Υπάρχει μια επαναλαμβανόμενη αφήγηση, που ακούγεται κάθε χρόνο τέτοιες μέρες: «Αφού γεμίζουν τα μπουζούκια και οι χριστουγεννιάτικοι προορισμοί, άρα η οικονομία πάει καλά. Οι Έλληνες έχουν χρήματα και απλώς γκρινιάζουν». Πρόκειται για μια απλουστευτική ανάγνωση, η οποία δεν έχει καμία σχέση με την πραγματική οικονομική εικόνα των ελληνικών νοικοκυριών.
Κατ’ αρχάς, η κατανάλωση στην αναψυχή είναι το τελευταίο που κόβει ο Έλληνας. Αυτό δεν είναι προσωπική εκτίμηση, αλλά σταθερό εύρημα των κοινωνικών ερευνών εδώ και χρόνια. Τα νοικοκυριά περιορίζουν πρώτα τα βασικά: τρόφιμα, ένδυση, υπηρεσίες, λογαριασμούς. Όχι αναγκαστικά μια-δυο εξόδους τον μήνα, οι οποίες λειτουργούν περισσότερο ως ψυχολογική ανάσα σε έναν δύσκολο και πιεστικό καθημερινό προϋπολογισμό. Η έξοδος δεν είναι τεκμήριο ευημερίας, αλλά τρόπος επιβίωσης της ψυχολογίας.
Επιπλέον, το γεγονός ότι κάποια βράδια του Δεκέμβρη τα μεγάλα νυχτερινά κέντρα της Αθήνας γεμίζουν δεν αντικατοπτρίζει τη συνολική πραγματικότητα. Γεμίζουν από μια μικρή μερίδα καταναλωτών – το 5% ή 7% που αντέχει να πληρώσει το κόστος. Η πλειοψηφία του πληθυσμού δεν μπορεί να συμμετέχει σε αυτήν την «εικόνα ευμάρειας». Η ίδια στρέβλωση ισχύει και για τους «χειμερινούς προορισμούς», οι οποίοι αναδεικνύουν την κίνηση ενός πολύ συγκεκριμένου κοινού, όχι το επίπεδο διαβίωσης της χώρας.
Τα πραγματικά δεδομένα δείχνουν ακριβώς το αντίθετο από αυτό που παρουσιάζεται. Περισσότεροι από έξι στους δέκα πολίτες δηλώνουν ότι «δεν βγαίνει ο μήνας». Το 55–60% δεν μπορεί να καλύψει απρόβλεπτη δαπάνη 500 ευρώ. Το 1/3 των ενοικιαστών πληρώνει πάνω από το 40% του εισοδήματός του για στέγη. Η αγοραστική δύναμη των μισθών παραμένει από τις χαμηλότερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ το κόστος ζωής – στα τρόφιμα, στην ενέργεια και στην κατοικία – αυξάνεται σταθερά.
Σε αυτό το περιβάλλον, το να γεμίζουν κάποια μαγαζιά τις γιορτές δεν αποτελεί οικονομικό δείκτη. Είναι μια στιγμιαία εικόνα, η οποία δεν συνδέεται με τη βιωσιμότητα των νοικοκυριών. Οι άνθρωποι που πάνε μια φορά στα μπουζούκια ή σε ένα σαββατοκύριακο απόδρασης, κόβουν από δέκα άλλες ανάγκες για να το κάνουν. Η υπερκατανάλωση των γιορτών είναι κοινωνικό και ψυχολογικό φαινόμενο, όχι οικονομικό μέτρο.
Η ελληνική οικονομία δεν αποτυπώνεται στα ρεβεγιόν. Αποτυπώνεται στα χρέη της καθημερινότητας, στην αδυναμία αποταμίευσης, στο στρες των λογαριασμών, στον περιορισμένο οικογενειακό προϋπολογισμό. Αυτές είναι οι πραγματικές ενδείξεις – όχι οι εικόνες από γεμάτες πίστες.
Η έξοδος των γιορτών δεν είναι απόδειξη ευημερίας. Είναι «ανάσα» μέσα σε μια δύσκολη πραγματικότητα. Όσοι χρησιμοποιούν τα γεμάτα μπουζούκια ως οικονομικό επιχείρημα, απλώς βλέπουν το δέντρο και χάνουν το δάσος της κοινωνικής πίεσης που βιώνουν εκατομμύρια Έλληνες.