στην κίνηση των οχημάτων και ευθύνονται για τον πρόωρο θάνατο χιλιάδων ανθρώπων κάθε χρόνο έχουν μειωθεί αισθητά, ακόμη και κατά 50% στις μεγάλες πόλεις.
Σύμφωνα με την εφημερίδα «Τα Νέα», όπως αποδεικνύει έρευνα επιστημόνων του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, οι οποίοι ανέλυσαν και συνέκριναν λήψεις του δορυφόρου «Sentinel 5» σε σχεδόν πραγματικό χρόνο, από τα μέσα Μαρτίου μέχρι σήμερα, το διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ2), το οποίο αποκαλείται «δολοφόνος» από τους επιστήμονες, έχει περιοριστεί σημαντικά στις μεγάλες πόλεις της χώρας. Η μείωση ξεκίνησε παράλληλα με τις εκκλήσεις για περιορισμό των κοινωνικών επαφών, έγινε αισθητή με το κλείσιμο των καταστημάτων και συνεχίστηκε με την απαγόρευση της κυκλοφορίας, δείχνοντας – μέσω Διαστήματος – ότι τα μέτρα ατομικής συμπεριφοράς κατά του κορωνοϊού τηρούνται συστηματικά.
Οι συγκρίσεις
Όπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο Ισαάκ Παρχαρίδης, επικεφαλής της έρευνας και καθηγητής Τηλεπισκόπησης στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, οι επιστήμονες εξέτασαν και συνέκριναν τις δορυφορικές λήψεις για τρία διαδοχικά Σάββατα – χωρίς δυνατό άνεμο και νέφωση –, από τις 14 έως τις 28 Μαρτίου 2020. «Επιλέξαμε Σάββατα, διότι είναι οι ημέρες που ο περισσότερος κόσμος παίρνει τα αυτοκίνητά του και βγαίνει έξω για δουλειές. Θελήσαμε να διαπιστώσουμε τη χωρική διασπορά του διοξειδίου του αζώτου, το οποίο οφείλεται στην κυκλοφορία των οχημάτων, είτε καίνε βενζίνη είτε πετρέλαιο, και στη λειτουργία βιομηχανικών μονάδων, οι οποίες όμως στην Ελλάδα είναι περιορισμένης κλίμακας. Στη συνέχεια συγκρίναμε τις λήψεις με την αντίστοιχη λήψη ενός Σαββάτου προ των μέτρων κατά του κορωνοϊού, και συγκεκριμένα της 4ης Ιανουαρίου 2020», λέει ο καθηγητής. «Τα ευρήματα ήταν εντυπωσιακά. Στην Αθήνα η τιμή του διοξειδίου του αζώτου έπεσε από τα 340 μmol σε λιγότερα από 150 μmol και η καθοδική πορεία συνεχίζεται, ενώ στη Θεσσαλονίκη παρατηρείται τα τελευταία Σάββατα σταθεροποίηση των ρύπων, οι οποίοι όμως κινούνται σε σαφώς μειωμένα επίπεδα σε σχέση με πριν».
Η μελέτη
Ο Ισαάκ Παρχαρίδης επισημαίνει ότι τα δεδομένα που έχουν εκφράσει έχουν ιδιαίτερη σημασία για τους φυσικούς της ατμόσφαιρας και ότι ενδιαφέρον για αυτά εκφράζουν και επιστήμονες από την Ευρώπη. Αλλωστε, για τη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα είχε πολύ πρόσφατα εκπονηθεί μελέτη από την Ευρωπαϊκή Ενωση που αφορούσε και την Ελλάδα, καθώς η χώρα μας εμφάνιζε συχνά υπέρβαση του επιτρεπόμενου ορίου. Η μελέτη επεσήμαινε πως η Αθήνα και το Μιλάνο ήταν οι δύο πόλεις της Ευρώπης όπου η παραγωγή επιβλαβών οξειδίων του αζώτου οφειλόταν κατά 70% στην κίνηση οχημάτων και στα μέσα μεταφοράς. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, μόνο το διοξείδιο του αζώτου στην ατμόσφαιρα ευθύνεται για τουλάχιστον 68.000 πρόωρους θανάτους στην Ευρωπαϊκή Ενωση κάθε χρόνο.
Στο μεταξύ, τα ευρήματα των ερευνητών του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου δείχνουν «αντιθέτως με την Ελλάδα, αυξημένη συγκέντρωση διοξειδίου του αζώτου σε πόλεις της γειτονικής Τουρκίας», εξηγεί ο Ισαάκ Παρχαρίδης, «προφανώς διότι στην Κωνσταντινούπολη και την Αγκυρα η κίνηση των οχημάτων συνεχίζεται χωρίς περιορισμούς». Στην Κωνσταντινούπολη υπολογίζεται ότι καθημερινά μετακινούνται τουλάχιστον ένα με ενάμισι εκατομμύριο άνθρωποι προς και από την πόλη, όπου διαμένουν περισσότερα από 15 εκατομμύρια άτομα – και όλα αυτά ενώ η πανδημία βρίσκεται σε πλήρη έξαρση…
