Όταν ο Γιάννης Στουρνάρας μιλούσε (Οκτώβριος 2023) για ~40 δισ. ευρώ «αόρατης» δραστηριότητας, δεν υπερέβαλλε. Τα νεότερα στοιχεία του ΚΕΠΕ καταγράφουν για το 2022 παραοικονομία 20,9% του ΑΕΠ — γύρω στα 46 δισ. ευρώ — περίπου 3,3 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. Με απλά λόγια: η Ελλάδα έχει μικρύνει τη «σκιά» σε σχέση με το 2003, αλλά εξακολουθεί να ξεχωρίζει αρνητικά.
Πού γεννιέται η «σκιά»
Σύμφωνα με τα υποδείγματα του ΚΕΠΕ, οι βασικοί τροφοδότες είναι:
Αυτοαπασχόληση: ευθύνεται για 37,6% της παραοικονομίας (~17,3 δισ.).
Ανεργία: περίπου 18% (~8,3 δισ.).
Φορολογική ηθική: γύρω στο 10% (~4,6 δισ.).
Συν έμμεσοι φόροι, φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων, ρυθμιστικό πλαίσιο, μετρητά και ποιοτικές αδυναμίες θεσμών (γραφειοκρατία, πολυπλοκότητα κανόνων, διαφθορά).
Τι άλλαξε από τότε μέχρι σήμερα
Αυτοαπασχόληση: από 27,1% (2022) σε 26,3% (2023) — ακόμη υψηλότερη στην Ε.Ε.. Η τεκμαρτή φορολόγηση σφίγγει τα δίχτυα και περιορίζει εστίες φοροδιαφυγής.
Έμμεσοι φόροι: εδώ η εικόνα βαραίνει. Το μείγμα γέρνει περισσότερο σε ΦΠΑ/ΕΦΚ, με προϋπολογιστικό «εθισμό» στα έσοδα κατανάλωσης. Προβλέπεται άνοδος εσόδων ΦΠΑ ~26% έως το 2026 σε σχέση με το 2023.
Ανεργία: 12% στο τέλος του 2023 → 8,1% τον Αύγουστο (τρέχοντος έτους).
Συναλλαγές: εκρηκτική ψηφιοποίηση. Κάρτες +158% (2019–2024), IRIS +2.500%. Κι όμως, το 54%των συναλλαγών το 2024 παραμένει με μετρητά — μεγάλο περιθώριο βελτίωσης.
Κενό ΦΠΑ: από 13,7% (2022) σε μονοψήφιο πλέον (τα νεότερα επίσημα αναμένονται). Ένδειξη ότι τα ζευγάρια POS–ταμειακές και myDATA δουλεύουν.
Τι δουλεύει — και τι απομένει
Δουλεύει:
Σύνδεση POS–ταμειακών, καθολική myDATA, ηλεκτρονική τιμολόγηση.
Ψηφιακό πελατολόγιο, ψηφιακό δελτίο αποστολής.
Υποχρεωτικά ενοίκια μέσω τράπεζας από το 2026.
Αποτέλεσμα; Έως το 2026, η κυβέρνηση προσδοκά +6,2 δισ. ευρώ από περιορισμό φοροδιαφυγής.
Απομένει:
Καθολικότητα του ψηφιακού πελατολογίου (όχι «τρύπες» κλάδων/κωδικών).
Έξυπνοι έλεγχοι με real-time εικόνα ληξιπρόθεσμων ανά ΑΦΜ.
Τεχνητή νοημοσύνη για στοχευμένες διασταυρώσεις, χωρίς να αυξάνεται η γραφειοκρατία.
Εξορθολογισμός έμμεσων φόρων: η υπερεξάρτηση από ΦΠΑ τροφοδοτεί κίνητρο απόκρυψης.
Απλοποίηση κανόνων: λιγότερα «γκρι» σημεία, σταθερότητα και προβλεψιμότητα για συμμόρφωση χωρίς «κόπο».
Το takeaway
Η Ελλάδα κάνει μετρήσιμο άλμα στη μάχη με την παραοικονομία: περισσότερες ηλεκτρονικές συναλλαγές, στενότερα ψηφιακά ίχνη, μικρότερο κενό ΦΠΑ. Όμως το «δίδυμο» υψηλή αυτοαπασχόληση + βαρύ μίγμα έμμεσων φόρων κρατάει ακόμα το σύστημα ευάλωτο. Η επόμενη πίστα δεν είναι απλώς περισσότερα POS· είναι ευφυέστεροι έλεγχοι, απλούστεροι κανόνες και μια φορολογική αρχιτεκτονική που ανταμείβει τη συμμόρφωση και μειώνει το κίνητρο απόκρυψης.
The post Η ελληνική παραοικονομία στο μικροσκόπιο: Λιγότερη «σκιά», περισσότερα ψηφιακά ίχνη — αλλά ο λογαριασμός μένει βαρύς appeared first on Newpost.gr.