Η Ευρώπη βιώνει μια διπλή συμπίεση: τα ενοίκια έχουν αυξηθεί περίπου 15% σε 15 χρόνια, ενώ οι τιμές κατοικιών πάνω από 50% την τελευταία δεκαετία. Δεν είναι απλώς αγορά ακινήτων· είναι κοινωνικός ιστός. Όπως είπε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόκειται για κρίση κοινωνική, με ρωγμές που διαπερνούν τις πόλεις και τη μεσαία τάξη. Σε αυτό το πλαίσιο, η Κομισιόν διόρισε τον πρώτο Επίτροπο Στέγασης, τον Δανό Νταν Γιόργκενσεν, με αποστολή ένα σχέδιο για προσιτή στέγη έως τα τέλη του έτους — κίνηση που στοχεύει να συνδέσει χρηματοδότηση, κανόνες αγοράς και κοινωνική πολιτική.
Η εκτίναξη ζήτησης και η υστέρηση προσφοράς από το 2015 έως το 2024 ανέβασαν τις τιμές κατά 53% στην ΕΕ, με Ουγγαρία, Λιθουανία και Πορτογαλία να καταγράφουν τις μεγαλύτερες αυξήσεις. Παράλληλα, οι μεγαλύτερες ανατιμήσεις στα ενοίκια καταγράφονται σε Εσθονία, Λιθουανία, Ουγγαρία και Ιρλανδία, με τους ειδικούς να δείχνουν —μεταξύ άλλων— προς τις βραχυχρόνιες μισθώσεις (τύπου Airbnb) που τραβούν ακίνητα από τη μόνιμη αγορά. Το αποτέλεσμα: 1 στους 10 Ευρωπαίους δαπανά ≥40% του διαθέσιμου εισοδήματος για στέγη, επίπεδο που θεωρείται υπερφόρτωση δαπανών. Στην Ελλάδα, πάνω από το ένα τέταρτο των αστικών νοικοκυριών περνά αυτό το όριο, κάνοντας την καθημερινότητα οικονομικά ασφυκτική.
Η προσφορά δεν επανήλθε ποτέ στα προ της κρίσης του 2008 επίπεδα. Η πανδημία επιβάρυνε το κόστος κατασκευής (περίπου +26% σε 3,5 χρόνια έως το 2023), ενώ η κοινωνική στέγαση συρρικνώθηκε μετά το 2010, τόσο λόγω κόστους όσο και πώλησης αποθέματος. Η Γαλλία —ο μεγαλύτερος παραγωγός κοινωνικών κατοικιών στην ΕΕ— βλέπει ρεκόρ αιτήσεων: 2,8 εκατ. εκκρεμότητες το 2025, ενώ μελέτη της USH εκτιμά ανάγκη 518.000 νέων κατοικιών κατ’ έτος έως το 2040, εκ των οποίων 198.000 να είναι κοινωνική στέγιση.
Οι αντιδράσεις είναι πολιτικές και κοινωνικές: υπερτουρισμός, αντι-μεταναστευτικές εντάσεις, πίεση στα κεντρώα κόμματα για ανεκπλήρωτες υποσχέσεις στέγασης. Οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι ο αποκλεισμός νέων, χαμηλού εισοδήματος και μεταναστών από τη στέγη ροκανίζει την ανάπτυξη και τη συνοχή. Σε επίπεδο λύσεων, οι κατασκευαστές ζητούν μείωση γραφειοκρατίας και φοροκίνητρα για προσιτές κατοικίες, ενώ οι οργανώσεις στέγασης επιμένουν σε μακροπρόθεσμες επενδύσεις και μαζική επέκταση κοινωνικού αποθέματος. Ήδη, σε δημοφιλείς πόλεις, δημοτικές αρχές δοκιμάζουν όρια στις βραχυχρόνιες μισθώσεις για να επαναφέρουν σπίτια στην αγορά μακράς διάρκειας.
Το στοίχημα τώρα είναι ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο που θα «κουμπώνει» χρηματοδότηση, απλοποίηση αδειοδοτήσεων, στόχους κοινωνικής στέγασης και έξυπνους κανόνες στις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Διαφορετικά, η «κρίση στέγης» θα παραμείνει βραδύκαυστο πρόβλημα που τροφοδοτεί πολιτική αστάθεια— και αμβλύνει ακριβώς αυτό που η Ευρώπη θέλει να προστατεύσει: τον κοινωνικό της ιστό.
The post Από τη Βαρκελώνη ως το Βερολίνο: H στέγαση γίνεται κοινωνική κρίση — Tι αλλάζει με τον πρώτο Επίτροπο Στέγασης appeared first on Newpost.gr.