Τον ρόλο της Ελλάδας και την σημασία της ως ενεργειακό κόμβο στην ευρύτερη περιοχή, περιέγραψε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την συζήτηση που είχε απόψε με τον δημοσιογράφο John Defterios στο πλαίσιο του forum «Future Investment Initiative», στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, παρουσία του Πρίγκιπα Διαδόχου του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας, Mohammed bin Salman bin Abdulaziz Al Saud.
Ο κ.Μητσοτάκης εξήρε το επίπεδο των σχέσεων Ελλάδας και Σαουδικής Αραβίας αλλά και των χωρών του Κόλπου, έκανε μια ανασκόπηση της κατάστασης στον τομέα της ενέργειας παγκοσμίως, εκτίμησε ότι το φυσικό αέριο θα είναι το μεταβατικό καύσιμο για το ορατό μέλλον, και είπε ότι η μεταφορά του θα μπορούσε να γίνει με έναν αγωγό, όπως ο East Med που θα μεταφέρει φυσικό αέριο απευθείας από την Κύπρο, την Αίγυπτο, το Ισραήλ, στην Ελλάδα, ή θα μπορούσε να είναι υγροποιημένο φυσικό αέριο που θα μεταφερθεί στην Αίγυπτο, και από την υγροποιημένη του μορφή θα επαναεριοποιηθεί στην Ελλάδα.
“Έχουμε τη δυνατότητα να τροφοδοτήσουμε όχι μόνο το ελληνικό δίκτυο φυσικού αερίου, αλλά επίσης και το ευρωπαϊκό δίκτυο φυσικού αερίου.” είπε ο πρωθυπουργός.
Αναφέρθηκε και στην προώθηση των διασυνδέσεών μας, ηλεκτρικής ενέργειας, επισημαίνοντας ότι υπογράψαμε μια συμφωνία με την Αίγυπτο, και εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι θα υπάρξει επίσης μεγάλο ενδιαφέρον όσον αφορά την επέκταση αυτού του είδους των συμφωνιών και με τη Σαουδική Αραβία.
“Εάν αυτή η περιοχή έχει τη δυνατότητα να παράγει πολύ φθηνή ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές -και αναφέρομαι πρωτίστως στον ήλιο- δεν θα ήταν προς το κοινό συμφέρον η μεταφορά αυτής της ηλεκτρικής ενέργειας στην ευρωπαϊκή αγορά; Πώς μπορεί κάτι τέτοιο να καταστεί εφικτό; Θα μπορούσε να γίνει εάν δημιουργούσαμε μια διασύνδεση είτε από την Αίγυπτο είτε από το Ισραήλ προς την Ελλάδα. Και στη συνέχεια από την Ελλάδα, η ηλεκτρική ενέργεια θα μπορούσε να περάσει στην ευρωπαϊκή αγορά” είπε ο κ.Μητσοτάκης.
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε εκτενώς στις συμφωνίες που υπέγραψε η κυβέρνηση με τη Γαλλία και τις ΗΠΑ, εκτίμησε ότι δεν υφίσταται γεωπολιτική απειλή, και ότι εν τέλει η Τουρκία “θα συνειδητοποιήσει ότι αυτή η επιθετική στάση στην Ανατολική Μεσόγειο δεν πρόκειται να την οδηγήσει πουθενά”, ενώ δήλωσε ότι η χώρα μας είναι ανοιχτή στο διάλογο.
Παράλληλα ο κ.Μητσοτάκης αναφέρθηκε στο έργο που επιτέλεσε η κυβέρνηση κατά τη διάρκεια της θητείας της, επανέλαβε ότι θα εξαντλήσει τη θητεία του, και τόνισε:
“Το βασικό μήνυμα που θέλω να περάσω σήμερα είναι ότι η Ελλάδα του 2021 δεν έχει απολύτως καμία σχέση με την Ελλάδα της προηγούμενης δεκαετίας”.
Ολόκληρος ο διάλογος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον δημοσιογράφο John Defterios (σε ανεπίσημη μετάφραση από τα αγγλικά) είναι ο εξής:
John Defterios: Κύριε Πρωθυπουργέ, εδώ στη Μέση Ανατολή, είχατε διμερείς συναντήσεις με την Αυτού Εξοχότητα Mohammed bin Salman καθώς και με τον Πρίγκιπα Διάδοχο του Μπαχρέιν. Πριν περάσουμε στην προσπάθεια για την ευρύτερη ανάκαμψη της Ελλάδας, τι σημαίνουν αυτές οι επαφές για τις στρατηγικές σχέσεις που αναπτύσσονται ανάμεσα στην καρδιά της Μεσογείου και την περιοχή του Κόλπου; Τι φιλοδοξείτε να «χτίσετε» εδώ μετά από αυτή την επίσκεψη;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Καταρχάς, Υψηλότατε ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση σε αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα συνάντηση. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με την περιοχή του Κόλπου. ‘Αλλωστε ζούμε στην ίδια ευρύτερη περιοχή, μοιραζόμαστε τις ίδιες γεωπολιτικές προκλήσεις, και από τότε που ανέλαβα τα καθήκοντα του Πρωθυπουργού, μία από τις βασικές μου προτεραιότητες όσον αφορά την εξωτερική πολιτική ήταν η αποκατάσταση ισχυρών δεσμών με τον Κόλπο. Αυτή είναι η δεύτερη επίσκεψή μου στη Σαουδική Αραβία και πιστεύω ότι βρισκόμαστε στην αρχή της σφυρηλάτησης μιας πολύ ισχυρής στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ των δύο χωρών μας, η οποία έχει πολλές διαφορετικές πτυχές, τόσο γεωπολιτικές όσο και οικονομικές. Χαίρομαι ιδιαίτερα που βρίσκομαι εδώ, είχαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με την Αυτού Βασιλική Υψηλότητα και πιστεύω ότι θα προκύψουν πολλές θετικές εξελίξεις από αυτή την επίσκεψη και για τις δύο χώρες μας.
John Defterios: Πρόκειται για φυσική εγγύτητα; Γνωρίζω ότι έχετε στενές σχέσεις με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ενώ η Σ. Αραβία είναι η μεγαλύτερη οικονομία στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική από επενδυτική άποψη και ένας στρατηγικός σύμμαχος και για την Ανατολική Μεσόγειο. Πώς το βλέπετε;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Η Ανατολική Μεσόγειος είναι μια περιοχή κοινού ενδιαφέροντος και η Ελλάδα βρίσκεται, από κοινού με την Κύπρο, στα εξωτερικά όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχουμε δουλέψει σκληρά για να πείσουμε την Ευρώπη για τη στρατηγική σημασία της Ανατολικής Μεσογείου όσον αφορά τη μετανάστευση, την ενέργεια, τη γεωπολιτική σταθερότητα και την ευρύτερη σταθερότητα της περιοχής που άλλωστε αποτελεί κοινό μέλημα όλων μας. Έχουμε δεσμευτεί για την προστασία της Σ. Αραβίας, μέσω μιας συστοιχίας Patriot, την οποία έχουμε αναπτύξει από κοινού με άλλους συμμάχους. Και ασφαλώς μπορούμε να ενισχύσουμε περαιτέρω αυτή τη στρατηγική εταιρική σχέση, διότι εν τέλει, χώρες που προωθούν τη σταθερότητα, το διεθνές δίκαιο, το σεβασμό του Δικαίου της Θάλασσας, μοιράζονται τελικά κατευθυντήριες αρχές που μας οδηγούν προς τα εμπρός.
John Defterios: Δεν θα ξεκινούσα από αυτό το σημείο, αλλά νομίζω ότι με την παρουσία της Αυτού Βασιλικής Υψηλότητας καθώς και του Πρίγκιπα Διαδόχου του Μπαχρέιν, θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να αρχίσουμε με την Ανατολική Μεσόγειο. Το ερώτημα μου είναι αν προχωρήσουν όλα αυτά, θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντίβαρο στην επιρροή που ασκεί η Ρωσία ως προς το φυσικό αέριο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μιλάμε για ένα παράθυρο ευκαιρίας, έτσι δεν είναι; Έχετε λοιπόν μια Αμυντική Συμφωνία με τη Γαλλία, η οποία αποτελεί μια σημαντική κίνηση, οι ΗΠΑ ανανέωσαν τη συμφωνία αμυντικής συνεργασίας με την Ελλάδα, άλλη μια σημαντική κίνηση, και χτίζετε συμμαχίες εδώ, στην περιοχή του Κόλπου. Είναι λοιπόν καιρός να προχωρήσετε στο πεδίο του φυσικού αερίου και, κατά συνέπεια, να αντιμετωπίσετε την επιθυμία της Τουρκίας να διεκδικήσει αυτό το πεδίο;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ασφαλώς. Χαίρομαι που επισημαίνετε ότι υπογράψαμε δύο πολύ σημαντικές συμφωνίες στρατηγικής εταιρικής σχέσης τον περασμένο μήνα. Μια αμυντική συμφωνία με τη Γαλλία και την πενταετή συμφωνία αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ταυτόχρονα, παρακολουθούμε τις εξελίξεις στον τομέα της ενέργειας στην Ευρώπη με τις μεγάλες αυξήσεις στις τιμές του φυσικού αερίου. Και θα πρέπει να θυμίζουμε στον εαυτό μας ποιος είναι ο λογικός τρόπος για να διαφοροποιήσουμε τις πηγές εφοδιασμού μας σε φυσικό αέριο. Και πιστεύω, όπως οι περισσότεροι Ευρωπαίοι συνάδελφοί μου, ότι το φυσικό αέριο θα είναι μεταβατικό καύσιμο για το ορατό μέλλον.
Επομένως, εάν όντως συμβεί αυτό, πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα αποθέματα φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή; Έχουν προταθεί διάφορες ιδέες. Θα μπορούσε να είναι ένας αγωγός, ο αγωγός East Med που θα μεταφέρει φυσικό αέριο απευθείας από την Κύπρο, την Αίγυπτο, το Ισραήλ, στην Ελλάδα, ή θα μπορούσε να είναι υγροποιημένο φυσικό αέριο που θα μεταφερθεί στην Αίγυπτο, και από την υγροποιημένη του μορφή θα επαναεριοποιηθεί στην Ελλάδα, όπου έχουμε τη δυνατότητα να τροφοδοτήσουμε όχι μόνο το ελληνικό δίκτυο φυσικού αερίου, αλλά επίσης και το ευρωπαϊκό δίκτυο φυσικού αερίου. Αυτό είναι λοιπόν το πρώτο στάδιο.
Το δεύτερο στάδιο θα ήταν η προώθηση των ηλεκτρικών μας διασυνδέσεων. Υπογράψαμε μια συμφωνία με την Αίγυπτο, αλλά είμαι βέβαιος ότι θα υπάρξει επίσης μεγάλο ενδιαφέρον όσον αφορά την επέκταση αυτού του είδους των συμφωνιών και με τη Σαουδική Αραβία. Εάν αυτή η περιοχή έχει τη δυνατότητα να παράγει πολύ φθηνή ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές -και αναφέρομαι πρωτίστως στον ήλιο- δεν θα ήταν προς το κοινό συμφέρον η μεταφορά αυτής της ηλεκτρικής ενέργειας στην ευρωπαϊκή αγορά; Πώς μπορεί κάτι τέτοιο να καταστεί εφικτό; Θα μπορούσε να γίνει εάν δημιουργούσαμε μια διασύνδεση είτε από την Αίγυπτο είτε από το Ισραήλ προς την Ελλάδα. Και στη συνέχεια από την Ελλάδα, η ηλεκτρική ενέργεια θα μπορούσε να περάσει στην ευρωπαϊκή αγορά.
Και αν κοιτάξουμε ακόμα πιο μπροστά στο μέλλον, αν μιλήσουμε για το υδρογόνο, το υδρογόνο θα μπορούσε κι αυτό να βρει το δρόμο του προς στην ευρωπαϊκή αγορά. Σκεπτόμενος λοιπόν το μέλλον, η Ελλάδα, και πάλι, λόγω της γεωγραφίας μας, βρίσκεται στην κατάλληλη θέση για να αποτελέσει χώρα διέλευσης για όλες τις πηγές ενέργειας. Ταυτόχρονα, αυτό που κάνουμε εμείς είναι να αναπτύσσουμε τη δική μας ικανότητα παραγωγής στο πεδίο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Κλείνουμε όλα μας τα λιγνιτικά εργοστάσια, μια διαδικασία που θα ολοκληρωθεί το αργότερο μέχρι το 2028 και επενδύουμε σε μεγάλο βαθμό στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ ο νέος στόχος μας, κάτι που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον -και είμαι βέβαιος ότι θα έχει επίσης μεγάλο ενδιαφέρον και για επενδυτές που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή- είναι η υπεράκτια αιολική ενέργεια, για την οποία πολύ σύντομα θα παρουσιάσουμε ένα νομικό πλαίσιο ώστε να αξιοποιήσουμε το σημαντικό αιολικό δυναμικό που διαθέτουμε στην Ελλάδα.
John Defterios: Θα ήθελα να μάθω αν εκδηλώνεται ενδιαφέρον εδώ στη Σαουδική Αραβία, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και σε άλλους περιφερειακούς επενδυτές για να δραστηριοποιηθούν στην αγορά φυσικού αερίου. Βλέπουν και αυτοί τις προοπτικές που βλέπετε εσείς αυτή τη στιγμή στο συγκεκριμένο πεδίο;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Είναι βέβαιο. Αλλά οι συζητήσεις μας κάλυψαν πολλά διαφορετικά πεδία, όχι μόνο τον τομέα της ενέργειας. Το βασικό μήνυμα που θέλω να περάσω σήμερα είναι ότι η Ελλάδα του 2021 δεν έχει απολύτως καμία σχέση με την Ελλάδα της προηγούμενης δεκαετίας. Περάσαμε μια πολύ δύσκολη περίοδο, μια βαθιά οικονομική κρίση, όπως γνωρίζετε. Αλλά από τότε που ανέλαβε η δική μας κυβέρνηση, και παρά την πανδημία του Covid και τις γεωπολιτικές προκλήσεις σε ό,τι έχει να κάνει με την Τουρκία, εφαρμόσαμε πολύ σημαντικές μεταρρυθμίσεις, μειώσαμε τους φόρους, το επενδυτικό κλίμα είναι πολύ καλύτερο και προσελκύουμε σήμερα σημαντικές ξένες επενδύσεις σε επίπεδα πρωτοφανή.
Πιστεύω λοιπόν ότι η Ελλάδα βρίσκεται ακριβώς στο ξεκίνημα ενός μακροπρόθεσμου κύκλου ανάπτυξης. Και θέλω τα κεφάλαια που θα προέλθουν από αυτή την περιοχή του κόσμου να αποτελέσουν μέρος του success story μας. Και βλέπουμε ήδη μεγάλο ενδιαφέρον σε πολλούς διαφορετικούς τομείς. Ας δούμε για παράδειγμα το κομμάτι της φιλοξενίας και του τουρισμού, όπου πάντα παίζαμε πρωταγωνιστικό ρόλο, αλλά χρειαζόμαστε περισσότερες εγκαταστάσεις φιλοξενίας υψηλών προδιαγραφών. Και αυτός είναι ένας τομέας όπου υπάρχουν συνέργειες μεταξύ Ελλάδας και Σαουδικής Αραβίας. Έχουμε την τεχνογνωσία και η Σαουδική Αραβία μπορεί να κάνει σπουδαία πράγματα στον τομέα της φιλοξενίας. Υπάρχει λοιπόν ένας ακόμα τομέας πιθανής συνεργασίας όπου μπορούμε να μεταδώσουμε την τεχνογνωσία μας σε μια χώρα που διερευνά τις προοπτικές της σε διάφορα είδη επενδύσεων.
John Defterios: Μιλήσατε για ‘Αμεσες Ξένες Επενδύσεις, και αυτό έχει μεγάλο ενδιαφέρον, αναφερθήκατε στο Ελλάδα 2.0, στο σχέδιο ανάκαμψης, και εδώ κατά την πρωινή ολομέλεια, μιλήσαμε για την ανάγκη να ξαναχτιστεί το κοινωνικό συμβόλαιο. Θεωρείτε ότι στην Ελλάδα επαναπροσδιορίσατε κάποια πράγματα κατά τη διάρκεια της τρομερής αυτής πρόκλησης με τον Covid-19 και πιο συγκεκριμένα αναφέρομαι σε ζητήματα που έχουν να κάνουν με την τήρηση κοινών κανόνων. Ο κόσμος εξεπλάγη με τα επίπεδα συμμόρφωσης στο πλαίσιο που θέσατε. Πώς, τελικά, αλλάζει η εικόνα της Ελλάδας ως προορισμού (για επενδύσεις), με τον μηχανισμό ασφαλείας που έχετε δημιουργήσει, την αντίδραση στον Covid και το άνοιγμα στον τουρισμό. Μπορείτε να τα συνδυάσετε όλα αυτά;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Τα πήγαμε εξαιρετικά στο πρώτο κύμα της πανδημίας. Λάβαμε μέτρα πολύ γρήγορα. Κι εγώ εξεπλάγην σε κάποιο βαθμό με το πως ανταποκρίθηκαν οι πολίτες. Εξηγήσαμε με πολύ ξεκάθαρους όρους τι έπρεπε να κάνουμε. Χρειαζόμασταν χρόνο τον οποίο θα αξιοποιούσαμε για να ενισχύσουμε τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και για να ενισχύσουμε το σύστημα υγείας μας. Δεν τα πήγαμε το ίδιο καλά στις επόμενες φάσεις της πανδημίας, αλλά σε γενικές γραμμές, πιστεύω ότι η Ελλάδα θα είναι νικήτρια όταν τελειώσει η πανδημία. Καταφέραμε να ψηφιοποιήσουμε γρήγορα το κράτος. Θεωρώ πολύ μεγάλη επιτυχία το γεγονός ότι ο πολίτης μπορεί να επικοινωνεί με το κράτος μέσα από πολλές διαφορετικές υπηρεσίες που προσφέρονται ακόμη και στο κινητό του, μειώνοντας τη γραφειοκρατία και προβάλλοντας την εικόνα μιας νέας Ελλάδας, μιας Ελλάδας με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.
Και νομίζω ότι ο κόσμος στο εξωτερικό βλέπει ξεκάθαρα τι συμβαίνει στην Ελλάδα. Αν εξετάσει κανείς τη συνολική απόδοση της οικονομίας, με δεδομένο το υψηλό επίπεδο χρέους, το κόστος δανεισμού μας είναι σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Η οικονομία θα σημειώσει ανάπτυξη υψηλότερη του 6% φέτος, πιθανότατα πολύ υψηλότερη. Ακόμα δεν γνωρίζουμε τα ακριβή δεδομένα. Καταφέραμε να ανοίξουμε τον τουρισμό μας με πολύ συγκροτημένο τρόπο. Τα πήγαμε πολύ καλά στην τουριστική σεζόν. Επικοινωνήσαμε πολύ ξεκάθαρα το μήνυμά μας.
Διαδραματίσαμε πρωταγωνιστικό ρόλο στην καθιέρωση του ευρωπαϊκού ψηφιακού πιστοποιητικού, κάτι που αποτέλεσε τεράστια επιτυχία, όχι μόνο στην Ευρώπη. Πολλές άλλες χώρες χρησιμοποίησαν αυτό το interface για τον Covid. Και περιμένουμε μια ακόμα καλύτερη χρονιά, προφανώς, του χρόνου. Φέτος πιθανότατα θα είμαστε στο 60%, ίσως στο 70%, σε σχέση με τα επίπεδα του 2019 όσον αφορά τα έσοδα από τον τουρισμό, υψηλότερα σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις, αλλά του χρόνου θα βρεθούμε πολύ υψηλότερα. Και όσον αφορά τον επαναπροσδιορισμό του κοινωνικού συμβολαίου, η εντολή που είχα από τους πολίτες ήταν η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Θέλω να μειώσω κι άλλο την ανεργία, να προσφέρω στους νέους Έλληνες την ευκαιρία να επιστρέψουν στη χώρα τους. Έχουμε τόσους πολλούς ταλαντούχους Έλληνες που εργάζονται στην περιοχή του Κόλπου, και χαίρομαι όταν οι Έλληνες δραστηριοποιούνται σε διάφορες περιοχές του κόσμου αλλά είμαι πιο χαρούμενος όταν επιστρέφουν στη χώρα τους.
Και νομίζω ότι για πρώτη φορά αυτό που βλέπουμε είναι μια μεταστροφή του brain drain. Πολλοί ταλαντούχοι Έλληνες που, για παράδειγμα, πέρασαν μια δεκαετία στο εξωτερικό, βλέπουν τώρα ότι είναι η κατάλληλη στιγμή να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Γιατί για εμάς ο πραγματικός περιορισμός δεν θα είναι απαραίτητα τα κεφάλαια. Νομίζω ότι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον και πιστεύω ότι θα έχουμε επίσης σημαντικές ανακοινώσεις και σε ό,τι αφορά την δραστηριοποίηση της Σ. Αραβίας σε επίπεδο κεφαλαίων. Παράλληλα το βασικό θέμα για εμάς παραμένει το ανθρώπινο κεφάλαιο και πώς θα διασφαλίσουμε ότι θα δώσουμε στους νέους μας την ευκαιρία να ζήσουν μια καλύτερη ζωή.
Και ένα τελευταίο σημείο σε ό,τι αφορά το κοινωνικό συμβόλαιο. Πιστεύω ότι ο λόγος για τον οποίο πολλοί ξένοι επενδυτές έχουν στρέψει το βλέμμα τους στην Ελλάδα, δεν είναι μόνο η γεωπολιτική μας θέση, αυτό που συζητήσαμε πριν δηλαδή, ή οι όμορφες παραλίες μας. Ο βασικός λόγος που οι επενδυτές έχουν στρέψει το βλέμμα τους σε εμάς είναι οι άνθρωποι. Έχουμε απίστευτα ταλαντούχους νέους Έλληνες, πολύ καλά μορφωμένους με ανταγωνιστικούς μισθούς. Αναμένω ότι οι μισθοί θα αυξηθούν και θα συγκλίνουν προς το μέσο όρο της ΕΕ.
Επομένως, εάν αυτή είναι μια παγκόσμια μάχη για την προσέλκυση ταλέντου, είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα δεν ήταν στον χάρτη μέχρι πολύ πρόσφατα. Πλέον, όμως, “επιστρέφουμε” με αξιοπιστία στην ευρύτερη περιοχή ως πυλώνας γεωπολιτικής σταθερότητας, με ισχυρές συμμαχίες, με νέες συμμαχίες, με νέους εταίρους, κάποιους από τους οποίους πιστεύω ότι είχαμε παραμελήσει στο παρελθόν. Πλέον είμαστε πολύ ενεργοί εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην πρώτη γραμμή των αλλαγών που πρέπει να πραγματοποιηθούν εντός της ΕΕ. Δείτε, για παράδειγμα, όσα συμφωνήσαμε τον περασμένο Ιούλιο μετά την πανδημία του Covid, δανειζόμενοι συνολικά ως ΕΕ, 750 δισ. ευρώ. Η Ελλάδα θα λάβει 32 δισ. ευρώ ως αποτέλεσμα αυτού του πακέτου. Αυτό που ονομάζουμε RRF (Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας).
John Defterios: Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό ποσό.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Είναι σημαντικό ποσό με αντικειμενικούς όρους και ασφαλώς είναι σημαντικό για την Ελλάδα. Η δική μας δουλειά είναι να υλοποιούμε ώριμα έργα με καλές αποδόσεις για τους επενδυτές και, παράλληλα, να προσθέτουμε δημόσια κεφάλαια, ελληνικά κεφάλαια, ευρωπαϊκά κεφάλαια στα ιδιωτικά κεφάλαιά, ώστε να αξιοποιούμε στο μέγιστο τα ιδιωτικά κεφάλαια και να αλλάξουμε πραγματικά τη χώρα.
John Defterios: Αν μου επιτρέπετε. Αυτό έχει μεγάλο ενδιαφέρον, αν και μας έχουν μείνει μόνο λίγα λεπτά. Είπατε ότι οι τουριστικές εισπράξεις αυξήθηκαν κατά 60% έως 70% σε σχέση με το 2019.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Όχι πάνω από το επίπεδο του 2019, αλλά στο 60% με 70% του 2019. Ωστόσο τον Αύγουστο, για παράδειγμα, ήμασταν πάνω από το 2019. Οπότε περιμένω ότι το επόμενο έτος θα καλύψουμε όλο το χαμένο έδαφος του Covid και θα μπορούσαμε ακόμα και να ξεπεράσουμε τα επίπεδα του 2019.
John Defterios: Αλλά πέρα από αυτό, είχα πάντα το όραμα ως Ελληνοαμερικανός, ότι θα μπορούσατε να είστε η οικονομική πρωτεύουσα της Μεσογείου, η εμπορική πρωτεύουσα της περιοχής. Και τώρα βλέπουμε την Pfizer, τη Volkswagen, τη Microsoft, μεγάλα ονόματα που αξιοποιούν την Ελλάδα ως κόμβο. Θέλω να πω, ότι ο σχεδιασμός εδώ είναι ότι μπορείτε πραγματικά να είστε μέρος μιας πολύ μεγάλης αγοράς εάν το κάνετε σωστά, επειδή έχετε αυτό το τρίπτυχο δημοσιονομικών και τραπεζικών μεταρρυθμίσεων, εργασιακών μεταρρυθμίσεων και φορολογικών μεταρρυθμίσεων. Αυτή είναι η φιλοδοξία σας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ναι, αν δείτε για παράδειγμα τον τραπεζικό τομέα, οι τράπεζες μας περιορίζονταν σε μεγάλο ποσοστό από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Έχουμε αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα. Αντλούν τώρα μόνες τους κεφάλαια. Επομένως έχουν αναπτυξιακές προοπτικές. Αν δείτε την Ελλάδα ως διαμετακομιστικό κέντρο, αν δείτε τον τομέα των logistics, την αξιοποίηση των λιμανιών μας, είναι ταχύτερη η μεταφορά προϊόντων στην Κεντρική Ευρώπη από την Ελλάδα παρά μέσω Γιβραλτάρ στο Αμβούργο ή στο Ρότερνταμ. ‘Αρα δεν μπορεί κανείς να διαφωνήσει με τη γεωγραφία. Αλλά και πάλι, για να το κάνουμε αυτό, χρειαζόμαστε πολιτική σταθερότητα, μια κυβέρνηση προσανατολισμένη στις μεταρρυθμίσεις με αξιόπιστους εταίρους, με υγιή δημοσιονομική πολιτική και φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον. Δεν είναι πυρηνική φυσική, αλλά χρειάζεται πολλή δουλειά για να γίνει πράξη
John Defterios: Με μια ματιά στη διαδρομή σας βλέπω το πρώτο πτυχίο σας στο Harvard, μεταπτυχιακές σπουδές στο Stanford και ότι επιστρέψατε στο Harvard Business School για ΜΒΑ. Δεδομένου ότι βρίσκεστε στην εξουσία κάτι παραπάνω από δύο χρόνια, τι είναι αυτό που θέλετε να πετύχετε τα επόμενα δύο;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Μπορώ να σας πω ότι αυτά τα πτυχία δεν είναι απαραίτητο ότι σε προετοιμάζουν για την αντιμετώπιση μιας πανδημίας ή των προκλήσεων της διακυβέρνησης στον καιρό μας. Γιατί πρέπει να κυβερνήσεις στην πράξη κάνοντας δύο πράγματα ταυτόχρονα. Πρέπει να αντιμετωπίζεις κρίσεις, οι οποίες δεν θα πάψουν να ανακύπτουν, να ασκείς δηλαδή τη διακυβέρνηση και ταυτόχρονα να σκέφτεσαι μακροπρόθεσμα.
Είμαι Πρωθυπουργός εδώ και δυόμισι χρόνια. Σκοπεύω να ολοκληρώσω τη θητεία μου. Πιστεύω ότι υπάρχουν δείγματα γραφής και προοπτικές ώστε να κερδίσουμε και τις εκλογές του 2023. Θα συνεχίσουμε με τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα τις μεταρρυθμίσεις που ακόμα δεν έχουμε δρομολογήσει. Έχουμε πολύ σαφές σχέδιο για το που θέλουμε να βρίσκεται η χώρα μας ως το 2030, ένα δικό μας φιλόδοξο όραμα, και πάντα υπό την προϋπόθεση ότι οι Έλληνες πολίτες θα συνεχίσουν να μας δείχνουν εμπιστοσύνη, είμαι βέβαιος ότι θα τα καταφέρουμε.
John Defterios: Mας έχουν μείνει μόλις λίγα δευτερόλεπτα. Από τη μια, η αμυντική συμφωνία με τη Γαλλία, η ανανέωση της συμφωνίας με τις ΗΠΑ, η συμμαχία μεταξύ Αιγύπτου, Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο. Όλα αυτά μας λένε πολλά. Για έναν επενδυτή που διερευνά το πεδίο, θα λέγατε ότι δεν υφίσταται η απειλή της Τουρκίας, ότι είμαστε ασφαλείς, ότι έχουμε τη στήριξη των συμμάχων μας;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ναι, είμαστε ασφαλείς. Δεν πιστεύω ότι υφίσταται γεωπολιτική απειλή. Και πιστεύω ότι εν τέλει η Τουρκία θα συνειδητοποιήσει ότι αυτή η επιθετική στάση στην Ανατολική Μεσόγειο δεν πρόκειται να την οδηγήσει πουθενά. Έχουμε δημιουργήσει τις συμμαχίες μας, έχουμε χαράξει πολύ ξεκάθαρα τις γραμμές μας και ελπίζω ότι κάποια στιγμή η Τουρκία θα συμμετάσχει σε μια εποικοδομητική συζήτηση μαζί μας για να επιλύσουμε τη μια βασική διαφορά που έχουμε και η οποία είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μας. Συμφωνήσαμε με την Ιταλία και με την Αίγυπτο βάσει του διεθνούς δικαίου. Είμαστε πάντα ανοιχτοί στο διάλογο. Δεν δεχόμαστε τον εκφοβισμό και δεν υποχωρούμε σε ό,τι αφορά τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
John Defterios: Ο Πρωθυπουργός, θα μπορούσε να επιλέξει ανάμεσα σε μια δεκάλεπτη ομιλία ή μια πιο ουσιαστική, ειλικρινή συζήτηση. Είμαι χαρούμενος που επέλεξε το δεύτερο. Σας ευχαριστώ.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Ευχαριστώ πολύ.
