Νέους κανόνες για τον περιορισμό της χρήσης πλαστικών προϊόντων πρότεινε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, βάζοντας στο στόχο κυρίως μαχαιροπήρουνα, καλαμάκια, πιάτα, μπατονέτες αλλά και μερικώς τα ποτήρια και μπουκάλια μιας χρήσης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής, όλα μαζί αυτά τα προϊόντα αποτελούν το 70% του συνόλου των θαλάσσιων απορριμμάτων, τα οποία συχνά καταλήγουν στο πιάτο μας αλλά και στους πνεύμονές μας, ενώ είναι ακόμη άγνωστες οι επιπτώσεις στην υγεία μας από τα μικροπλαστικά που περιέχονται στον αέρα, στο νερό και στα τρόφιμα.
Οι νέοι κανόνες είναι αναλογικοί και σχεδιασμένοι για κάθε περίπτωση χωριστά, ώστε να επιτυγχάνονται τα βέλτιστα αποτελέσματα. Αυτό σημαίνει ότι διαφορετικά μέτρα θα εφαρμόζονται για διαφορετικά προϊόντα. Όταν υπάρχουν εναλλακτικά προϊόντα άμεσα διαθέσιμα και οικονομικά προσιτά, τα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης θα απαγορεύονται από την αγορά. Όσον αφορά τα προϊόντα για τα οποία δεν υπάρχουν σαφείς εναλλακτικές επιλογές, δίνεται έμφαση στον περιορισμό της χρήσης τους μέσω μείωσης της κατανάλωσης σε εθνικό επίπεδο, απαιτήσεων σχεδιασμού και επισήμανσης, καθώς και υποχρεώσεων των κατασκευαστών τους για διαχείριση των αποβλήτων/καθαρισμό.
«Τα πλαστικά απόβλητα είναι αναμφισβήτητα ένα σημαντικό πρόβλημα και οι Ευρωπαίοι οφείλουν να συνεργαστούν για να το αντιμετωπίσουν, επειδή τα απόβλητα αυτά καταλήγουν στον αέρα που αναπνέουμε, στο έδαφός μας, στις θάλασσές μας, και στα τρόφιμά μας. Χάρη στις σημερινές προτάσεις, τα πλαστικά μιας χρήσης θα μειωθούν στα ράφια των σουπερμάρκετ μέσω μιας σειράς μέτρων. Θα απαγορεύσουμε ορισμένα από αυτά τα είδη και θα τα αντικαταστήσουμε με άλλα καθαρότερα, ώστε οι καταναλωτές να εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούν τα αγαπημένα τους προϊόντα», δήλωσε σήμερα ο πρώτος αντιπρόεδρος της Επιτροπής και επίτροπος Βιώσιμης Ανάπτυξης Φρανς Τίμερμανς.
«Πρόκειται για μια ευκαιρία για την Ευρώπη να πρωτοστατήσει δημιουργώντας προϊόντα που θα ζητά ο κόσμος για τις επόμενες δεκαετίες, και αποκομίζοντας μεγαλύτερη οικονομική αξία από τους πολύτιμους και περιορισμένους πόρους μας. Με τον στόχο της συλλογής πλαστικών φιαλών που θέτουμε, θα εξασφαλίσουμε τις αναγκαίες ποσότητες πλαστικού για μια ακμάζουσα βιομηχανία ανακύκλωσης πλαστικών», δήλωσε από την πλευρά του ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής και επίτροπος αρμόδιος για την Απασχόληση, την Ανάπτυξη, τις Επενδύσεις και την Ανταγωνιστικότητα Γίρκι Κάταϊνεν, ο οποίος επισήμανε ότι η βιομηχανία είναι έτοιμη να αναλάβει το κόστος του καθαρισμού, το οποίο μέχρι τώρα επιβάρυνε τους φορολογούμενους πολίτες.
Ειδικότερα, οι νέοι κανόνες θα επιφέρουν:
Απαγόρευση ορισμένων πλαστικών προϊόντων: Όταν υπάρχουν εναλλακτικά προϊόντα άμεσα διαθέσιμα και οικονομικά προσιτά, τα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης θα απαγορεύονται από την αγορά. Η απαγόρευση θα ισχύσει για μπατονέτες, μαχαιροπήρουνα, πιάτα, καλαμάκια και αναδευτήρες και καλαμάκια στήριξης μπαλονιών από πλαστικό, τα οποία θα πρέπει να κατασκευάζονται αποκλειστικά από πιο βιώσιμα υλικά. Πλαστικά δοχεία αναψυκτικών μιας χρήσης θα επιτρέπονται στη αγορά μόνο εφόσον το πώμα ή το καπάκι τους δεν αποσπάται.
Στόχοι μείωσης της κατανάλωσης: Τα κράτη μέλη θα πρέπει να περιορίσουν τη χρήση πλαστικών δοχείων τροφίμων και ποτηριών,καθορίζοντας εθνικούς στόχους μείωσης, προσφέροντας εναλλακτικά προϊόντα στα σημεία πώλησης, ή διασφαλίζοντας ότι τα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης θα επιβαρύνονται από κάποιο τέλος.
Υποχρεώσεις των κατασκευαστών: Οι κατασκευαστές θα συμμετέχουν στο κόστος της διαχείρισης αποβλήτων και του καθαρισμού, καθώς και των μέτρων ευαισθητοποίησης για δοχεία, συσκευασίες και περιτυλίγματα τροφίμων (π.χ. τσιπς και ζαχαρωτά), δοχεία και κύπελλα για ποτά, προϊόντα καπνού με φίλτρο (π.χ. αποτσίγαρα), υγρά μαντηλάκια, μπαλόνια και λεπτές πλαστικές σακούλες. Θα δοθούν επίσης κίνητρα για την ανάπτυξη λιγότερο ρυπογόνων εναλλακτικών λύσεων για τα προϊόντα αυτά.
Στόχοι συλλογής: Τα κράτη μέλη θα υποχρεούνται να συλλέγουν το 90% των πλαστικών δοχείων για ποτά από το 2025, π.χ. μέσω συστημάτων εγγύησης και επιστροφής.
Απαιτήσεις επισήμανσης: Για ορισμένα προϊόντα θα απαιτείται σαφής και τυποποιημένη επισήμανση η οποία θα αναφέρει τον τρόπο διάθεσης των σχετικών αποβλήτων, τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις του προϊόντος, και την παρουσία πλαστικών υλών στο συγκεκριμένο προϊόν. Αυτό θα ισχύει για τις σερβιέτες, τα υγρά μαντηλάκια και τα μπαλόνια.
Μέτρα ευαισθητοποίησης: Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενισχύσουν την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις των απορριμμάτων από πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης και αλιευτικά εργαλεία, καθώς και σχετικά με τα διαθέσιμα συστήματα επαναχρησιμοποίησης και τις επιλογές διαχείρισης αποβλήτων για όλα αυτά τα προϊόντα.
Όσον αφορά τα αλιευτικά εργαλεία, τα οποία αποτελούν το 27% όλων των απορριμμάτων στις παραλίες, η Επιτροπή έχει ως στόχο να συμπληρώσει το υφιστάμενο πλαίσιο πολιτικής με προγράμματα ευθύνης των κατασκευαστών για πλαστικά αλιευτικά εργαλεία. Οι κατασκευαστές πλαστικών αλιευτικών εργαλείων θα υποχρεωθούν να καλύπτουν το κόστος της συλλογής των αποβλήτων από τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής, καθώς και το κόστος μεταφοράς και επεξεργασίας τους. Θα καλύπτουν επίσης το κόστος των μέτρων ευαισθητοποίησης.
Ως επόμενο βήμα, οι προτάσεις της Επιτροπής θα υποβληθούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο προς έγκριση.
