Η Δήμητρα Πιάγκου θυμάται τη μέρα που «έσπασε». Ήταν το 2011 όταν σκαρφάλωσε στον τελευταίο όροφο του κτηρίου της, έβαλε το πόδι της πάνω από το στηθαίο και κοίταξε το κενό. «Ήμουν έτοιμη να πηδήξω», λέει. Η μικρή επιχείρησή της στην Αθήνα είχε χρεοκοπήσει, το σπίτι της έβγαινε σε πλειστηριασμό και η ίδια βρισκόταν αντιμέτωπη με χρέη εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ. Δεν της είχε απομείνει τίποτα, πέρα από τα σκυλιά της, αναφέρει το δημοσίευμα των Financial Times.
Την τελευταία στιγμή, ο γερμανικός ποιμενικός της την τράβηξε πίσω. Εκείνη τη μέρα έσωσε τη ζωή της. Ωστόσο, η Πιάγκου πέρασε μήνες ζώντας σε παγκάκι. Σήμερα, στα 74 της χρόνια, χωρίς σύνταξη λόγω των οφειλών, πουλά εφημερίδα δρόμου. «Μαθαίνεις να επιβιώνεις χωρίς τίποτα», λέει.
Η προσωπική της τραγωδία ήταν μία από τις χιλιάδες που εκτυλίχθηκαν την εποχή που η Ελλάδα βυθίστηκε στην πιο βαθιά ύφεση ανεπτυγμένης οικονομίας σε καιρό ειρήνης.
Το 2015, η χώρα βρέθηκε μια ανάσα από την έξοδο από το ευρώ. Όπως σημειώνει στους Financial Times ο πρώην Επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί, «αν η Ελλάδα έφευγε από την Ευρωζώνη, αυτό θα ήταν το τέλος του ευρώ». Το κοινό νόμισμα θα έχανε το κύρος της αμετακίνητης μονάδας. «Θα ήταν απλώς μια ζώνη σταθερών ισοτιμιών».
Η Ελλάδα είχε μπει στο ευρώ το 2001, αλλά οι διαρθρωτικές αδυναμίες της και οι ανακριβείς δημοσιονομικοί δείκτες –το έλλειμμα του 2009 ήταν υπερπενταπλάσιο του ορίου της ΕΕ– την μετέτρεψαν γρήγορα στον πιο αδύναμο κρίκο της Ευρωζώνης.
Όπως λέει ο Μάρκο Μπούτι, πρώην επικεφαλής οικονομικής διεύθυνσης της Κομισιόν, «η απάτη στους αριθμούς» το 2009-2010 υπήρξε η πραγματική προέλευση της κρίσης. Για πολλούς Ευρωπαίους, η Ελλάδα έπρεπε να πληρώσει. «Ζητούσαν λίγη σάρκα από την Ελλάδα», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Η μέρα που όλα κρεμόντουσαν σε μια κλωστή
Τον Ιούλιο του 2015, οι Έλληνες απέρριψαν με δημοψήφισμα τη συμφωνία διάσωσης που πρότειναν οι δανειστές, μετά από παρότρυνση της λαϊκιστικής κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Αλέξης Τσίπρας, εκλεγμένος μόλις λίγους μήνες πριν, και ο ΥΠΟΙΚ Γιάνης Βαρουφάκης, προσπάθησαν να αποσπάσουν καλύτερους όρους. Όμως η τακτική τους έφερε την Ελλάδα στο χείλος της εξόδου από το ευρώ, προκαλώντας ασφυξία στην οικονομία και τεράστια αβεβαιότητα στην κοινωνία.
Ο Μοσκοβισί θυμάται τον Βαρουφάκη ως «καταστροφικό υπουργό Οικονομικών». «Δεν ήταν ποτέ σε διάθεση διαπραγμάτευσης. Ποτέ δεν αναζητούσε συμβιβασμούς. Παρέδιδε συνεχώς μαθήματα, με ναρκισσιστική προσέγγιση».
Η κρίση κορυφώθηκε τον Ιούλιο όταν ο Τσίπρας, εν μέσω εκκωφαντικών πιέσεων, έκανε την περίφημη «κωλοτούμπα», απομακρύνοντας τον Βαρουφάκη και αποδεχόμενος σκληρό πακέτο μέτρων που διέσωσε τη θέση της χώρας στο ευρώ, αλλά κατέστρεψε την αξιοπιστία της κυβέρνησής του στους πολίτες.
Από την καταστροφή στη σταθερότητα
Η πορεία προς την ανάκαμψη ήταν αργή και επώδυνη. Το πρώτο πρόγραμμα διάσωσης του 2010 βασίστηκε στα μοντέλα του ΔΝΤ για χώρες εκτός νομισματικής ένωσης, αγνοώντας ότι η Ελλάδα δεν διέθετε δικό της νόμισμα για υποτίμηση. Οι στόχοι ήταν μη ρεαλιστικοί και η ύφεση βαθαίνοντας κατέστρεφε κάθε απόπειρα εξυγίανσης. Όπως παραδέχεται ο Γιώργος Χουλιαράκης, πρώην αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, «το πρώτο πακέτο διάσωσης επέβαλε πολύ σκληρή εξυγίανση με μη ρεαλιστικούς δημοσιονομικούς στόχους».
Μεταξύ 2008 και 2013, η ελληνική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 26%. Η ανεργία έφτασε στο 28%, με πρωτοφανή ποσοστά στους νέους. Στη συνέχεια όμως, οι διαδοχικές κυβερνήσεις υιοθέτησαν βαθιές μεταρρυθμίσεις που σταδιακά απέδωσαν καρπούς. Η εκλογή της Νέας Δημοκρατίας το 2019 με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη ενίσχυσε την πορεία ανάκαμψης.
«Χάσαμε το 25% του ΑΕΠ μας και φτάσαμε κοντά σε πλήρη κοινωνική κατάρρευση», παραδέχεται ο Μητσοτάκης, «αλλά αυτό αποδεικνύει την ανθεκτικότητα της ελληνικής κοινωνίας και του πολιτικού συστήματος».
Η νέα Ελλάδα και οι πληγές που μένουν ανοιχτές
Δέκα χρόνια μετά το σημείο καμπής, η Ελλάδα καταγράφει ανάπτυξη ταχύτερη από πολλές πλουσιότερες οικονομίες και έχει αποκαταστήσει την πρόσβαση στις αγορές. Ωστόσο, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ παραμένει στο 70% του ευρωπαϊκού μέσου όρου, ενώ η παραγωγικότητα εξακολουθεί να είναι χαμηλή.
Η ίδια η κρίση μεταμόρφωσε και την Ευρωζώνη, οδηγώντας σε νέους θεσμούς, νέους μηχανισμούς στήριξης και ένα πιο στιβαρό οικοδόμημα. Όμως, όπως προειδοποιεί ο Μάριο Ντράγκι, η Ένωση χρειάζεται έως και 800 δισ. ευρώ ετησίως σε επενδύσεις για να μην βιώσει «την αργή αγωνία της παρακμής».
«Η Ελλάδα έχει μεταρρυθμιστεί, αλλά δεν έχει μεταμορφωθεί», λέει ο Τόμας Βίζερ, πρώην Ευρωπαίος αξιωματούχος. «Το ίδιο ισχύει και για την Ευρωζώνη. Μπορούμε πλέον να αντιμετωπίσουμε τους γνωστούς κινδύνους, αλλά εξακολουθούμε να είμαστε κολλημένοι στα μικρά εθνικά μας κουτάκια».
Η επιστροφή της Ελλάδας από το χείλος του γκρεμού αποτελεί οικονομικό θαύμα, αλλά και υπενθύμιση ότι η πρόοδος χτίζεται πάνω σε πληγές που δεν έχουν ακόμη κλείσει. Και όπως δείχνει η ιστορία της Πιάγκου, κάποιοι συνεχίζουν να πληρώνουν το τίμημα, πολύ μετά το τέλος της κρίσης.
The post Financial Times: Πώς η Ελλάδα επέστρεψε από το χείλος του γκρεμού appeared first on Newpost.gr.