Το 2025 καταγράφεται ήδη ως μία από τις πιο ασυνήθιστες χρονιές της μεταπολιτευτικής περιόδου – και σίγουρα από τις ελάχιστες ακόμη και πριν από τα μνημόνια – όπου ο κρατικός σχεδιασμός κινήθηκε σχεδόν αποκλειστικά στη λογική του «δίνω». Αν δεν είχαν προηγηθεί οι αυξήσεις σε συγκεκριμένους τομείς του τουρισμού, όπως το τέλος ανθεκτικότητας, οι επιβαρύνσεις σε Airbnb και το τέλος κρουαζιέρας, το 2025 θα έμπαινε στα βιβλία ως το έτος χωρίς ούτε έναν νέο φόρο.
Ακόμη κι έτσι, η εικόνα του προϋπολογισμού είναι σαφής: μέσα στη χρονιά που φεύγει, διατέθηκαν πάνω από 2 δισ. ευρώ σε μέτρα άμεσης ή έμμεσης αύξησης εισοδημάτων, τα οποία αφορούν εκατομμύρια νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Πρόκειται για 30 μόνιμες παροχές και φοροελαφρύνσεις, που δεν είχαν χαρακτήρα εφάπαξ ενίσχυσης, αλλά θεσπίστηκαν με μόνιμο ορίζοντα και συνεχίζουν να ισχύουν και το 2026.
Ποιοι ωφελήθηκαν περισσότερο
Οι παρεμβάσεις απλώθηκαν σχεδόν σε όλο το κοινωνικό και παραγωγικό φάσμα. Μισθωτοί και συνταξιούχοι είδαν καθαρές αυξήσεις αποδοχών και μειώσεις κρατήσεων, είτε μέσω φορολογικών αλλαγών είτε μέσω παρεμβάσεων στις ασφαλιστικές εισφορές. Για πολλούς, το όφελος δεν αποτυπώθηκε σε ένα εντυπωσιακό ποσό, αλλά σε μια σταθερή μηνιαία ανάσα, που κάνει διαφορά στην καθημερινότητα.
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αγρότες βρέθηκαν επίσης στο επίκεντρο, με παρεμβάσεις που μείωσαν το φορολογικό και ασφαλιστικό βάρος, βελτιώνοντας τη ρευστότητα και περιορίζοντας το κόστος λειτουργίας. Αντίστοιχα, ενοικιαστές και ιδιοκτήτες ακινήτων ωφελήθηκαν από ρυθμίσεις που στόχευσαν στη σταθεροποίηση της αγοράς κατοικίας και στη συγκράτηση των πιέσεων που δημιουργεί η ακρίβεια.
Γιατί οι παροχές αυτές θεωρούνται «κλειδωμένες»
Το κρίσιμο στοιχείο των μέτρων του 2025 δεν είναι μόνο το εύρος τους, αλλά ο τρόπος χρηματοδότησής τους. Το Δημόσιο κατάφερε να δημιουργήσει τον απαραίτητο δημοσιονομικό χώρο χωρίς νέους γενικευμένους φόρους, αξιοποιώντας κυρίως την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Οι εκτιμήσεις μιλούν για 2,5 έως 2,7 δισ. ευρώ επιπλέον έσοδα μέσα στο 2025 από την ενίσχυση των ελέγχων και τη βελτίωση της συμμόρφωσης.
Παράλληλα, σημαντικό – αν και μικρότερο σε απόλυτα μεγέθη – ρόλο έπαιξαν και οι αλλαγές στη δομή των Ενόπλων Δυνάμεων, που εξοικονόμησαν περίπου 19 εκατ. ευρώ από το 2025 και μετά. Το μήνυμα της οικονομικής πολιτικής ήταν σαφές: οι παροχές αυτές δεν στηρίζονται σε έκτακτα έσοδα ή λογιστικά τεχνάσματα, αλλά σε μόνιμες βελτιώσεις της εισπραξιμότητας.
Τι σημαίνει αυτό για το 2026
Η μονιμοποίηση των 30 παροχών αλλάζει τη βάση συζήτησης για το επόμενο έτος. Το 2026 δεν ξεκινά από το μηδέν, αλλά από ένα υψηλότερο επίπεδο εισοδημάτων και χαμηλότερων επιβαρύνσεων. Για μισθωτούς και συνταξιούχους, αυτό σημαίνει ότι οι αυξήσεις δεν «εξαφανίζονται» με την αλλαγή του ημερολογίου. Για επιχειρήσεις και επαγγελματίες, δημιουργείται ένα πιο προβλέψιμο περιβάλλον, απαραίτητο για επενδύσεις και σχεδιασμό.
Σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, το 2025 λειτουργεί ως δοκιμαστικός σωλήνας: αν τα έσοδα από τη φοροδιαφυγή συνεχίσουν να αποδίδουν και η ανάπτυξη διατηρηθεί, ανοίγει ο δρόμος για νέες παρεμβάσεις χωρίς επιστροφή στη λογική της υπερφορολόγησης.
Οι παρεμβάσεις αυτές ξεκίνησαν για πρώτη φορά να εφαρμόζονται σταδιακά από τις αρχές του έτους, απλώθηκαν σε όλη τη διάρκειά του -μέχρι και τις τελευταίες πληρωμές των τελευταίων ημερών του Δεκεμβρίου- και δρομολογήθηκαν σε τρία «κύματα»:
α) μέτρα που ίσχυσαν από 1.1.2025 και ενσωματώθηκαν εξ αρχής στον τρέχοντα Προϋπολογισμό που ψηφίσθηκε τέλη του 2024.
β) επιπλέον μέτρα στήριξης που εφαρμόστηκαν μεσούσης της χρονιάς και δεν προβλέπονταν στον Προϋπολογισμό του 2025. Εξαγγέλθηκαν πριν το Πάσχα, όταν διαπιστώθηκε το υπερπλεόνασμα από την περιστολή της φοροδιαφυγής (με αρχική εκτίμηση του οφέλους για το 2024 σε 2,1 δισ. ευρώ)
γ) νέες παρεμβάσεις που ανακοινώθηκαν στη ΔΕΘ 2025.
Συγκεκριμένα, οι 30 παροχές για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, οι οποίες ξεδιπλώθηκαν σταδιακά στη διάρκεια του 2025 ήταν οι εξής:
Α. 15 παρεμβάσεις που ενσωματώθηκαν στον προϋπολογισμό 2025:
1. Οριζόντια αύξηση μισθών στο δημόσιο, ώστε ο εισαγωγικός μισθός να μην υπολείπεται του κατώτατου του ιδιωτικού τομέα, με κλιμακωτές αυξήσεις και νέες μισθολογικές κλίμακες: όφελος 215 εκατ. ευρώ το 2025 για όλους τους δημοσίους υπαλλήλους.
Το μέτρο ξεκίνησε να εφαρμόζεται πρώτη φορά τον Απρίλιο, αλλά είναι μόνιμο και επαναλαμβανόμενο. Κάθε χρόνο έρχεται να προστεθεί και νέα αύξηση: μέσα σε ολόκληρο το 2026 θα δοθούν επιπλέον 357 εκατ. ευρώ (σε δωδεκάμηνη βάση πλέον) ενώ το 2027 άλλα 310 εκατ. ευρώ.
Σε σχέση με το 2024 (πριν την αύξηση) οι μισθοί στο δημόσιο το 2027 θα έχουν αυξηθεί κατά 882 εκατ. ευρώ, μόνο και μόνο από αυτό το μέτρο του 2025. Ενώ σωρευτικά στην τριετία 2025-2027 οι εργαζόμενοι στο δημόσιο θα έχουν λάβει συνολικά 1,67 δισεκατομμύρια ευρώ επιπλέον, ακριβώς επειδή η αύξηση του 2025 είναι επαναλαμβανόμενη και προσαυξάνεται κάθε χρόνο.
2. Μείωση ασφαλιστικών εισφορών κατά 1 μονάδα το 2025: όφελος 448 εκατ. ευρώ ετησίως που τα μοιράζονται όλοι οι εργαζόμενοι και οι επιχειρήσεις που απασχολούν υπαλλήλους.
3. Κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος από το 2025 σε συγκεκριμένες κατηγορίες, με συνέχιση της μείωσης κατά 50% για το 2024: όφελος 125 εκατ. ευρώ το 2025, που αυξάνεται σε 144-150 εκατ. ευρώ από το 2026-2027.
4. Μείωση ΕΝΦΙΑ κατά 20% για κατοικίες που ασφαλίζονται έναντι φυσικών καταστροφών, με φορολογητέα αξία έως 500.000 ευρώ: όφελος για ιδιοκτήτες 21 εκατ. ευρώ το 2025, το οποίο προβλέπεται να αυξηθεί σε 41-45 εκατ. το 2026-2027.
5. Αναμόρφωση του κινήτρου επίτευξης στόχων στο Δημόσιο: όφελος 20 εκατ. ευρώ το 2025 (και 40 εκατ. ετησίως από το 2026 και μετά)
6. Αναμόρφωση του επιδόματος επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας των ΟΤΑ: 37 εκατ. ευρώ
7. Απαλλαγή από φόρο εισοδήματος για κενά ακίνητα ή ακίνητα σε βραχυχρόνια μίσθωση, η οποία θα μετατραπεί σε μακροχρόνια μίσθωση: όφελος 10 εκατ. ευρώ το 2025 -και επέκταση το 2026 σε 19 εκατ. ευρώ
8. Αύξηση κατά 20% της αποζημίωσης νυχτερινής απασχόλησης των ενστόλων από τον Ιανουάριο 2025: 25 εκατ. ευρώ
9. Αύξηση του φοιτητικού στεγαστικού επιδόματος για τα περιφερειακά Πανεπιστήμια (από 1.500 ευρώ σε 2.000 ευρώ ετησίως και σε 2.500 ευρώ σε περίπτωση συγκατοίκησης): 15 εκατ. ευρώ το 2025
10. Αύξηση των αποδοχών των σπουδαστών στρατιωτικών σχολών: ετήσιο όφελος 14 εκατ. ευρώ.
11. Κατάργηση τέλους σταθερής τηλεφωνίας (5%) για συνδέσεις με οπτική ίνα (≥100 mbps): ετήσιο όφελος 24 εκατ. ευρώ από το 2025.
12. Απαλλαγή από τον φόρο ασφαλίστρου (15%) συμβολαίων υγείας για παιδιά ηλικίας έως 18 ετών: ετήσιο όφελος 17 εκατ. ευρώ.
13. Κίνητρο (φοροαπαλλαγή) για οικειοθελείς παροχές επιχειρήσεων σε νέους γονείς υπαλλήλους τους: 6 εκατ. ευρώ.
14. Κατάργηση χαρτοσήμου και μείωση του ψηφιακού τέλους σε μία σειρά από συναλλαγές (οικοδομικές άδειες, χρησιδάνεια, γάμους, ασφαλιστήρια συμβόλαια κ.λπ.): όφελος 32 εκατ. ευρώ.
15. Κίνητρα σε επιχειρήσεις για καινοτομία, συγχωνεύσεις και εξαγορές: 41 εκατ. ετησίως.
Β. 2 παρεμβάσεις «εκτός Προϋπολογισμού» που θεσμοθετήθηκαν στα μέσα της χρονιάς.
Αυτές αφορούσαν:
16. Επιστροφή ενός ενοικίου ετησίως: ετήσιο όφελος 230 εκατ. ευρώ που καταβάλλονται σε σχεδόν 1 εκατομμύριο ενοικιαστές, από τον Νοέμβριο του 2025 και κάθε χρόνο μετά.
17. Κοινωνική ενίσχυση ύψους 250 ευρώ, από τον Νοέμβριο του 2025 και κάθε Νοέμβριο, σε συνταξιούχους, ανασφάλιστους υπερήλικες και σε άτομα με αναπηρία: όφελος 360 εκατ. ευρώ ετησίως
Γ. 13 νέες παρεμβάσεις της ΔΕΘ του 2025
Πρόκειται για μέτρα που εξαγγέλθηκαν τον Σεπτέμβριο στην ΔΕΘ και έχουν κύριο δημοσιονομικό αποτύπωμα από το 2026 και μετά, αλλά ξεκίνησαν να γίνονται ορατά και πριν εκπνεύσει το 2025 ήδη.
Αυτά είναι:
18. Νέες κλίμακες φορολογίας εισοδήματος με έμφαση στις οικογένειες με παιδιά, στους νέους και στη μεσαία τάξη: αν και τυπικά ισχύουν από 1.1.2026, ήδη μισθωτοί στο Δημόσιο προπληρώθηκαν τον μισθό του Ιανουαρίου με αύξηση έως 80 ή και 150 ευρώ καθαρά, λόγω μείωσης των κρατήσεων, ανάλογα με την ηλικία ή τον αριθμό των τέκνων τους.
19. Συντάξεις: α) μη συμψηφισμός του 50% της ετήσιας αύξησης των συντάξεων με την προσωπική διαφορά των συνταξιούχων το 2026 (με προοπτική κατάργησης του συμψηφισμού από το 2027) και β) αναπροσαρμογή κρατήσεων Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ): πάνω από μισό εκατομμύριο συνταξιούχοι που δεν έπαιρναν ετήσια αύξηση εδώ και 15 χρόνια λόγω προσωπικής διαφοράς, την πληρώθηκαν για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο. Είχαν άμεσο όφελος 7 εκατ. ευρώ μέσα στο 2025, και πολλαπλάσιο όφελος σε ολόκληρο το 2026 και κάθε χρόνο μετά, πέραν της μείωσης κρατήσεων που είχαν και αυτοί στις προπληρωμές των συντάξεων Ιανουαρίου, λόγω μείωσης φορολογικών συντελεστών από 1.1.2026.
20. Αλλαγές στο μισθολόγιο των Ενόπλων Δυνάμεων, που ισχύουν αναδρομικά από τον Οκτώβριο του 2025: όφελος 55 εκατ. ευρώ για το έτος 2025 (θα δοθεί αναδρομικά μετά την ψήφιση του νέου μισθολογίου στη Βουλή) και επιπλέον 162 εκατ. ευρώ για ολόκληρο το 2026.
21. Αναμόρφωση μισθολογίου Σωμάτων Ασφαλείας: 35 εκατ. ευρώ μέσα στο 2025 (και 127 εκατ. ευρώ ετησίως από το 2026 και μετά).
22. Επίδομα επικινδυνότητας ενστόλων ύψους 100 ευρώ μηνιαίως από τον Ιούνιο 2025 και μετά (111 εκατ. ευρώ το 2025 και 222 εκατ. ευρώ το 2026 και εφεξής).
23. Επίδομα σωφρονιστικών υπαλλήλων (3 εκατ. ευρώ το 2026 και 6 εκατ. ευρώ ετησίως από το 2026).
24. Ειδικές αυξήσεις στο δημόσιο: μη συμψηφισμός της προσωπικής διαφοράς των δημόσιων υπαλλήλων (12 εκατ. ευρώ το 2025 που αυξάνεται σε 17 εκατ. ευρώ το 2026 και 22 εκατ. ευρώ το 2027), θέσπιση επίδομα βιβλιοθήκης για μέλη ΔΕΠ και ερευνητικό προσωπικό, ως αναγνώριση του ακαδημαϊκού έργου τους (3 εκατ. ευρώ το 2025 και 6 εκατ. ευρώ ετησίως από το 2026), αύξηση σε πτυχιούχους πενταετούς κύκλου σπουδών κ.ά.
25. Επέκταση του μέτρου της αύξησης του ορίου φαρμακευτικής δαπάνης: 100 εκατ. ετησίως για φάρμακα από το 2025 και μετά
26. Αύξηση του ορίου υγειονομικής δαπάνης διαγνωστικών και ιδιωτικών κλινικών: 35 εκατ. ευρώ για εξετάσεις από το 2025 και μετά
27. Χορήγηση φαρμάκων υψηλού κόστους από τον ΕΟΠΥΥ μέσω ιδιωτικών φαρμακείων (12 εκατ. ευρώ ετησίως),
28. Επέκταση απαλλαγής από τη φαρμακευτική δαπάνη στους χαμηλοσυνταξιούχους: 23 εκατ. ευρώ από το 2025
29. Κατάργηση των ηλικιακών περιορισμών για τη χορήγηση του επιδόματος κώφωσης – βαρηκοΐας: όφελος 4 εκατ. ευρώ ετησίως
30. Παράταση ισχύος της μείωσης του φόρου εισοδήματος για δαπάνες αναβάθμισης κτηρίων για τα έτη 2025 και 2026 (όφελος 5 εκατ. ευρώ ετησίως) και επέκταση της απαλλαγής από τον ΦΠΑ στα νέα κτήρια (18 εκατ. ευρώ ετησίως και για το 2026).
Με αυτά τα τριάντα μέτρα του 2025, αλλά και την αύξηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων κατά 500 εκατ. ευρώ από το υπερπλεόνασμα του 2024, εφέτος επέστρεψαν συνολικά πάνω από 2,5 δισ. ευρώ στην αγορά και στην κοινωνία, ως αυξήσεις μισθών, μειώσεις φόρων, στοχευμένες παροχές, αλλά και έργα ανθεκτικότητας, υποδομών και πολιτικής προστασίας που έχουν ανάγκη οι τοπικές κοινωνίες. Και αποτελούν την αφετηρία άλλων νέων μέτρων και παροχών, συνολικού ύψους 1,7 δισεκατομμυρίων, τα οποία έχουν προϋπολογισθεί και ενσωματωθεί στον κρατικό προϋπολογισμό που ψηφίστηκε προ ημερών, για να εφαρμοστούν από την Πρωτοχρονιά και ολόκληρο το νέο έτος 2026.