Ένα γεωπολιτικό «παιχνίδι ισχύος» βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ευρώπη με τους αγωγούς φυσικού αερίου, με βασικούς παίκτες την Ε.Ε. και τη Ρωσία, που συμμετέχουν σε ένα σκληρό ενεργειακό «μπρα ντε φερ».
Eν μέσω της σφοδρής αντιπαράθεσης Βρυξελλών–Μόσχας για την ουκρανική κρίση με ενεργειακό αντίκτυπο, για τη μεταφορά αερίου μέσω Ουκρανίας, ο Turkish Stream που σχεδιάζει το Κρεμλίνο, ρίχνει νερό στο μύλο των σεναρίων.
Μετά την εγκατάλειψη του σχεδίου για τον αγωγό South Stream (Μαύρη Θάλασσα έως Βουλγαρία) η Ρωσία θέλει να παρακάμψει την Ουκρανία (15% από το αέριο που πάει στην Ε.Ε. περνάει από τη χώρα) και να φέρει αέριο στη νοτιοανατολική Ευρώπη μέσω των ελληνοτουρκικών συνόρων. Ο ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έκανε πρόταση στον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα κατά τη συνάντησή τους, να πάρει μέρος στο project η Ελλάδα.
Την ίδια ώρα, όμως, η Ε.Ε. προσπαθεί να απεμπλακεί από την ενεργειακή εξάρτηση με τη Ρωσία μέσω του αγωγού TAP, που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο της Κασπίας και πάνω σε αυτόν θα συνδεθούν οι βαλκανικές χώρες και η Ιταλία. Αναμένεται, επίσης και η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την έρευνα που διεξάγει εδώ και τρία χρόνια κατά της Gazprom. Η ρωσική εταιρεία ελέγχεται για μονοπώλιο, για υπερ-χρέωση των πελατών της στην Ανατολική Ευρώπη και για αθέμιτο ανταγωνισμό που εμποδίζει την ελεύθερη ροή του αερίου.
Όμως τα δεδομένα δεν είναι απλά για καμία από τις δύο πλευρές. Η Ρωσία είναι ο βασικός προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ευρώπη (30%). Παράλληλα, υπάρχει και ο Nord Stream, ο ρωσικός αγωγός στον οποίο μετέχουν η Gazprom και άλλες ευρωπαϊκές εταιρείες και καταλήγει στο γερμανικό έδαφος αφού πρώτα έχει περάσει υποθαλάσσια από τη Βαλτική. Στον συγκεκριμένο αγωγό έχει επιτραπεί από την Ε.Ε. και έχει δοθεί αποκλειστική άδεια για μεταφορά ρωσικού αερίου, ενώ δεν περνάει από την Ουκρανία.
Ακόμα, σύμφωνα με αναλυτές, η Μόσχα, δεδομένου του ότι χρειάζονται ακόμα αρκετά χρόνια για να διασυνδεθεί με την αγορά της Κίνας, θα αναγκαστεί να διατηρήσει «επαφές» με την Ουκρανία.
«Κλειδί» για τον Turkish Stream είναι και το ζήτημα συμβατότητας με την κοινοτική νομοθεσία. Αυτή προβλέπει αφενός να διαχωρίζονται οι εταιρείες παραγωγής από τις εταιρείες διαχείρισης ενεργειακών υποδομών όπως και αφετέρου να υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση τρίτων στον αγωγό, δηλαδή να μπορούν και άλλες εταιρείες ή και άλλοι αγωγοί να διέρχονται από αυτόν. Κάτι τέτοιο δεν ίσχυσε με τον Nord Stream, αφού οι Βρυξέλλες είχαν πολύ πιο «ελαστική» αντίληψη για τα περί ανταγωνισμού.
Τίποτα όμως δεν μπορεί να αποκλειστεί. Αξιωματούχος της Eυρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε πρόσφατα ότι η Gazprom μπορεί να χρησιμοποιήσει τον ΤΑΡ για να μεταφέρει το φυσικό αέριο, αν κατασκευάσει τελικά τον αγωγό Turkish Stream και μεταφέρει φυσικό αέριο στην Ελλάδα.
Ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, Μαργαρίτης Σχοινάς σχολίασε την Πέμπτη ότι στο πλαίσιο της κοινής ενεργειακής πολιτικής της Ε.Ε. κάθε διαφοροποίηση των οδών μεταφοράς ενέργειας προς την Ευρώπη είναι ευπρόσδεκτη, ενώ σε ό,τι αφορά στον αγωγό ενέργειας που με τη συμμετοχή και της Ελλάδας αποτέλεσε αντικείμενο πρόσφατων διαβουλεύσεων στη Βουδαπέστη, σημείωσε ότι στη συνάντηση αυτή είχε προσκληθεί και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή της οποίας εμπειρογνώμονες ασχολούνται με το ζήτημα.
Το πολύπλοκο αυτό ενεργειακό παζλ έχει ακόμα πολλά κομμάτια για να συμπληρωθεί. Το μόνο δεδομένο φαίνεται να είναι πως Ευρωπαϊκή Ένωση και Ρωσία είναι πολύ δύσκολο να «χωρίσουν» με τις υπάρχουσες συνθήκες. Οι εξελίξεις, όμως, στο γεωπολιτικό και ενεργειακό πεδίο είναι ραγδαίες.
